O Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) deu a coñecer un estudo que podería facilitar un sistema de diagnóstico máis preciso do linfoma ou leucemia de Burkitt, un tumor moi agresivo e de rápido crecemento que adoita darse entre nenos e novos e que, en ausencia de tratamento, é mortal en poucos meses. Así mesmo, esta investigación axudaría a desenvolver terapias máis específicas e menos tóxicas que as actuais.
Os autores deste traballo, dirixido pola investigadora do CSIC Irene Molina-Privado e Miguel R. Campanero, do Instituto de Investigacións Biomédicas Alberto Sols (centro mixto do CSIC e a Universidade Autónoma de Madrid), centráronse na variante esporádica desa leucemia, que supón entre o 40% e o 50% dos linfomas de tipo non Hodgkin nos países industrializados. Hai outra variante, a endémica, que afecta fundamentalmente a África ecuatorial e é unha das patoloxías máis frecuentes entre a poboación infantil.
A variante esporádica presenta dúas problemáticas. Por unha banda, o seu diagnóstico baséase en diversas aproximacións complementarias, que non sempre resultan completamente fiables polo que, a miúdo, confúndese con outros tipos de linfoma. E por outro, o seu tratamento consiste nunha quimioterapia moi agresiva e intensiva que inclúe distintas combinacións de axentes anti-tumorales. A toxicidade desta terapia é moi elevada e entre os seus efectos secundarios destacan tamén mucositis severa, enfermidade cardíaca e infertilidade.
“O desenvolvemento de terapias anti-tumorales de baixa toxicidade depende, xeralmente, da identificación de proteínas cuxa expresión ou función atópense alteradas especificamente nas células diana. Para iso é necesario coñecer os mecanismos moleculares implicados na formación de cada tumor”, apunta Campanero.
Diagnóstico e novos tratamentos
O equipo deste investigador observou que un dos membros activadores da familia de factores de transcrición E2F, o E2F1, presentaba niveis de expresión moi elevados en todas as biopsias de pacientes con linfoma de Burkitt analizadas, en comparación cos niveis detectados en tecidos non tumorales. A partir deste achado, os autores suxiren que a detección dun nivel de expresión de E2F1 similar ao detectado en tecidos non tumorales serviría para descartar un diagnóstico da patoloxía.
Doutra banda, os científicos empregaron distintos ARN interferentes específicos de E2F1 para inhibir a expresión deste activador en células afectadas por ese tipo de leucemia. Os seus descubrimentos indican que a redución da expresión desta proteína en células de linfoma de Burkitt esporádico non só inhibe o seu crecemento e proliferación, senón que tamén reduce a súa capacidade tumoral. “Dado que a expresión de E2F1 non é necesaria para a proliferación da maioría das células normais, a investigación propón a xeración de ferramentas que permitan inhibir a expresión de E2F1 en pacientes deste tipo de linfoma. Estas ferramentas poderían servir para o desenvolvemento de terapias menos tóxicas que as actualmente empregadas para o tratamento desta patoloxía”, conclúe o investigador do CSIC.
