Garantía legal e comercial dun vehículo

A garantía dun vehículo réxese pola Lei 23/2003, de Garantías na Venda de Bens de Consumo. Esta norma recoñece un prazo de dous anos, a partir do momento de compra, para que se poidan facer efectivos os dereitos da garantía. No caso de bens de segunda man, este prazo pode ser menor, pero nunca inferior a un ano, mentres que se dispón doutros 36 meses, tamén contados a partir do momento da compra, para que se poidan realizar as accións legais oportunas se a reclamación do consumidor ou consumidora non é atendida convenientemente. Estes prazos delimitan o que se coñece como garantía legal, pero á hora de comprar un vehículo pode existir outro tipo de garantía: a comercial. Trátase dunha vantaxe máis, que non é obrigatoria, pero que ofrece o vendedor como una opción extra. O seu cumprimento depende dos termos nos que se pacte e, segundo a citada Lei, “debe pór ao consumidor nunha posición máis vantaxosa en relación cos dereitos xa concedidos”.

O presidente da Asociación Nacional de Vendedores de Vehículos a Motor, Reparación e Recambios (GANVAM), Juan Antonio Sánchez Torres, explica que a garantía legal é “un conxunto de dereitos irrenunciables que a Lei concede ao consumidor”, fronte á garantía comercial, “que é un conxunto de beneficios que o vendedor ou garante concede de maneira adicional aos dereitos que a Lei outorga”. Esta segunda garantía constitúe, por tanto, una serie de beneficios ou condicións adicionais. “Se un vehículo ten dous anos de garantía legal e catro anos de garantía comercial, os dous primeiros anos rexerase polo que diga a lei e os dous anos restantes, polas condicións da empresa”, precisa Rocío Alxeciras, do gabinete xurídico da Federación de Consumidores en Acción (FACUA).

Segundo explica, coa garantía legal “quedan garantidos desde un principio todos os elementos dun vehículo, cos requisitos que establece a Lei, mentres que a garantía comercial está condicionada ao que diga a empresa”.

Alxeciras asegura que non é necesario que a garantía legal quede recollida nun documento escrito, “porque a propia Lei garántea e basta con demostrar a data de compra”, pero advirte de que a garantía comercial “si necesita documento, porque se vai a rexer polas condicións que a empresa ofrece e esas condicións débeas coñecer o consumidor ao comprar o ben”. Pola súa banda, Sánchez Torres asevera que “ambas deben constar por escrito, aínda que sexan unhas condicións comerciais ofrecidas a vontade do garante, tal e como obriga a Lei 23/2003”. En concreto, o artigo 11.2 desta norma establece a formalización da garantía, “polo menos, en castelán, por escrito ou en calquera outro soporte duradeiro”. “En definitiva -conclúe Sánchez Torres-, hai que informar por escrito tanto dos dereitos que esta Lei concede ao consumidor, como da garantía comercial que adicionalmente poida ofrecerse”.

No entanto, o presidente de Ganvam lamenta que a Lei de Garantías non desenvolva o modo en que se debe informar os dereitos que concede ao consumidor, “con que redacción, con que extensión”, polo que, explica, “Ganvam elaborou un contrato de compravenda de vehículos de ocasión, acordado co Instituto Nacional de Consumo e as 17 comunidades autónomas, que o 17 de Maio de 2005 foi declarado exento de cláusulas abusivas e que dá cumprimento a esta obrigación de informar por escrito dos dereitos que se conceden ao consumidor”. Con todo, na súa opinión, a Lei de Garantías “beneficia claramente ao consumidor, dado que eleva significativamente o nivel de protección que tiña antes da súa entrada en vigor”, aínda que recoñece que beneficia “indirectamente” ao vendedor porque “ao subir o listón dignifica e profesionaliza un sector tradicionalmente, e en moitas ocasións inxustamente, deostado”. “Os empresarios non deben ter medo a esta Lei porque amplíe as súas obrigacións. Ao contrario, deben ver oportunidades de fidelización de clientes”, engade.

O feito de que a garantía se entregue por escrito adoita ser una vantaxe, posto que permite coñecer de antemán o que cobre, que non é todo. Paira o que non se cobre, a garantía comercial, que é una ampliación da legal, pode ofrecer diferentes servizos como o préstamo dun vehículo se a reparación supera as 24 horas, a reparación gratuíta de todas as avarías (materiais e man de obra) que non sexan consecuencia do desgaste normal polo uso, asistencia na estrada, mantemento… Toda una gama de posibilidades que, segundo Rocío Alxeciras, é frecuente que as marcas ofrezan, pero á conta de aumentar o prezo final de venda “porque se entende como un servizo adicional”. “Ademais estas garantías adoitan ser limitadas, non cobren o cento por cento das pezas”, advirte. Da garantía legal sempre responde o vendedor, polo que é a el a quen se debe reclamar o arranxo.

No entanto, Juan Antonio Sánchez Torres, recoñece que “si resulta imposible ou supón una carga excesiva dirixirse contra o vendedor, o consumidor pode reclamar directamente ao fabricante. Pola súa banda, da garantía comercial responde o garante, é dicir, o que quixo conceder talles beneficios. “E farao na medida establecida contractualmente e seguindo a operativa, procedementos e vías de reclamación establecidos por escrito”, precisa o presidente de Ganvam. Neste sentido, Rocío Alxeciras sinala que a Lei establece una especie de responsabilidade solidaria, é dicir, que non só o fabricante ten que responder, senón tamén o vendedor. “Moitas veces é mellor que tanto o fabricante como o concesionario de compra teñan constancia da reclamación, porque se consegue máis presión para que realicen a reparación de acordo á reclamación”, aclara.

