O borrador do Plan Integral do Delta do Ebro, a cuxa elaboración se instaba na lei do Plan Hidrológico Nacional (PHN), xa está terminado, aínda que agora quedan outros dous meses para que volva ser debatido e sexa aprobado polo Consorcio encargado de elaboralo e de executar e coordinar as actuacións que del se deriven, paira no mes de abril presentalo ao Goberno. Con todo, algunhas das medidas recollidas nel están xa máis que consensuadas e aprobadas, dada a súa importancia. É o caso da posta en marcha dunha rede de sensores que controlará todo tipo de indicadores ambientais no tramo final do río Ebro, e que xa aparece recollido nos orzamentos do Consorcio aprobados paira 2003.
Concretamente, estes sensores estarán colocados nos últimos 90 quilómetros do río e en todo o perímetro do Delta. Segundo o director executivo do Consorcio, Joaquín Fabra, trátase dunha “rede pioneira a nivel mundial”, que permitirá que o Delta do Ebro convértase no “territorio máis controlado do mundo”. “Xa avanzaramos -di Fabra- que a prioridade do Consorcio é dar todas as ferramentas de control, e esta é una delas”. Joaquín Fabra espera que este proxecto comece a materializarse nos últimos meses do ano, pois agora empeza a fase de licitación e concurso.
Así, estes sensores transmitirán todos os datos que recollan vía cable, satélite ou ondas de radio, dependendo de cada caso, e permitirán o control “online” de factores como a calidade da auga, o réxime hídrico, a salinidade e a regresión. Fabra explica que o obxectivo é saber exactamente en que situación están as variables das que se compón cada un dos indicadores ambientais e si as actuacións que se realizan son efectivas paira en caso contrario corrixilas.
En total, son seis os tipos de redes de indicadores. A rede de variables do réxime hídrico controlará o caudal de auga, a velocidade, as verteduras incontroladas, as batimetrías (que forma ten o leito do río), os compoñentes orgánicos da auga, a cantidade de sedimentos, e de que tipo, que baixan polo río, a presenza de algas e o estado das ribeiras do río.
A rede de variables de regresión e subsidencia (afundimento do delta) recollerá por medio dos sensores a través de satélite a evolución física do Delta, tanto de altura como de superficie, e avaliará os efectos que a agricultura e as propiedades presentes no Delta poidan ter nesta evolución. En terceiro lugar, a rede de variables de mellora do hábitat físico dos ecosistemas tomará datos sobre as características de cada especie que habita no Delta; realizará censos periódicos e controlará os ritmos biolóxicos, co fin de contar cos parámetros que inflúen no comportamento deses ecosistemas. Pola súa banda, coñecer que tipo de materiais están presentes na auga será a función da rede de variables de calidade da auga que, entre outras cousas, permitirá saber como distribuír a unha lagoa ou bahía.
Ademais destes indicadores que poderiamos considerar como puramente ambientais, existen outros dous moi importantes, sobre todo se se ten en conta que na plana deltaica viven 15.000 persoas. O Delta xa non é hoxe un espazo natural, senón un medio moi intervido polo home, onde os cultivos -principalmente arrozales- e as zonas urbanas chegan a ocupar o 80% da súa superficie. Por iso, dúas redes de indicadores estudarán as variables da interrelación do home cos fluxos da auga e as dun modelo agronómico sustentable.
A primeira analizará como afecta ao medio ambiente calquera actividade humana -o delta ten usos piscícolas marisqueiros, pesqueiros e agrícolas- e a súa evolución no tempo; mentres que a segunda pretende asegurar que a agricultura non xere salinización dos terreos, mineralización das augas superficiais ou intrusión da cuña salina (entrada do mar polo eixo do río), á vez que permitirá inventariar a superficie agrícola.
