A caída de cabelo é un proceso natural tanto en homes como en mulleres e, con todo, supón entre o 2% e o 3,5% das consultas que se realizan en servizos de dermatoloxía. No entanto, características como que o pelo caído non se recupere ou que se volva máis delgado, entre outras, poden indicar un problema: alopecia. Hai distintos tipos de alopecia, algunhas reversibles. A continuación descríbense as diferenzas entre caída do pelo e alopecia e achéganse datos sobre a alopecia areata, unha enfermidade autoinmune.
Caída do pelo ou alopecia?
Cada un dos pelos do corpo pasa por tres períodos: a fase de anágeno, na que hai formación activa do cabelo, que dura entre dous e seis anos; a fase de catágeno ou de regresión, na que se detén a división celular e o folículo encóllese, que ten unha duración de tres semanas; e, por último, a fase de telógeno, na que se produce a caída do pelo (uns 80 a 100 cabelos cada día) ao longo de tres a catro meses.
Pero caída de cabelo e alopecia non é o mesmo. A caída constata que se desprenden un número significante de pelos á máis mínima tracción. Denomínase alopecia cando se produce unha diminución do número de folículos pilosos nunha área determinada, debido a unha alteración do ciclo do cabelo, a que non se recupera o perdido ou que o novo pelo ten unha densidade ou un tamaño máis pequeno. En ocasións, a primeira pode conducir á segunda, pero non é condición sine qua non. Ademais, hai tipos de alopecia que son reversibles. Así pois, denomínase alopecia á perda de cabelo localizada ou xeneralizada, temporal ou definitiva (segundo se hai destrución do folículo piloso).
Alopecia areata: que a define
A alopecia areata pode alterar as actividades habituais, como ir ao colexio ou ao traballo ou relacionarse
A alopecia areata é unha enfermidade que afecta aos folículos pilosos e produce perda do pelo a guechos. A lesión inicial é, por norma xeral, de forma redondeada ou ovoide e a súa progresión é moi variable. En ocasións, as placas crecen a partir dun centro e, outras veces, crecen de forma independente. Non só afecta á zona do cabelo, xa que pode provocar perda de pelo noutras partes do corpo, segundo informa a Academia Americana de Dermatoloxía (AAD). Así, denomínase alopecia total cando se perde todo o pelo no coiro cabeludo, e universal cando afecta a toda a lanuxe da cara e o corpo.
Está clasificada como unha enfermidade autoinmune (na que o sistema inmunitario ataca os folículos pilosos), aínda que o seu patogenia e etiología aínda non está moi clara. A comunidade científica é da opinión de que hai persoas con certa predisposición xenética nas cales determinados elementos (infección viral ou factores ambientais) actuarían como detonante no seu desenvolvemento. Segundo a ADD, estímase que un 1,7% da poboación experimentará un episodio de alopecia areata ao longo da súa vida. E unha cousa está clara: nin é unha enfermidade contaxiosa nin está provocada por estados de nerviosismo. Pode estar relacionada con outras patoloxías, como a dermatitis atópica ou o lupus eritematoso.
Alopecia areata e calidade de vida
Segundo o Instituto Nacional de Artrite e Enfermidades Musculoesqueléticas e da Pel (NIAMS), de momento non hai cura para este tipo de alopecia. Aínda que en ocasións utilízanse fármacos aprobados para outras enfermidades, ningún tratamento demostrou ser útil na prevención da caída de novos guechos.
Aínda que non causa dor, non é difícil de imaxinar como pode chegar a afectar á calidade de vida das persoas. Para algunhas, pode ser moi complicado vivir con esta perda de pelo, co que chega a alterar actividades habituais, como ir ao colexio ou ao traballo, facer deporte, saír cos amigos e relacionarse. Neste caso, os especialistas aconsellan informarse ben da enfermidade e acudir a algunha asociación de pacientes que faciliten ferramentas para aprender a enfrontarse á situación.
Os expertos do NIAMS recomendan que para minimizar as complicacións que pode provocar a caída do cabelo utilícense perrucas, gorras, panos para protexer a cabeza dos raios solares, ademais de filtro solar en coiro cabeludo, cara e pel exposta; úsense lentes de sol que protexan os ollos (sen pestanas ou sen cellas) do po; e, tamén, en caso de perder a lanuxe nasal, empréguense pequenas cantidades de loción antibiótica dentro do nariz para axudar a manter os xermes baixo control.
Ademais, para diminuír os efectos na aparencia é conveniente usar perrucas, postizos, gorras ou panos para cubrir a cabeza; utilizar crema ou carboncillo do mesma cor do pelo para cubrir as áreas de calvicie co fin de disimulalas; e, tamén, servirse dun lapis de cellas para delineárselas.
A perda de pelo tamén pode aparecer na idade pediátrica. Hai distintas alopecias de inicio prematuro. Unha delas é a alopecia occipital que consiste nunha perda de cabelo localizada na rexión occipital. Desenvólvese durante os primeiros meses de vida do lactante.
A pesar de que se relaciona coa fricción coa roupa de cama, segundo o documento ‘Alteracións do pelo e as uñas’, publicado en Pediatría Integral, da Sociedade Española de Pediatría Extrahospitalaria e de Atención Primaria (SEPEAP), esta condición está asociada ao patrón evolutivo do ciclo folicular durante a etapa fetal e neonatal. Caracterízase por que, ás 20 semanas de xestación, o coiro cabeludo presenta folículos desenvolvidos en fase de anágeno que, de forma progresiva, avanzan cara á fase de catágeno e, por último, a fase de telógeno ou de repouso na que se produce a caída do pelo. Con todo, non sucede o mesmo nos cabelos localizados na rexión occipital, que permanecen na fase de anágeno ata o nacemento, momento no que, de golpe, entran na fase de repouso, polo que caerán nas 8-12 semanas seguintes, dando lugar a esta característica alopecia.
Nalgúns casos, esta alopecia afecta a unha zona máis extensa deixando cuberto de pelo só a zona superior do cranio.
