Que facer ante a ‘folga’ de guindastres?

O 27 de xullo comezou no País Vasco una parada técnica indefinida convocada polas empresas de auxilio na estrada, á que posteriormente se foron sumando os gruístas de case toda España. Desde ese día, os vehículos que sufriron sinistros ou avarías atópanse abandonados no lugar do suceso, una situación que pode resultar perigosa paira a operación retorno das vacacións do mes de agosto.

A Dirección Xeral de Tráfico (DXT) fixo pública una nota na que asevera que a seguridade no tráfico e a fluidez nas estradas están garantidas, a pesar deste conflito mercantil que enfronta ás empresas prestadoras do servizo de asistencia e ás compañías de seguros de automóbiles. Baixo a súa coordinación, nos accidentes nos que exista ocupación da calzada mobilizaranse os servizos de retirada de obstáculos que poidan afectar á normalidade da circulación.

Pola súa banda, a Organización de Consumidores e Usuarios (OCU) fixo un chamamento a todos os condutores para que nestes días, e dadas as condicións, “extremen a precaución máis que nunca, respectando os límites de velocidade e tomando as debidas precaucións en caso de ter que baixarse do vehículo”.

Polo menos uno de cada tres vehículos avariados, un 33,2%, non recibe ningún tipo de asistencia técnica, segundo datos da patronal do seguro UNESPA. Ante esta situación, a DXT, as aseguradoras, os propios gruístas e diversas asociacións de consumidores e de automobilistas difundiron recomendacións paira paliar as consecuencias que o paro pode ocasionar ao condutores si o seu coche estrágase ou sofre un accidente, de forma que poidan reducirse no posible os riscos nestas datas tan críticas:

– En caso de avaría, débese aparcar o vehículo no lugar máis afastado posible da vía.

– Tanto si estrágase o coche coma se sófrese un contratempo, hai que dirixirse sempre ao teléfono de asistencia da compañía aseguradora paira solicitar que preste o servizo que ten contratado (quen posúen un seguro soamente “a terceiros” poden non ter incluída esta prestación, polo que só terían este dereito cando sexan vítimas e non causantes dun accidente). A Federación de Consumidores e Amas de Casa Ao-Ándalus recomenda, na medida do posible, que quede constancia da chamada. Aínda que nos atopemos nun territorio no que haxa paro, este talvez non sexa secundado polo 100% das empresas e pode ser que atopemos una guindastre.

– Si a compañía de seguros non pode enviar un vehículo de arrastre, segundo informan desde a Unión Española de Entidades Aseguradoras e Reaseguradoras (UNESPA) buscaranse outras solucións, por exemplo enviar un mecánico ao lugar onde o vehículo quedou inmobilizado. Desta forma resolvéronse o 40% dos casos durante o mes de agosto no País Vasco.

– No caso de que a aseguradora non atenda os requirimentos do cliente, Automobilistas Europeos Asociados (AEA) aconsella solicitar a presenza da policía para que, de acordo co establecido no artigo 5 do Regulamento Xeral de Circulación, sexan os seus axentes quen demanden a presenza dos servizos de guindastre pertinentes e testemuñen (no caso de que se produza una negativa pola súa banda) a falta de auxilio. OCU insiste na necesidade de acumular o maior número de probas posibles paira acreditar a falta de asistencia da aseguradora e por iso aconsella que a Garda Civil, a Policía autonómica ou a Policía local emitan parte do abandono do vehículo e procedan á sinalización do mesmo.

– Si o seguro non presta a asistencia en viaxe que ten contratada na póliza, o artigo 17 da Lei de Contrato de Seguro obrígalle a empregar os medios ao seu alcance paira minorar as consecuencias do sinistro, “sendo de conta da aseguradora os gastos que se orixinen polo cumprimento da citada obrigación”, segundo a interpretación de AEA e sempre que estes gastos considérense “anexos ao sinistro”, segundo UNESPA. Isto quere dicir que se pode, por exemplo, contratar a título particular una guindastre, que pode ser mesmo das que se negan a prestar servizo ás compañías, pagala e presentar á aseguradora a factura para que máis tarde sexa abonado ese desembolso, que pode ser de entre 45 euros e 60 euros. Débense gardar tamén as facturas de taxis, autobuses, hoteis e de todos aqueles gastos vinculados ao sinistro paira podelos xustificar ante a compañía de seguros e para que sexan reembolsados ou descontados da póliza.

– Se considera que non queda máis remedio que proceder pola súa conta, lembre que cun turismo só está permitido remolcar a outro vehículo accidentado ou avariado excepcionalmente, e coas debidas condicións de seguridade, até o lugar máis próximo onde poida quedar convenientemente inmobilizado e sen entorpecer a circulación, sempre que non se trate de autoestradas ou autovías.

