Nos últimos tempos estamos a asistir a unha pandemia sen precedentes. A aparición dun novo coronavirus, o SARS-CoV-2, está a afectar a gran parte do mundo debido á súa rápida propagación e os efectos que ten sobre a saúde das persoas. De feito, en só uns meses xa hai preto dun millón de contagios confirmados e 50.000 falecidos por COVID-19, a enfermidade que provoca. Por iso, neste artigo explicamos, de maneira sinxela, como ataca o SARS-CoV-2 ao noso organismo, en especial ao sistema respiratorio, o principal afectado.
COVID-19, coronavirus ou SARS-CoV-2?
A COVID-19 é unha infección respiratoria causada por un novo coronavirus, o SARS-CoV-2, que provoca febre, tose, fatiga, diarrea, disnea (sensación de afogo) e, nos casos máis graves, pneumonía e insuficiencia respiratoria.
Os coronavirus son unha familia de virus que se caracterizan por ter unhas estruturas na superficie en forma de coroa. Hai diferentes tipos e algúns deles causan enfermidades nos humanos, como o do SARS, que en 2002 orixinou 8.000 infeccións, e o do MERS, que en 2012 afectou principalmente a Oriente Medio e provocou 2.500 infeccións. A data de hoxe, xa se rexistran máis de 900.000 casos de infeccións polo SARS-CoV-2 a nivel mundial.
Precisamente porque este virus é novo, hai moitos aspectos que aínda son descoñecidos para a comunidade científica e están a se investigar. Por iso é polo que o máis probable é que cando estes estudos comecen a dar resultados, o que sabemos ata agora poida cambiar, ampliarse ou matizarse. A continuación centrarémonos nos aspectos que a día de hoxe si se coñecen.
A que partes do corpo afecta o coronavirus?
O virus entra no corpo a través das das mucosas da pel como a boca, o nariz ou os lacrimales; de aí a importancia de non tocarse a cara coas mans.
A diana do SARS-CoV-2 é o sistema respiratorio, en concreto as células do alveolo, que se denominan neumocitos. Nos alveolos é onde ten lugar o intercambio de gases durante a respiración.
A respiración consta de dúas fases: coller e expulsar aire. Cando collemos aire, leste vai cargado de osíxeno e atravesa todo o noso aparello respiratorio ata chegar aos alveolos, que son como unhas pequenas bolsas en forma de saco, que se enchen de aire e están formadas por unha parede dunha soa célula. Unha vez alí, debido a que esta parede é tan fina, o osíxeno pode chegar ao sangue mentres que o dióxido de carbono, o gas de refugallo que produce o noso corpo, pasa do sangue ao aparello respiratorio. Este gas é expulsado cando soltamos o aire ao respirar. Cando este proceso non pode producirse con facilidade aparece a disnea (sensación de afogo).
Como actúa o coronavirus no corpo?
O SARS-CoV2 entra nas células dos alveolos (os neumocitos) e utiliza o contido que hai dentro delas para multiplicarse de forma masiva, ata matar á célula na que se atopa. Segundo os datos dispoñibles ata a data, cando entra nunha célula, pode infectala e liberar entre 10.000 e 100.000 partículas virales novas. E o procedemento repítese: entran nas células próximas, ampliando a infección. Ao multiplicarse, o virus acaba con estes neumocitos e por iso dificúltase moito o traballo que deben realizar en cada inspiración para que o osíxeno chegue ao sangue e repártase a todos os órganos do corpo.
Estes neumocitos teñen gran cantidade dunha proteína chamada ACE2, que é por onde o virus se une para entrar á célula, o que facilita a súa entrada. Isto complícase no caso das persoas con hipertensión arterial, xa que se sabe que estes pacientes teñen no seu corpo grandes cantidades desta proteína, o que pode aumentar as opcións de que o virus entre; por iso é polo que estas persoas sexan un grupo de risco.
A destrución dos alveolos xera unha resposta do noso sistema de defensa en forma de inflamación. Este proceso natural eficiente permítenos defendernos dos virus, bacterias e axentes externos. Pero provoca irritación e aparece a febre, un dos principais síntomas da COVID-19. Nos casos máis leves, pode pasar desapercibida ou non darse síntomas, pero ao ter o virus no noso organismo, podemos contaxiar a outros; por iso é fundamental quedar en casa. E se a infección expándese nos pulmóns, é entón cando se orixina a pneumonía.
O que se coñece ata agora é que esta resposta inflamatoria produce unhas sustancias que poden danar ao propio pulmón e se é moi elevada, xera unha acumulación de líquidos que dificulta que o osíxeno atravese esta parede tan finita dos alveolos e chegue ao sangue. É dicir, a maior resposta inflamatoria, máis líquido acumúlase, menos osíxeno chega ao sangue e máis dióxido de carbono queda dentro do noso corpo ocasionando unha insuficiencia respiratoria. Cando isto ocorre, necesitamos respiradores artificiais para facilitar a respiración e axudar a introducir e extraer aire dos pulmóns. Por iso é polo que os respiradores artificiais sexan imprescindibles na xestión desta pandemia.
Se quere máis información sobre leste e outros temas relacionados coa súa saúde pulmonar pode contactar coa Fundación Lovexair a través da Liña de Apoio Con-ciencia.
Sociedade Española de Medicamento de Familia e Comunitaria.
Li, X., Geng, M., Peng, E., Meng, L., Lu, S. Molecular immune pathogenesis and diagnose of COVID-19. J. Pharm. Anal. (2020).
Healthcare Professionals: Frequently Asked Questions and Answers. (2020, March 10).
Channappanavar, R., Zhao, J., and Perlman, S. T-Cell-Mediated Immune Response to Respiratory Coronaviruses. Immunol Res. (2014).
Zhang, H., Penninger, J.M., Li, E. et ao. Angiotensin-converting Enzyme 2 (ACE2) as a SARS-CoV-2 Receptor: Molecular Mechanisms and Potential Therapeutic Target. Intensive Care Med (2020).
