Imaxina que, de súpeto, os fins de semana redúcense a un só día. E que encima tes que pasar varias horas pendente do traballo, coma se fose luns. Consideraríase un retroceso social, unha pésima noticia para a saúde dos traballadores e mesmo para a economía porque, a longo prazo, implicaría un menor rendemento por esgotamento dos persoais. Pois ben, existe unha porcentaxe crecente de traballadores que experimentan algo parecido nese larguísimo fin de semana que chamamos vacacións. Especialmente, as de verán, que en teoría se programan para o descanso físico e mental, ou recuperar cotas de vida persoal e familiar tras un ano laboral completo.
A desconexión dixital, un dereito
Esa recarga de baterías xa se considera prioritaria en países como Francia. E en España, a Lei de Protección de Datos aprobada en 2018 recolle o dereito á desconexión dixital, a pór en corentena o móbil de empresa ou o correo corporativo cando acaba a xornada. Manterse conectado significa seguir traballando.
Pero como está a situación en España? Adecco, consultora especializada en xestión de Recursos Humanos, acaba de publicar o seu III Enquisa sobre Desconectar do Traballo en Vacacións cunha panorámica completa. Unha das súas conclusións é que por terceiro ano consecutivo volve crecer a porcentaxe (un 3 %) de traballadores que non logra esquecerse do todo das súas funcións laborais. Porque seguen pensando na súa actividade ou directamente manteñen o contacto con compañeiros, clientes, redes sociais ou correos electrónicos. O móbil á beira da crema solar funciona como unha sucursal da compañía.
“É necesario que os traballadores, as empresas e a sociedade en xeral entendamos a importancia de desconectar en períodos de vacacións para poder continuar sendo eficientes no noso traballo, sen renunciar a gozar do noso tempo libre”, explica Carlos Viladrich, director de Recursos Humanos do Grupo Adecco.
Distintos niveis de desconexión
Imaxe: varuna
Segundo o estudo, realizado con enquisas a máis de 700 empregados, o 39,3 % non alcanza ese obxectivo, aínda que en graos diferentes: o 31,1 % logra certo nivel de desconexión mentres que o 8,2 % recoñece non conseguilo en absoluto. Os datos revelan, ademais, diferenzas importantes de perfil. Por exemplo, que ese vínculo co traballo é moito máis forte en menores de 25 anos (só córtao o 48,7 % dese grupo de idade), mentres que case a totalidade de maiores de 55 lógrano con maior facilidade. Outra disparidade interesante, a de xénero: as mulleres toman máis distancia que os homes: 70,7 % fronte a 58,1 %.
As causas de que creza o fenómeno tamén son diversas. Inflúe o uso cada vez máis intenso e extenso de dispositivos e redes que por unha banda achegan comodidade, flexibilidade e eficacia pero por outro “nos fan dependentes do traballo e impídennos desconectar completamente“, engade Viladrich. Tamén incide a tendencia a fraccionar as vacacións: cada vez son menos frecuentes os períodos de polo menos dúas semanas consecutivas, o mínimo recomendable para que renda o descanso. Desde logo a precariedade laboral, a crise económica e a competencia global espremen un plus a cada profesional ou empregado.
Aumento de consultas por tensión laboral
Elsa García, piscóloga experta en mindfulness, notou un incremento de consultas por tensión laboral nos últimos anos e apunta que, ademais do contexto laboral ou económico, a personalidade é outro factor crave. “Poderiamos falar moi en xenérico de dous grupos: un conformado polas persoas que se obsesionan en exceso co traballo porque o consideran unha posesión narcisista, algo fundamental para a súa identidade, e outro por quen non desconectan por medo a perdelo. Pode ser por unha empresa que abusa, un mal ambiente laboral ou a tendencia a autoexigirnos ata a autoexplotación porque consideramos que o éxito profesional é a única forma de realizarnos”.
Para a psicóloga, o grao de responsabilidade e o tipo de profesión poden ser determinantes. Se é vocacional ou se goza coa actividade, esa falta de desconexión, dentro dunha orde, non ten por que ser negativa. Un consello? A doutora recomenda a reflexión íntima. En cada persoa poden confluír moitos elementos complexos que explican a orixe dese grao de obsesión, preocupación ou mesmo angustia. O autoconocimiento, explorar as motivacións profundas con sinceridade e valentía axuda a saber por que nos ocorre o que nos ocorre. É o primeiro paso para atopar o remedio.
- Sentido común. Pensar no traballo durante as vacacións non é un delito, pero si pode ser un problema se é demasiado frecuente, obsesivo ou nos causa angustia. O 52,4 % dos enquisados mira o mail laboral a diario. Pode ser demasiado.
- Non falar do traballo, obvio. Ás veces non hai máis remedio. Neste caso, procura que sexa durante pouco tempo e sen entrar en modo queixa ou de enfoque negativo.
- Planifica moi ben as vacacións para que sexan o máis satisfactorias posible, con actividades, destinos e compañías estimulantes.
- Prepárache mentalmente para aproveitalas e desconectar. Será máis fácil a partir do terceiro ou cuarto día.
- Tenta que duren polo menos dúas semanas seguidas para cambiar de ritmos e tomar distancia.
- Non convén deixar tarefas para o verán. A clave é eliminar ou reducir ao mínimo as visitas ao móbil e os correos da empresa.
- Prepara o regreso ao traballo para que non sexa brusco e non te obsesiones co fin das vacacións; goza o aquí e o agora.
