A esperanza de vida dos afectados pola esquizofrenia é ata 20 anos menor que a da poboación xeral, segundo conclusións do recente primeiro Foro Internacional “Novas Abordaxes no Tratamento da Esquizofrenia”. Aínda que os primeiros síntomas adoitan xurdir na infancia ou adolescencia, a media de idade na que se diagnostica esta enfermidade crónica é aos 25 anos. Ademais, o tempo medio desde que se manifestan estes sinais ata que se determina que é esquizofrenia é de dous anos. Por tanto, é importante coñecer, como se explica nese artigo, que os malos hábitos de saúde, como o sedentarismo, a mala alimentación ou o abuso do alcol ou o tabaco, repercuten nos problemas cardiovasculares e a diabetes que están tras a deterioración da calidade de vida dos pacientes con esquizofrenia.
A esquizofrenia é unha doenza mental crónica, grave e complexa. Calcúlase que en España unhas 400.000 persoas padecen esta patoloxía, que afecta do 0,5% ao 1% da poboación. As primeiras manifestacións adoitan darse na infancia ou a adolescencia, aínda que se diagnostica de media aos 25 anos de idade. Non todos os afectados teñen os mesmos síntomas nin viven a enfermidade da mesma maneira. Algúns poden levar unha vida normal se están ben medicados e baixo tratamento psicolóxico, mentres que outros deben vivir recluídos en casa ou en centros psiquiátricos.
A esquizofrenia afecta o pensamento, as emocións, a vontade e a percepción. Os síntomas máis frecuentes son os delirios (ideas totalmente afastadas da realidade, como crer que hai un complot por parte dun grupo de persoas para prexudicarlles), as alucinacións (son frecuentes as visuais ou auditivas, como ouvir voces que dan ordes), o aplanamiento das emocións (moitos se volven cada vez máis fríos e inexpresivos, coma se non sentisen nada), os problemas de pensamento e linguaxe (cústalles expresarse de forma clara e comprensible), as sensacións estrañas sobre si mesmos (senten que cambian, coma se non fosen eles mesmos) e a tendencia ao illamento.
As persoas con esquizofrenia viven menos anos
Á parte do sufrimento psicolóxico que leva a patoloxía en si, as persoas esquizofrénicas teñen unha esperanza de vida entre 10 e 20 anos menor que a poboación xeral. Esta foi unha das principais conclusións do primeiro Foro Internacional “Novas Abordaxes no Tratamento da Esquizofrenia”, celebrado o pasado mes de xuño polo Centro de Investigación Biomédica en Rede de Saúde Mental (CIBERSAM) e avalado pola Sociedade Española de Psiquiatría (SEP) e a Sociedade Española de Psiquiatría Biolóxica (SEPB).
A diabetes é unha das enfermidades asociadas con máis frecuencia á esquizofrenia
En leste mesmo congreso apuntouse que o prognóstico da doenza depende da rapidez no diagnóstico e do tempo de evolución do trastorno sen tratamento. Con todo, é frecuente que os síntomas pasen desapercibidos durante un tempo. Calcúlase que transcorren de media dous anos desde que aparecen os primeiros sinais ata que se diagnostica a enfermidade.
Esquizofrenia, problemas cardiovasculares e diabetes
Hai varios motivos que explican a drástica redución da esperanza de vida. Numerosos estudos indican que a taxa de suicidio é máis elevada entre as persoas esquizofrénicas que na poboación xeral. Ademais, teñen un maior risco de sufrir accidentes. Pero segundo o estudo “Elementos para a atención da saúde física do paciente con esquizofrenia”, realizado por investigadores do Instituto de Saúde Carlos III, de Madrid, o 65% dese descenso da esperanza de vida débese a causas naturais.
Os problemas cardiovasculares provocados por unha elevada incidencia da síndrome metabólico, que incrementa entre dúas e catro veces o risco coronario, son un dos principais motivos de mortalidade nestes pacientes. Esta síndrome é un conxunto de problemas que pode incluír hipertensión, niveis elevados de azucre ou de triglicéridos, exceso de graxa abdominal ou baixos niveis de colesterol bo, que adoitan darse nas persoas esquizofrénicas.
Así mesmo, unha das enfermidades asociadas con máis frecuencia á esquizofrenia é a diabetes, que tamén reduce de maneira considerable a esperanza de vida. Un estudo de ámbito internacional, liderado por científicos do Instituto de Investigación do Hospital Universitario da Princesa (Madrid) e realizado en colaboración coa Organización Mundial da Saúde (OMS), demostrou que a probabilidade de padecer diabetes é un 79% máis elevada nas persoas que durante o ano anterior han sufrido algún dos síntomas máis típicos da esquizofrenia.
Malos hábitos de vida con esquizofrenia
A explicación a esta elevada incidencia de problemas cardiovasculares ou de diabetes hai que buscala nos malos hábitos de vida. Os afectados non adoitan realizar exercicio físico ou coidar a súa alimentación. E o 47% deles presentan un trastorno por abuso de sustancias ao longo da súa vida (sen incluír a nicotina), como alcol ou outras drogas ilegais. Ademais, os medicamentos que toman para tratar a enfermidade poderían estar relacionados coa elevada incidencia de diabetes.
De todos os xeitos, estudos realizados na década dos 50, antes de que se desenvolvesen os actuais fármacos antipsicóticos, xa sinalaban unha relación entre esquizofrenia e diabetes. Por iso, os expertos inclínanse a pensar que esta relación entre ambas as patoloxías está máis relacionada co estilo de vida. E defenden a importancia de ensinar aos afectados a levar unha vida máis saudable para aumentar a súa esperanza de vida.
Fumar é unha das principais causas de problemas respiratorios ou cardiovasculares. As persoas que sofren unha doenza mental fuman máis que a poboación xeral. E o tabaquismo nos enfermos de esquizofrenia é especialmente grave. Segundo un artigo publicado en revístaa ‘Enfermaría global’, a prevalencia do tabaquismo neste subgrupo é dous ou tres veces superior que na poboación xeral con maior grao de dependencia nicotínica. Moitos son fumadores severos, que consomen máis de 20 cigarros ao día e apuran moito o pitillo. Crese que fuman tanto para combater a ansiedade, os efectos secundarios da medicación ou o aburrimento cando están ingresados.
