A aplicación da tecnoloxía de gasificación de plasma, segundo os seus defensores, permitiría contar con sistema moderno, limpo, eficiente e da longa duración, capaz de tratar todo tipo de residuos, incluso os máis difíciles, como pneumáticos, produtos perigosos, sedimentos, plásticos, etc. O proceso permite ademais xerar enerxía e diversos produtos que poden aproveitarse. Con todo, o seu desenvolvemento atópase aínda nunha fase inicial, e os seus detractores afirman que é un proceso moi caro e non tan limpo como propugnan os seus impulsores.
Esta tecnoloxía utilízase na actualidade principalmente para destruír refugallos perigosos, pola súa maneira limpa e eficaz de acabar con eles. Por iso, algunhas empresas están a traballar para utilizar este sistema como sistema de valorización de residuos urbanos.
Imagen: Bertrand DugardinO sistema consiste nun reactor con fachos nas que se inxecta enerxía eléctrica de alta voltaxe e algún tipo de gas, como osíxeno, nitróxeno ou argón. Este proceso permite xerar temperaturas próximas ás da superficie do Sol (máis de 1.500ºC) e obter o estado de plasma, é dicir, un gas cuxos átomos perderon ou gañado electróns. Desta maneira, as ligazóns das moléculas rompen e os residuos quedan en forma de átomos inofensivos.
Posteriormente, a materia orgánica do residuo convértese nun gas de síntese (syngas) composto por hidróxeno e monóxido de carbono que pode ser utilizado para producir enerxía ou combustibles líquidos. Pola súa banda, os residuos inorgánicos fúndense no fondo do reactor, obtendo un material vitrocerámico que se pode destinar á fabricación de produtos abrasivos, como illantes de alta temperatura (la mineral) ou recheo das bases de estradas.
Este proceso permite xerar temperaturas próximas ás da superficie do Sol (máis de 1.500ºC)En calquera caso, Julián Uriarte, presidente da Asociación Técnica para a Xestión de Residuos e Medio Ambiente, ATEGRUS, subliña que a aplicación desta tecnoloxía na valorización dos residuos atópase aínda nun estado moi incipiente, e o seu emprego na actualidade é sobre todo para destruír residuos perigosos.
Por exemplo, a localidade palentina de Carrión de los Condes autorizaba recentemente a construción dunha planta, para reciclar principalmente pneumáticos, que inclúe entre os seus sistemas de tratamento esta tecnoloxía. Os seus responsables, o Grupo Hera Holding, é unha das empresas pioneiras nesta técnica en España, e conta cun Centro de I+D en Castellgalí (Barcelona) para mellorar este sistema.
Pola súa banda, o municipio coruñés das Somozas comezaba recentemente a construción dunha planta que incorpora a tecnoloxía de plasma da empresa estadounidense Solena para acabar con refugallos industriais como pinturas, disolventes e pneumáticos. A nave, cun custo duns 60 millóns de euros, eliminará seis toneladas de lixo por hora, e xerará 15 megawatts de electricidade, suficientes para fornecer a 15.000 vivendas, segundo os seus responsables. Así mesmo, esta compañía planea pór en pé unhas instalacións similares na localidade cordobesa de Bélmez.
En canto a exemplos a nivel internacional, a planta de gasificación de plasma máis grande do mundo atópase no “Eco-Vale” de Utashinai (Xapón). Con tecnoloxía da empresa estadounidense Westinghouse Plasma, é capaz de transformar ata 280 toneladas de residuos diarios.
Críticas ao sistema
Non todo o mundo está de acordo en apoiar esta tecnoloxía. Ecoloxistas en Acción considera que en realidade se trata dun sistema de incineración encuberto, e que por tanto, tamén ten o perigo de que se formen dioxinas, furanos e outros produtos de combustión incompleta que desencadean procesos cancerígenos.
Con todo, os defensores deste tipo de instalacións afirman que cumpren cos requirimentos ambientais, reducindo considerablemente as emisións de gases de efecto invernadoiro e outros compostos nocivos, como dióxido de azufren, mercurio, e óxidos de nitróxeno.
Imagen: Curtis PalmerPor outra banda, os expertos de Ecoloxistas en Acción engaden que estas plantas requiren unha gran cantidade de enerxía eléctrica e de auga, o que pode pór en perigo o abastecemento para uso agrícola e humano.
Jesús Recuncho, químico do Consello Superior de Investigacións Científica (CSIC) asevera que aínda que cos gases resultantes pódese producir enerxía, “tan só amortízase unha proporción moi pequena do gasto eléctrico xerado durante o proceso”. No entanto, este experto defende a técnica para procesar refugallos perigosos como os hospitalarios ou os radioactivos, que esixen un tratamento máis esixente. Así mesmo, trátase dun proceso moi caro, segundo un estudo da Unión Europea, que calculaba uns gastos de ente 150 e 300 euros por tonelada de residuo.
Por todo iso, os ecoloxistas lembran que proxectos deste tipo de plantas xa foron rexeitados, por exemplo en 2003 na localidade de Alcorisa, situada na zona mineira de Teruel.
En definitiva, desde Ecoloxistas en Acción avógase pola posta en marcha dun sistema de tratamento de residuos que aposte decididamente pola redución, a reutilización e a reciclaxe, evitando este tipo de instalacións.
Diversas investigacións baseadas na gasificación do plasma buscan mesmo aproveitar os residuos nucleares. O Global Nuclear Energy Partnership (GNEP), un programa de cooperación internacional impulsado polo Departamento de Enerxía de Estados Unidos, traballa nun novo reactor que aproveitaría estes residuos como combustible, producindo ata 100 veces a enerxía dos reactores convencionais e xerando un 40% menos de residuos.
Pola súa banda, científicos do Centro de Investigacións ruso Kurchatov, do Instituto austriaco Johann Radon e do Instituto Tecnolóxico Technion de Israel traballan na denominada “fusión da gasificación de plasma” (PGM nas súas siglas inglesas), que combina altas temperaturas e baixa enerxía radioactiva para transformar o refugallo.
