Accidentes fronto-laterais e alcances son os contratempos que máis sofren ao volante os maiores de 65 anos. Débese á súa idade ou ao estar menos ao día respecto das normas viarias? Pois non, non son máis infractores que o resto dos condutores. Ademais, o proceso de envellecemento é dispar para cada persoa. No entanto, si convén tomar conciencia da súa maior vulnerabilidade, adoptar medidas preventivas e correctoras e procurar un tráfico máis pensado para as persoas maiores, que son xa o 13 % do censo de condutores. Neste artigo achegamos datos acerca da sinistralidade viaria dos maiores e abordamos cuestións coma se son un perigo para a seguirdad viaria ou debe haber unha idade límite para conducir.
Imagen: jan3933
Son os maiores un perigo para a seguridade viaria?
En España hai 8,6 millóns de persoas maiores de 65 anos, un 18 % da poboación. E máis de tres millóns manteñen o seu permiso de conducir, segundo cifras da Dirección Xeral de Tráfico (DXT), o que supón máis do 13 % do censo de condutores. Respecto da sinistralidade viaria deste grupo, a DXT rexistrou en 2016 (últimos datos coñecidos) máis de 12.000 accidentes de tráfico con maiores de 65 anos involucrados, o 12 % de todos os accidentes, con 513 maiores falecidos (o 28 % de todos os mortos nas estradas) e máis de 1.500 feridos graves (16 %).
Imagen: StockSnap
Son números alarmantes? Son as persoas maiores un perigo na estrada? Antonio Mozas, presidente de ASEPA (Asociación Española de Profesionais de Automoción), asegura que “os condutores maiores de 65 anos non constitúen un grupo de alta sinistralidade”. Con todo, José Ignacio Lijarcio, director de Proxectos da Fundación Española para a Seguridade ViariaFesvial, matiza que os datos da DXT indican que, conforme avance o tempo, “teremos maior presenza de condutores maiores nas nosas estradas e maior probabilidade de accidentes, se non se aplican medidas preventivas e correctoras”. Porque, ademais, as novas xeracións de persoas maiores son moito máis proclives que xeracións anteriores ao emprego do vehículo particular, tanto en desprazamentos curtos como en longos. E a sociedade aínda non está pensada para os maiores, “e o ámbito do tráfico non é unha excepción”.
Os datos dos accidentes en condutores maiores
O 61,6 % dos condutores maiores implicados en sinistros de tráfico cometeu algunha infracción, segundo datos de Fesvial: 5,5 % por velocidade, non catalogadas de forma específica (30,1 %), incumprir a regulación de prioridade (7,5 %), non respectar o sinal de STOP (4,3 %) ou non manter a distancia de seguridade (3,8%). Ademais, os automobilistas con idades comprendidas entre os 65 e 74 anos incorreron en menos infraccións (59,2 %) que aqueles con idades entre os 75 a 84 anos (66,3 %) e 85 a 99 anos (65,4 %).
A maioría de accidentes con maiores implicados son fronto-laterais, seguidos polos alcances
No entanto, os maiores, en liñas xerais, “non son máis infractores que o resto de grupo de condutores”, sinala Lijarcio, aínda que considera que se pode afirmar, a tenor do ‘Proxecto SAVIMA: Barómetro de Saúde Viaria de Condutores Maiores’, realizado pola Universitat de València, Fesvial e a Asociación Comunidade Valenciana de Centros de Recoñecemento Médico de Condutores, “que os condutores maiores de 75 anos cometen máis infraccións que o resto dos condutores maiores e que os maiores de 80 anos presentan maior resistencia a usar o cinto de seguridade“.
E que accidentes son os máis comúns entre este grupo? A maioría de accidentes de automobilistas maiores débese a un accidente fronto-lateral (25,4 %) e os alcances (18,8 %). E o tipo de vehículo accidentado son turismos sen remolque (79,1 %), seguidos a gran distancia das furgonetas (5,6 %), as motocicletas (4,2 %) ou as bicicletas (4,1 %).
Hai máis accidentes nos meses de xuño, xullo, agosto e setembro, sobre todo na franxa de 7:00 a 11:00 horas e de 23:00 a 6:00 horas. En cambio, “no período invernal (novembro, decembro e xaneiro) preséntanse porcentaxes de accidentalidade significativamente maiores na franxa de 16:00 a 18:00 horas”, explica José Ignacio Lijarcio. Respecto dos días da semana, “o venres é o máis destacado respecto dos demais, xa que acumula o 15,8 % dos accidentes semanais”.
Debe haber unha idade límite para conducir?
Coa idade pérdense vista, reflexos… Están en peores condicións os maiores e debería haber unha idade límite para conducir? Non se pode xeneralizar, pois “o envellecemento da poboación é un proceso que non empeza sempre á mesma idade, nin avanza ao mesmo ritmo, xa que existen unha serie de diferenzas individuais de cada persoa que a modulan”, recoñece o director de Proxectos de Fesvial. Aínda que se considera que non pode haber grandes diferenzas entre as habilidades de condución e mobilidade en persoas da mesma idade, así como nas súas capacidades físicas e mentais, “é moi posible que algunhas persoas de 85 anos estean en mellores condicións que outras de 65 anos”, engade.
Por iso, non se pode delimitar unha idade límite para conducir e débese deixar de conducir cando nun suxeito pérdanse as capacidades óptimas. Da mesma opinión é Antonio Mozas, quen manifesta que “se superan o exame psicofísico ao que han de someterse todos os condutores en España para a renovación do permiso de conducir, é que con toda seguridade manteñen a aptitude para conducir”.
Os mortos entre usuarios vulnerables de estradas (peóns, ciclistas e motoristas) superarán en 2020 aos falecidos entre ocupantes dos vehículos de catro rodas, segundo a Dirección Xeral de Tráfico. E entre os máis vulnerables dos peóns están as persoas maiores. Como evitar que aumenten as vítimas?
É importante concienciar a todos os usuarios de que a vía pública é de todos e que a mobilidade ten unhas regas que se comparten. Os condutores de vehículos a motor deben tomar conciencia que os maiores, polas súas capacidades psicofísicas e pola súa alta probabilidade de lesión grave en caso de accidente, “son un colectivo vulnerable ao cal debemos prestar especial atención e ademais un coidado viario especial”, expón José Ignacio Lijarcio, director de Proxectos de Fesvial.
Ademais, hai que realizar cos peóns de idade avanzada unha política de sensibilización “para que camiñen con seguridade e atención”, sinala Antonio Mozas, presidente de ASEPA. Esta pode realizarse a través de distintas institucións e organismos como concellos, centros de día, residencias, clubs de xubilados, locais do IMSERSO, etc.