Respecto do que cobre a garantía e o que non, hai que saber que as avarías de mantemento ou desgaste non están incluídas nin na garantía comercial nin na legal, “salvo que haxa una avaría nun compoñente porque está defectuoso de orixe”, matiza Alxeciras. Un vehículo ten moitas pezas que se desgastan co seu uso normal (pneumáticos, pastillas de freo, aceite, filtro…) e, cando isto ocorre, corresponde a quen comprou o automóbil a súa substitución, “Agora ben, o vendedor si responde si trátase dun desgaste anormal, irregular ou prematuro de devandito compoñente”, recalca Sánchez Torres, que engade que o vendedor tampouco responde “si produciuse una falta de mantemento do vehículo ou una neglixencia na condución por parte do seu propietario, que poden provocar un dano no vehículo”. “Os problemas xorden con elementos como o embrague, que en principio deben estar cubertos pola garantía legal, pero moitos fabricantes pon problemas porque din que o embrague estrágase pola forma de conducir”, censura Alxeciras.

En relación coa garantía comercial, esta cobre o estipulado no contrato, que pode recoller a súa extensión en tempo, en contido ou en ambas as cousas, con respecto á garantía legal.

“Si esténdese, por exemplo, a tres anos, durante ese tempo adicional que o garante ofrece porque quere, pode excluír os compoñentes que desexe. Ou ben durante o prazo de garantía pode ofrecer adicionalmente a cobertura das pezas que se desgastan co seu uso normal, ofrecendo un mantemento integral que inclúa desde pneumáticos até consumibles. O garante decide o que ofrece adicionalmente”, explica Sánchez Torres. Outra cousa diferente é que en período de garantía a marca faga un arranxo e este estráguese cando xa se caducou a garantía. Neste caso, o vendedor debe reparala de novo: “Se venceu a garantía do vehículo, pero non pasaron seis meses desde que se reparou en garantía, o vendedor debe reparar de novo, sempre que se trate do mesmo compoñente”, afirma o presidente de Ganvam.

Por último, no caso de que o vehículo estea fose de garantía, legal ou comercial, o Decreto 206/1994, de prestación de servizos de talleres de reparación de equipos e compoñentes, modificado polo Decreto 347/1998, de 20 de novembro, establece que “todas as reparacións ou instalacións estarán garantidas por tres meses ou 2.000 quilómetros (excepto as de vehículos industriais e ciclomotores ou motocicletas até unha cilindrada de 125 c.c. inclusive, paira as que será de quince días)”. É dicir, se fose do período de garantía realízase una reparación, o taller responde por ela durante tres meses ou 2.000 quilómetros, coas excepcións marcadas, “pero a peza volve ter dous anos de garantía”, especifican desde Facua. Paira reclamar, hai que presentar a copia da factura no taller.

A garantía dun vehículo pódese perder. O principal motivo é que o automóbil sexa intervido nun concesionario alleo á marca. Si durante o período de garantía repárase o vehículo noutro concesionario, cando de novo leve ao taller da marca, si neste detectan que ten una peza que non é orixinal ou que o coche foi manipulado, non ten obrigación de arranxalo. Considérase que esa avaría está fóra de garantía e, por tanto, o taller non é responsable porque o vehículo foi tocado por un establecemento alleo. “Ademais, si en lugar de informar o vendedor, acódese a un taller distinto paira realizar a reparación, pretendendo despois que o taller oficial pague a factura de reparación, impedindo ao vendedor comprobar previamente a entidade da avaría, a oportunidade da reparación e quen debe responsabilizarse da mesma, neste caso, tampouco o vendedor vai responder”, completa Juan Antonio Sánchez Torres.

A este respecto, a Comisión Europea sinala en pregúntaa número 37 da Guía Explicativa do Regulamento 1400/2002, de Distribución de Vehículos en Europa, que “se o consumidor acode a un taller independente paira realizar reparacións ou tarefas de mantemento do seu coche durante o período de garantía do fabricante, pode perder a garantía se o traballo é defectuoso”.

No entanto, recoñece que una obrigación de realizar as reparacións e o mantemento dun vehículo só na rede autorizada “vulneraría o dereito do consumidor a elixir un taller independente” e impediría, sobre todo no caso das garantías ampliadas, que eses talleres de reparación “competisen de forma efectiva coa rede autorizada”.

Outras causas de perda de garantía son: que o consumidor non comunique a tempo a avaría producida, que a súa falta de dilixencia provoque o dano (como ocorre cando se enche o depósito de gasolina en lugar de enchelo de diesel), que agrave un dano menor converténdoo en dano ou avaría grave (por exemplo, continuar a marcha cunha testemuña de temperatura acendido até gripar o motor) e non facer o mantemento e servizo establecido polo fabricante do vehículo. “Ademais -completa Rocío Alxeciras-, si en período de garantía arránxannos una peza e vólvese a romper fóra dese período, debería de responder de novo o fabricante, por simple atención comercial”.