Materiais que até entón estaban practicamente restrinxidos ao sector sanitario pasaron, da noite para a mañá, a converter en artigos de primeira necesidade paira toda a poboación do planeta. Nun informe recente , a Organización Mundial da Saúde (OMS) admite que estes desperdicios médicos xerados na loita contra o SARS-CoV-2 “convertéronse nunha ameaza á saúde e o medio ambiente”.
Máis residuos sanitarios, máis contaminación
As cifras demostran a dimensión do problema. Os máis de 8.000 millóns de doses de vacinas administradas en todo o mundo produciron 144.000 toneladas de residuos adicionais en forma de. xiringas, agullas e colectores de seguridade.
A iso débenselles sumar os 140 millóns de. kits de probas diagnósticas , que poden xerar outras 2.600 toneladas de residuos non infecciosos (sobre todo plástico) e 731.000 litros de refugallos químicos , una cantidade que equivale a un terzo dunha piscina olímpica.
Sen esquecer as 87.000 toneladas de EPI que se compraron entre marzo de 2020 e novembro de 2021, e enviáronse aos países paira protexer ao persoal médico e apoiar as súas necesidades urxentes derivadas da resposta á enfermidade. A maioría destes equipos acabou nos vertedoiros.
A conclusión é que a campaña global contra o coronavirus xerou decenas de miles de toneladas de refugallos médicos adicionais. E o peor é que “os números son aínda máis inabarcables”, xa que o documento da OMS exclúe os produtos adquiridos paira combater a pandemia á marxe da iniciativa de Nacións Unidas, ademais dos residuos producidos pola poboación, como sucede coas máscaras médicas desechables.
“O coronavirus está a forzar ao mundo a recoñecer as lagoas e os aspectos desatendidos do fluxo de residuos e a forma en que producimos, utilizamos e refugamos os nosos recursos sanitarios”, sostén a directora de Medio Ambiente, Cambio Climático e Saúde da OMS, María Neira. Na actualidade, ao redor do 30 % dos centros sanitarios non teñen a capacidade de xestionar a cantidade de desperdicios xerados. A porcentaxe alcanza o 60 % nos países menos desenvolvidos.
Plásticos, a “pandemia silenciosa”
Outro dos efectos nocivos da pandemia no planeta foi o importante crecemento dos plásticos dun só uso. A demanda de poliuretanos aumentou até un 40 % paira o empaquetado de materiais e un 17 % paira funcións médicas, co perigo que supón paira a degradación do medio ambiente.
Esta “pandemia silenciosa”, como a define o experto en xestión de residuos de Greenpeace, Xullo Barea, está lonxe de solucionar. Na súa opinión, con a crise do coronavirus numerosas persoas deixaron atrás moitas dos bos costumes adquiridos paira tentar minimizar o seu impacto. “O plástico está a afogar o planeta , contamínanos desde os polos até os mares e montañas máis remotas. Temos que facer algo paira loitar contra isto porque nos vai niso a vida, a economía e a saúde”, alerta.
Estas advertencias están na mesma liña que as lanzadas hai algúns meses pola Axencia Europea de Medio Ambiente (Aema), que xa avanzou que a crise sanitaria disparou os refugallos plásticos dun só uso . No primeiro semestre da pandemia, importáronse á Unión Europea unhas 170.000 toneladas adicionais de máscaras, o que á súa vez provocou un extra de gases de efecto invernadoiro. Estas emisións tóxicas que tanto repercuten no quecemento global proceden da pegada que deixa o transporte e a produción deste material sanitario, que na súa maioría provén de China.
Aínda que durante os primeiros meses de 2020, sobre todo a raíz do confinamento estrito e a freada á actividade económica, as emisións por dióxido de carbono descenderon o 5,4 %, a finais do ano pasado os niveis deste gas contaminante regresaron aos niveis de 2019 debido á recuperación das economías.
Aínda así, algunhas prácticas hoxe habituais, como o teletrabajo, teñen un impacto positivo no medio ambiente. Outro estudo da Generalitat de Cataluña e Microsoft publicado a finais de 2021 conclúe que o traballo a distancia reduce un 24 % as emisións contaminantes. Esta cantidade equivale ao carbono que absorbe cada ano un bosque de 53,8 hectáreas ou a sacar da circulación durante un día a máis de 47.000 vehículos.
