Zonas tranquilas para mellorar o medio ambiente

Que son as zonas tranquilas

Polo menos 110 millóns de europeos están afectados adversamente o ruído das estradas máis transitadas

Polo menos 110 millóns de europeos están afectados adversamente o ruído das estradas máis transitadas, un dos principais causantes de contaminación acústica, segundo datos da Axencia Europea do Medio Ambiente (AEMA). Os responsables desta institución destacan a necesidade de protexer á cidadáns fronte ao ruído. Para iso una das propostas son as “zonas tranquilas”, que aparecen na Directiva do Ruído Ambiental de 2002.

As zonas tranquilas non son lugares en silencio, senón que se trata de que as persoas que se atopen nelas non reciban sons molestos emitidos por actividades humanas. Neste sentido, definir estas áreas non debería basearse só na cantidade de decibeis (dB): algúns tipos de ruído como o son da auga ou o canto dos paxaros adóitanse percibir como agradables.

Razóns para buscar o silencio

Os expertos sinalan tres razoes principais polas que se deberían potenciar as medidas para aumentar as zonas tranquilas e reducir a contaminación acústica:

• Razóns ambientais. As áreas tranquilas benefician á biodiversidade por varios motivos. Unha das principais causas de perda da biodiversidade é a destrución do hábitat e a fragmentación. O ruído antropogénico (provocado polos seres humanos) produce un impacto ambiental que afecta os seres vivos. Diversos animais, en especial os que dependen do son para comunicarse, reproducirse e sobrevivir, teñen que adaptar o seu comportamento a zonas con ruído. Os espazos naturais protexidos deberían por tanto proporcionar tamén situacións de tranquilidade para as especies que albergan.
• Razóns sanitarias. Diversos estudos científicos demostran que residir en lugares silenciosos ten efectos positivos para a saúde. Os espazos con sons por baixo dos 45 dB reducen o malestar dos seus habitantes e melloran o benestar, e vivir rodeado de sons da natureza produce un efecto de tranquilidade. Neste sentido, a AEMA publicaba unha “Guía de boas prácticas sobre a exposición ao ruído e potenciais efectos sobre a saúde” que recompilaba máis detalles. Segundo a Organización Mundial da Saúde (OMS), o ruído é a segunda causa ambiental de danos na saúde, despois da contaminación por partículas contaminantes finas (PM 2,5). En canto aos principais emisores de ruído causantes de problemas para a saúde atópanse o ruído do tráfico na estrada, o tren, os aeroportos e a industria, segundo a AEMA.
• Razóns económicas. As áreas tranquilas en aglomeracións aumentan o valor das propiedades. E ao contrario, as zonas con máis ruído supoñen un gasto económico. A Comisión Europea (CE) calcula que os custos sociais do ruído producido polo tren e o tráfico rodado na UE ascenden a 40.000 millóns de euros anuais. A Administración de Transporte de Suecia estima que o custo social do ruído no devandito país é duns 2.000 millóns de euros. Desta cantidade, case o 80% corresponde á redución do valor de propiedades situadas en áreas ruidosas, e o 20% restante ao custo para a sociedade debido para os efectos na saúde.

Iniciativas de Zonas Tranquilas Urbanas

Aínda que hai moitas interpretacións diferentes do que significa unha zona tranquila, e como debe protexerse, puxéronse en marcha en Europa diversas iniciativas respecto diso.

En Dublín (Irlanda), o Concello identificou os niveis de ruído medios a longo prazo por baixo dos niveis que danan a saúde. Con esta información, o seu obxectivo é crear e protexer oito áreas tranquilas na cidade.

En Oslo (Noruega), as autoridades pediron a expertos en contaminación acústica para cartografiar as zonas con ruído e identificar 14 áreas tranquilas de fácil acceso para a poboación local.

En Tallin (Estonia), utilizáronse diferentes criterios para identificar as zonas recreativas con baixos niveis medios de ruído a longo prazo. Por outra banda, o programa pretende tamén protexer as áreas rurais non alteradas polo ruído do tráfico, a industria ou as actividades recreativas.

En España tamén se poden atopar iniciativas interesantes. O Concello de Bilbao impulsa un proxecto para xeneralizar as zonas tranquilas. Investigadores do centro tecnolóxico vasco Tecnalia traballan nunha praza da cidade e identificaron evidencias “biológicamente relevantes” que indican que dispor dunha paisaxe sonora agradable nas áreas urbanas de esparexemento contribúe a “unha restauración fronte á tensión diaria máis intensa e máis rápida que en zonas acusticamente contaminadas”.