Que se pode facer para protexer ás abellas e outros polinizadores

A polinización é o proceso de reprodución das plantas e prodúcese cando o pole dos estambres chega ao pistilo dunha flor. Da polinización dependen o 90 % das flores silvestres, o 75 % dos alimentos que consumimos e o 35 % das terras agrícolas do mundo. Ten, por tanto, importantes repercusións económicas e medioamentales.

• Favorece a biodiversidade.
• Crucial para a resiliencia dos agroecosistemas e a adaptación ao cambio climático.
• Mantén os ecosistemas.

O seu valor económico na agricultura estímase en:

• 22.000 millóns de euros anuais para Europa.
• 265.000 millóns de euros anuais en todo o mundo.
• 2,4 mil millóns de euros anuais para España.

As poboacións de insectos polinizadores, como abellas, bolboretas e abellóns, están a diminuír a pasos axigantados. Entre as súas maiores ameazas están:

• 1. Perda e deterioración dos seus hábitats
• 2. Parásitos e enfermidades
• 3. Especies invasoras
• 4. Uso de pesticidas
• 5. Agricultura intensiva

Un dos maiores riscos para os polinizadores vén doutros insectos. É o caso das avispas invasoras, que pon en perigo a biodiversidade, a saúde e a economía española. Estas especies reducen as colonias de abellas autóctonas e mesmo destrúen as súas colmeas. Por iso, é necesario controlar todas estas especies.

Procede de Asia. A avispa asiática é unha das principais causantes da alta mortalidade das abellas nas colmeas. As súas picaduras tamén son un problema, sobre todo para as persoas alérxicas.

Son un perigo para as colmeas, porque nelas atopan todo o que necesitan para alimentar ás súas larvas: proteínas das abellas ou larvas, néctar e mel. Os seus niños non se detectan facilmente, polo que son moi difíciles de eliminar.

Este tipo de avispa non é moi agresiva e a súa extensión por territorio español é lenta. Esta especie caza abellas coas que alimenta ás súas larvas.

As persoas, coas nosas accións cotiás, podemos contribuír a preservar ás abellas e outros polinizadores.

Utilizar produtos inadecuados nas nosas plantas, xardíns ou hortos pode pór en perigo a colonias de polinizadores.

Cada hábitat conta coa súa propia fauna e flora. Introducir especies vexetais foráneas pode alterar este equilibrio e restar alimento aos polinizadores locais. Á hora de elixir plantas para o noso xardín, balcón ou terraza, é preferible escoller variedades autóctonas e de diferentes especies para brindar alimento diverso aos polinizadores.

Comprar ou construír un refuxio ou hotel para abellas na nosa terraza ou xardín. Estas estruturas, compostas por canas e ocos de diferentes tamaños, serven para que as especies de abellas solitarias poidan aniñar.

• Colmeas urbanas: 5 deseños para porllo fácil ás abellas

Mostrar aos nenos os motivos polos que os polinizadores son importantes é unha boa maneira de preservar a súa vida. O futuro da nosa alimentación depende destes pequenos animais, non debemos esquecelo.

A nutrición apícola é fundamental para garantir a súa acción polinizadora. Explícano Concepción Ornosa e Mónica Gutiérrez, profesoras e investigadoras da Universidade Complutense de Madrid no Departamento de Biodiversidade, Ecoloxía e Evolución: “Todas as especies de abellas necesitan poder dispor de recursos básicos como o néctar e o pole, que obteñen das flores. Estes insectos transforman o néctar en mel e esta achégalles, fundamentalmente, auga e azucres, que proporcionan enerxía ás abellas. O pole achégalles o compoñente proteico, que lles permite crecer e desenvolverse”.

Cando as abellas están desnutridas, vese afectada a súa capacidade de voo e a súa acción polinizadora. “Ao carecer de néctar e de pole redúcese o seu nivel de glicosa e proteínas e, como consecuencia, debilítanse e morren”, advirten as investigadoras.

En áreas de monocultivos, cun único tipo de pole, normalmente non se cobren todos os requirimentos nutricionais das abellas. “Isto é así especialmente en áreas con cultivos de cereais, cuxas flores non as atraen ao non ser adecuadas para elas. Ademais, hai especies con menor valor nutritivo, como o girasol ou o eucalipto, coas que pode producirse unha deficiencia no pole dalgún aminoácido esencial”, concretan. Pola contra, a mestura de poles de distinta orixe ten maior valor nutritivo e favorece o desenvolvemento e a esperanza de vida das abellas.

Por iso, para a experta é importante respectar os pastos, as pradarías e a flora autóctona mesmo en medios agrícolas, “deixando entre os cultivos corredores destas plantas que garanten a saúde das abellas, da polinización e da maior produtividade e calidade dos cultivos”, conclúen.