Os cidadáns usan cada vez máis toallitas húmidas de hixiene íntima, desmaquillantes, limpadoras para cristais, mobles, etc. Pero ao tiralas ao retrete, estas convértense en xigantescos “monstros”: estímase que as depuradoras recollen en España 10 quilos por persoa ao ano. Ademais, para limpar e emendar as roturas e atascos que producen, unha cidade dun millón de habitantes gasta un catro millóns de euros anuais. E non é o único impacto que causan. Este artigo revela que problemas ambientais e económicos xeran as toallitas húmidas e como evitalos.
Toallitas húmidas polo retrete: que impacto producen?
As toallitas húmidas causan danos por valor de catro millóns de euros anuais nunha cidade dun millón de habitantesAs noticias sobre avarías que colapsan os sistemas de saneamento son cada vez máis numerosas. Dous exemplos recentes: a finais de setembro unha masa de toallitas húmidas e outros refugallos do tamaño de seis coches obturaba un do tres grandes colectores de San Sebastián; e, a principios de outubro en Valencia , detectábase unha masa dez veces maior que a da capital guipuscoana e oito veces maior que a rexistrada en Londres , onde as chaman “fatbergs” (de fat , graxa e bergs, icebergs).
“As toallitas húmidas atascan as redes de saneamento, co consecuente gasto económico e un dano ambiental considerable”, subliña a portavoz de Aclima, que coordina desde o ano pasado a campaña “Non alimentes ao monstro“, promovida pola Axencia Vasca da auga e sete consorcios e mancomunidades de auga de Euskadi, para concienciar á poboación, como se ve neste vídeo:
Toallitas húmidas no váter: canto nos custan?
Morcillo destaca outros impactos, entre eles, os económicos. As roturas e labores de limpeza e tratamento xeran un gasto anual de catro euros por habitante e cidade. É dicir, nunha poboación dun millón de habitantes, os concellos teñen que investir un catro millóns de euros. A empresa de xestión de auga Aqualia estima que as toallitas húmidas e outros téxtiles supoñen preto dun 18% de custo adicional para as depuradoras dunha localidade de tamaño medio. A Asociación Europea de empresas de Abastecemento e Saneamento calcula que ocasionan un gasto de entre 500 e 1.000 millóns de euros ao ano en toda Europa.
As toallitas húmidas, ademais, teñen impactos ambientais. Cando se produce unha sobrecarga, por exemplo cando chove moito, entran en acción os salideros de protección para que as augas residuais non saian polos sumidoiros. Os tapóns creados por toallitas, con todo, fan que estes salten con máis facilidade, causando vertidos en sitios e momentos que se descoñece, podendo estar horas e ata días sen control, e onde habitualmente non deberían orixinarse, como nunha contorna natural, un río, etc.
Pero aínda hai máis: o persoal de mantemento sofre un traballo extra manual nunhas condicións máis penosas do habitual. Teñen que facer fronte a unha masa informe moi difícil de extraer en tubos de pouco diámetro.
Como evitar o impacto das toallitas?
Morcillo explica que os cidadáns se deberían guiar por “a regra do tres pes” para saber que residuos si poden botarse ao retrete: “pipí, popó e papel hixiénico”. Para o resto aconsella colocar unha papeleira á beira onde depositalos.
Reyes engade que puxeron en marcha en Euskadi Expo-retrete, unha exposición itinerante que, baixo a lema “O retrete non é unha papeleira”, ensina os efectos das toallitas e outros refugallos, como bastoncillos, medicamentos, pinturas, etc.
Tanto Morcillo como Reyes destacan que a etiquetaxe dos fabricantes é confuso, con imaxes ou frases que inducen a pensar ou ata sinalan que poden arroxarse ao váter e que son “biodegradables”, dando a entender que non causarán problemas. Pero, como explica o youtuber Water Hacker no seguinte vídeo sobre o impacto das toallitas, “ao teu cuñado quítaslle o cinto e as lentes e tamén é 100% biodegradable, e non o vas a tirar ao váter, porque se atasca”. Segundo o director xeral da Asociación Española de Abastecementos de Auga e Saneamento, para que fosen autenticamente biodegradables e non desen problemas terían que descomporse en entre 5 e 30 días.
Morcillo engade que nos puntos de venda poderíanse situar as toallitas noutra zona distinta á do papel hixiénico, porque hai estudos que sinalan que os consumidores tenden a pensar que son o mesmo e úsano igual.
Agora ben, Morcillo tamén recoñece os esforzos de mellora do sector. Por unha banda, explica que traballan en normas a nivel nacional e internacional para distinguir con claridade estes produtos. Doutra banda, algunhas empresas están a innovar en produtos máis amables co medio ambiente e os sistemas de saneamento, por exemplo toallitas de celulosa, máis naturais e biodegradables a curto prazo. Reyes puntualiza: “Non estamos en contra de que se usen, senón de que se usen mal”.
Siga a canle de Medio Ambiente en Twitter @E_CONSUMERma e ao seu autor @ecienciacom.
