A Organización Mundial da Saúde (OMS) define a adherencia ao tratamento como “o grao no que a conduta dun paciente, en relación coa toma de medicación, o seguimento dunha dieta ou a modificación de hábitos de vida, correspóndese coas recomendacións acordadas co profesional sanitario”. Isto implica cumprir o tratamento prescrito para unha enfermidade co fin de controlala, algo que é clave en patoloxías crónicas como a diabetes, a hipertensión ou a osteoporose. Con todo, os pacientes con diabetes tipo 2 que se adhiren ao tratamento non chegan ao 50%. Como lograr unha solución a esta falta de adherencia? Como se apunta neste artigo, con formación e educación diabetológica.
Tratamento de diabetes: cifras que preocupan
Resulta preocupante coñecer que, segundo estiman os últimos datos, en España só un 50% dos pacientes crónicos adhírese de maneira correcta ao tratamento prescrito polo seu persoal sanitario.
Polo que respecta ao colectivo de persoas con diabetes, a adherencia ao tratamento é tamén baixo, en especial nos pacientes con diabetes tipo 2. Neste sentido, e segundo os datos expostos por profesionais do sector no simposio “Diabento”, celebrado en datas recentes, só entre o 30%-50% de quen teñen diabetes tipo 2 toma antidiabéticos orais e, das persoas con tratamento con insulina, só un 25% cúmpreno de forma adecuada.
Isto ten claras consecuencias negativas para a saúde deste colectivo. En primeiro lugar, a nivel clínico, porque aumenta o risco de sufrir complicacións de distinto tipo e asóciase a unha maior mortalidade por causas cardiovasculares. E, en segundo lugar, a nivel económico, xa que acrecenta os custos para o sistema de Sanidade público derivados, entre outros, do incremento dos ingresos hospitalarios e o gasto farmacéutico.
Quen e por que non seguen o tratamento?
Polo que se refire ao perfil do paciente que non segue o tratamento de maneira correcta, obsérvase unha menor adherencia en pacientes homes, novos e, sobre todo, no tramo de idade entre os 40 e 50 anos, segundo as investigacións de Farmaindustria.
Cando se estudan outros factores, a falta de adherencia relaciónase cunha escaseza de formación e educación diabetológica, que leva a moitos pacientes a abandonar os tratamentos ou a non realizar un cumprimento adecuado dos mesmos. No caso das persoas con diabetes, tamén inflúe o medo aos posibles efectos secundarios dalgúns medicamentos; a complexidade dos fármacos, por exemplo, na aplicación da insulina; ou a ausencia de resultados inmediatos sobre o estado de saúde.
A importancia da formación en diabetes
Para lograr unha solución á falta de adherencia ao tratamento, desde a Federación Española de Diabetes (FEDE) considérase clave impulsar a formación diabetológica, dos pacientes e dos seus familiares, de maneira continuada no tempo e adaptada ás necesidades de cada persoa en función das características da súa enfermidade, a súa idade, etc. Isto é esencial para que quen teñan patoloxías crónicas, como a diabetes, adquiran un maior coñecemento da súa propia enfermidade e poidan sentirse empoderados para participar de forma activa na toma de decisións do seu tratamento, en colaboración e coordinación co seu profesional médico.
Neste sentido, algunhas das claves para mellorar a educación diabetológica e en saúde son as seguintes:
- Aumentar a concienciación dos pacientes e os seus familiares sobre a importancia de coñecer a enfermidade e tratala. A persoa diabética debe ter o coñecemento e a responsabilidade de velar pola súa propia saúde, co obxectivo de mellorar a súa calidade de vida.
- Mellorar a relación médico-paciente de forma que exista unha comunicación fluída e baseada na confianza entre ambas as partes.
- Apostar polas novas tecnoloxías, posto que, hoxe en día e grazas aos avances da telemedicina, existen ferramentas virtuais coas que pode mellorarse a interacción entre os pacientes e os profesionais médicos.
