Ao catro colectores de residuos convencionais, verde (vidro), azul (papel e cartón), amarelo (envases) e o da fracción resto, ou lixo que non se recicla, úneselle agora un quinto colector, o marrón. O seu obxectivo é aumentar a reciclaxe da materia orgánica, que supón o 40% dos residuos totais producidos. Cada vez máis municipios en España utilizan este quinto colector polas súas vantaxes para o medio ambiente, a economía e a saúde. Este artigo explica que é o quinto colector de lixo orgánico, as súas vantaxes e desafíos e como se usa.
Que é o quinto colector de lixo orgánico
O quinto colector utilízase para reciclar os biorresiduos, ou lixo orgánico xerada na cociña ou no xardín. O seu obxectivo é aumentar a recollida selectiva dos devanditos residuos orgánicos que, segundo o Directiva Marco de Residuos de 2008 (aplicada en España coa Lei 22/2011), deberá ser, como mínimo, o 50% do total en 2020. A materia orgánica supón o 40% dos residuos totais producidos, de aí a importancia de tratala de forma adecuada para evitar o seu impacto na nosa contorna.
O quinto colector aumenta a reciclaxe da materia orgánica, o 40% dos residuos totais producidosA reciclaxe de materia orgánica co quinto colector emprégase en diversos países de Europa. En España, sinala Carmen Lainez, directora da área de residuos da Mancomunidade da Comarca de Pamplona, cada vez máis municipios pono en marcha. Cataluña foi unha das primeiras comunidades en implantalo, aínda que agora tamén se utiliza en Navarra (mancomunidades da comarca de Pamplona ou de Ribeira Alta); País Vasco (Bilbao, San Sebastián, Barakaldo, mancomunidades do Txorierri ou Merindad de Durango, etc.); Murcia, Valladolid, etc. En Asturias esperan que a finais deste ano Avilés, Cangas del Narcea, Castropol, Xixón, Llanes e Mieres sómense. En Madrid suxeriuse hai pouco o seu uso para evitar que o 72,9% do seu lixo acabe en vertedoiros.
Vantaxes e desafíos do quinto colector
O quinto colector ten varias vantaxes ambientais, económicas e sanitarias:
- Reduce a cantidade de lixo orgánico que chega a vertedoiros , a peor solución para o problema dos residuos.
- Diminúe as emisións de dióxido de carbono (CO2) e outros gases de efecto invernadoiro implicados no cambio climático.
- Permite producir enerxía renovable (un metro cúbico de biogás equivale a 0,6 litros de gasóleo) e emenda orgánica, unha sustancia que mellora os chans e recupera nutrientes para as plantas.
- Evita a contaminación de chans, canles e acuíferos.
- Posibilita un mellor tratamento doutras fraccións de residuos.
O sistema tamén presenta diversos desafíos. Ao ser unha iniciativa recente, os cidadáns teñen dúbidas sobre o seu funcionamento e vantaxes ou mesmo a descoñecen. Lainez asegura que a experiencia na Mancomunidade da Comarca de Pamplona está a ser positiva, porque reciben material de boa calidade, pero confesa a necesidade de seguir traballando en informar e concienciar sobre iso.
Así mesmo, algúns colectivos ecoloxistas consideran que o sistema non é tan efectivo para facer fronte ao problema do lixo orgánico como outros, como a “porta a porta“, ou que limita a xeneralización do tamén beneficiosa compostaxe doméstica ou o comunitario.
Como utilizar o colector marrón
O primeiro paso para utilizalo de forma correcta é identificalo. Polo xeral é de cor marrón, pero pódese atopar noutros tons, segundo o deseño elixido no municipio. Ademais da cor, recoñéceselle polo seu letreiro informativo, como “materia orgánica” ou “biorresiduos” (tamén en eúscaro e catalán, segundo a comunidade autónoma).
É importante non depositar residuos impropios para non dificultar o seu tratamento posterior e reducir a calidade da reciclaxe. O obxectivo idóneo son os biorresiduos, tanto cociñados como sen cociñar: restos de froitos secos, pan troceado, cascas e cunchas; pousos e filtros de café, infusións; follas, flores, plantas verdes ou secas, restos de horta, céspede, follas e poda troceada; alimentos cociñados, restos de carne ou peixe; e serrín natural e papel de cociña sucio. No entanto, nalgunhas localidades non se admiten algúns destes residuos, normalmente os cociñados. Por iso convén informarse antes de forma concreta.
A entrega dos refugallos débese realizar nunha bolsa, para garantir a hixiene e evitar malos cheiros. Nalgúns municipios só admiten bolsas biodegradables e compostables, e noutros, calquera bolsa sempre que vaia ben pechada. Nalgunhas localidades entrégase aos usuarios un cubo e bolsas, noutras óptase por máquinas expendedoras ou por tendas que colaboran na súa distribución.
En canto ao acceso ao colector, tampouco hai unanimidade. Nalgúns municipios non teñen restricións, mentres que noutros se decantan por un sistema pechado para garantir a calidade do material. Neste último caso os usuarios deben utilizar unha chave ou un cartón con chip para abrir e pechalo.
O destino destes residuos tamén pode variar. Nalgúns casos envíanse a plantas de biometanización, onde se obtén biogás, e noutros se emprega para realizar compostaxe.