– Si é necesario deixar o coche na estrada, é aconsellable deixalo pechado e debidamente sinalizado, así como nun lugar o máis visible posible paira dificultar o seu roubo. A compañía farase cargo dos danos por roubo a condición de que este forme parte das coberturas contratadas. Segundo OCU é conveniente realizar fotos do estado do vehículo paira, no seu caso, reclamar con posterioridade os danos que este puidese sufrir a consecuencia do seu abandono.

O presidente de Automobilistas Europeos Asociados, Mario Arnaldo, respecta tanto a postura dos gruístas como das aseguradoras pero pensa que a estratexia é equivocada e que os automobilistas se converteron en “reféns” nun conflito no que se están antepondo “intereses económicos á seguridade das persoas e os bens”. Arnaldo reitera que AEA presentará en defensa dos seus asociados as correspondentes reclamacións ante a Dirección Xeral de Seguros (DGS) polo incumprimento dos contratos por parte das compañías de seguros e ante as correspondentes autoridades autonómicas pola denegación de auxilio.

As aseguradoras comprometéronse a abonar aos seus clientes todos os gastos que lles ocasione o paro dos guindastres e mostráronse dispostas a “buscar solucións alternativas” paira trasladar ou reparar inmediatamente os vehículos sinistrados. Isto será especialmente complicado no caso do País Vasco, onde se pasou o mes de paro, e onde moitos usuarios víronse obrigados a alugar un vehículo paira desprazarse ao seu traballo debido ao paro.

Os condutores que tiveron que abandonar os seus vehículos na estrada e que pretendan reclamar como danos e prexuízos os ocasionados pola inactividade dos guindastres non o van a ter fácil, a xuízo de Mario Arnaldo, “posto que hai máis de 100 tipos de pólizas e ningunha delas di en que prazo a compañía ten que enviar o guindastre”. En caso de danos no vehículo, o procedemento de reclamación pode ser ante a Administración por responsabilidade patrimonial, apunta.

Doutra banda, as asociacións que representan aos gruístas comprometéronse a retirar os vehículos da calzada se son requiridos por unha autoridade porque a súa localización afecta á seguridade viaria ou á normalidade da circulación. Se non pode efectuarse a retirada de forma “manual” realizarase gratuitamente, polo menos en Aragón, segundo declara José Alonso Doto, portavoz en Huesca da Asociación Aragonesa de Asistencia na estrada (AARAC).

Ante a extensión territorial do conflito, tanto a DXT como a Dirección Xeral de Seguros (DGS) están a mediar entre as partes paira buscar una solución. Non pode falarse de folga porque a parada técnica foi adoptada pola patronal do sector e por iso non se poden esixir servizos mínimos. O paro afecta ao 90% do territorio nacional, no que unhas 29.000 guindastres operan a diario paira realizar una media de 165.000 servizos.

Os empresarios de vehículos de auxilio na estrada decidiron tomar esta medida de presión contra as aseguradoras porque, segundo o secretario técnico da Confederación Española de Empresas de Asistencia na estrada (CEPAS), Filemón Galarza, o prezo que reciben de media por servizo (de 22 euros a 25 euros) non cobre os seus custos e non van deixar os paros mentres as aseguradoras non ofrezan solucións económicas que se adapten á estrutura de cada una das empresas. Os gruístas esgrimen estudos do Ministerio de Fomento e da Universidade de Alacante que estiman no dobre o prezo dos seus custos estándar.

Os propietarios dos vehículos de arrastre están a exporse a posibilidade de retirar os coches das beiravías cobrando directamente aos afectados. A pesar de que as posturas son moi diverxentes entre estes empresarios e o sector asegurador, o xerente da Asociación Nacional de Empresas de Auxilio na estrada (ANEAC), Gregorio Cana, confía nun pronto desbloqueo.

Con todo, desde UNESPA, Miguel Anxo Vázquez afirma descoñecer “que é o que queren os gruístas porque -segundo el- non presentaron ningún documento escrito coas súas reivindicacións”. A patronal das aseguradoras négase a pactar un prezo mínimo do servizo, algo que ningunha organización do sector dos guindastres solicitou expresamente, xa que incorrería en prácticas ilegais en contra da libre competencia de mercado. Mario Arnaldo, presidente de AEA, lembra que non se poden concertar prezos e que iso prexudicaría aos intereses dos automobilistas.

Ninguén quere falar de “cartelización”. Todos os segmentos implicados falan de liberdade de mercado e de minimizar o impacto nos cidadáns. Mentres, tal e como o describe Ao-Andalus, o usuario é a parte máis débil nun conflito no que se pregunta que ocorrerá si non se chega a un acordo? E si alcánzase una solución, que ocorrerá cos danos e prexuízos que xa foron causados a moitos automobilistas? E, o que quizá é máis importante a medio e longo prazo, en que medida as aseguradoras repercutirán os custos nas súas pólizas? UNESPA considera “prematuro” prexulgar este punto.