As mulleres españolas teñen unha esperanza de vida, de media, cinco anos superior á dos homes, segundo os datos do Instituto Nacional de Estatística (INE): en 2017, situábase en 80,37 anos no caso dos homes e 85,73, no das mulleres. Noutro indicador de saúde, como é o peso, tamén se rexistran datos máis favorables entre as mulleres, posto que, segundo a Enquisa Nacional de Saúde 2017, o 62,5 % dos homes ten sobrepeso ou obesidade, mentres que entre as mulleres esta cifra sitúase no 46,8 %. E no caso da diabetes, tamén hai diferenzas, como veremos a continuación.
Imagen: imagepointfr
No ámbito da diabetes, que é o que ocupa o labor da Federación Española de Diabetes (FEDE), os datos varían en función dos tramos de idade: ata os 75 anos rexístrase, a nivel xeral, unha maior prevalencia en homes, de acordo cos datos do estudo Di@bet.es, mentres que, a partir desta idade, a porcentaxe de mulleres con diabetes sitúase no 41,3 %, por encima do 37,4 % nos homes.
Por suposto, non existe unha única explicación para estas cifras, xa que detrás das estatísticas atópanse múltiples factores que poden afectar á saúde das mulleres e os homes, como os hábitos de vida ou as diferenzas a nivel biolóxico entre os dous sexos. Isto fai, por exemplo, que a diabetes inflúa tamén dunha forma moi distinta ás mulleres e aos homes. Por iso, hai dous anos, a Federación Internacional de Diabetes (IDF) optou por dedicar o Día Mundial da Diabetes ao tema “Diabetes e Muller”. Hoxe, con motivo da recente celebración do Día Internacional da Muller, observamos algúns dos factores que explican estas diferenzas.
Hormonas e desenvolvemento de diabetes
Nos últimos anos, desenvolvéronse múltiples estudos dirixidos a examinar a relación entre o desenvolvemento da diabetes tipo 2 e os procesos hormonais nas mulleres ao longo da súa vida. En concreto, o doutor Serafín Murillo, membro do equipo investigador do Hospital Clinic de Barcelona, sinala tres etapas nas que o control dos niveis de glicosa en sangue pode resultar máis complexo, debido aos cambios hormonais que se producen:
- Puberdade. A chegada da menstruación supón importantes fluctuaciones nos niveis de estrógenos e proxesterona, hormonas que inflúen nas variacións dos niveis de glicosa en sangue, que poden elevarse por encima do normal nos días previos.
- Embarazo. Tanto para as mulleres que padecen diabetes gestacional como para as mulleres embarazadas con diabetes, recoméndase un control regular dos niveis de glicosa en sangue, en especial a partir do segundo trimestre de embarazo, no que pode aumentar a resistencia á insulina.
- Menopausa. Os cambios hormonais nesta etapa relaciónanse cunha redución dos estrógenos e cambios, non sempre previsibles, na glucemia, que poden dificultar o control da diabetes e acentuar os síntomas da menopausa.
Complicacións cardiovasculares
Entre as complicacións derivadas da diabetes, as de carácter cardiovascular son as máis habituais e tamén as que prexudican con maior intensidade ás mulleres. Algúns profesionais sanitarios relacionan o aumento do risco cardiovascular nas mulleres con diabetes coa chegada da menopausa, posto que inflúe no funcionamento do metabolismo e, nalgunhas mulleres, pode dificultar o control do peso, a tensión arterial e os niveis de colesterol e triglicéridos.
Ademais, as enfermidades cardiovasculares e cerebrovasculares poden afectar de forma máis intensa ás mulleres e presentar un prognóstico menos favorable porque, ao manifestar unha sintomatología distinta á dos homes, son infradiagnosticadas e infratratadas inicialmente, como se alerta desde a Fundación Española de Corazón. A este respecto, a doutora María Anxos Martínez, xefa de Endocrinoloxía do Hospital San Pedro de Logroño, sinala que “as mulleres presentan uns síntomas de enfermidade coronaria máis atípicos ou case inexistentes e acoden aos servizos de urxencias de forma máis tardía, complicándose co feito de que as probas para o diagnóstico son menos precisas que nos homes”.
Estes son só algúns dos elementos que fan que as mulleres e os homes vivan dunha forma moi distinta a súa diabetes. Por iso, desde FEDE apostan por un impulso da educación terapéutica, na que se informe sobre estes factores diferenciadores e o establecemento de pautas individualizadas para cada paciente. Ademais, convidan as mulleres con diabetes a priorizar o control da súa saúde e a súa diabetes, a través de cambios saudables nos seus hábitos de vida, como a práctica regular de exercicio físico, unha alimentación equilibrada e axustada ás súas necesidades nutricionais en cada momento da vida; e o control regular dos seus niveis de glicosa en sangue, tensión arterial, peso, entre outros indicadores de saúde, para previr e detectar de forma precoz o desenvolvemento de complicacións.
