A diabetes gestacional é un mal que ataca a entre o 5% e o 7% das mulleres embarazadas. Durante os meses de xestación poden aparecer dificultades paira manter os niveis normais de glicosa no sangue, por iso os especialistas sempre aplican una proba que descarte a presenza desta enfermidade. O tratamento, polo xeral, consiste nunha dieta especial rica en carbohidratos, proteínas e graxa. Só en casos especiais requírese a inxección de insulina. Se non se trata ben a diabetes gestacional, o risco paira o bebé consiste en pequenas complicacións durante o parto e unhas horas despois do nacemento. A nai, en cambio, pode chegar a converterse en diabética uns anos despois.
Antecedentes familiares e obesidade
Os estudos indican que en España entre un 10% e un 12% da poboación adulta ten diabetes do tipo II, é dicir, una enfermidade que non supón dependencia da insulina e que pode tratarse con fármacos. No que respecta á diabetes gestacional, chámase así porque aparece durante o embarazo. Padécena entre un 5% e un 7% das mulleres embarazadas, aínda que esta incidencia, segundo explica a endocrinóloga Ana Mozo, da Fundació Sardá Farriol de Barcelona, é pouca se se compara con outros países. A maior prevalencia, sinala a doutora, prodúcese en Estados Unidos e ten moito que ver co alto nivel de obesidade da súa poboación.
Cando una muller decide quedar embarazada por primeira vez, os médicos aconsellan baixar de peso, facer exercicio físico e levar a cabo una dieta saudable. Estes factores, aínda que non impiden do todo a aparición da diabetes, si poden minorar o risco, sobre todo porque canto máis madura é a futura nai, máis posibilidades ten de desenvolver a diabetes gestacional. De feito, ás veces ocorre que una muller non padece este mal durante o seu primeiro embarazo pero si durante o segundo ou o terceiro, pois a idade é un elemento a ter en conta.
É moito máis probable que as mulleres con antecedentes familiares de diabetes ou con problemas de obesidade presenten esta enfermidade no proceso de xestación. Pero con antecedentes familiares ou sen eles, é “indispensable” una proba que determinará os niveis de glicosa no sangue.
A proba da glicosa
A proba da glicosa, segundo explica Luís Felipe Pallardo, Xefe do Servizo de Endocrinoloxía do Hospital da Paz, en Madrid, coñécese co nome de test de Ou`sullivan. O exame leva a cabo entre as semanas 24 e 28 do embarazo (entre o sexto e o sétimo mes) e consiste na inxesta de glicosa en forma de solución oral. Una hora despois, segundo explica a doutora Mozo, levan a cabo extraccións de sangue á embarazada paira comprobar os niveis de azucre. Se a glicosa é superior aos 140 miligramos por decilitro, esta paciente ten probabilidades de desenvolver a diabetes.
Una vez sábese que os valores de glicosa no sangue son elevados (máis de 140 miligramos de azucre por decilitro de sangue), procédese a un segundo paso que é obrigatorio. Esta fase é “máis longa e pesada” e consiste, segundo explica a doutora Mozo, nunha especie de curva ou test de tolerancia oral. A paciente ten que inxerir 100 g de glicosa. Una hora despois fáiselle un primeiro exame de sangue, dúas horas despois outro, e tres horas máis tarde outro máis. Esas mostras de sangue analízanse paira comprobar os niveis de azucre. Cada segmento horario ten uns valores que, si son superados, indican a presenza de diabetes gestacional.
O normal é que sexa o xinecólogo o que pida a proba cando se alcance o sexto ou sétimo mes de embarazo. Se se comproba que hai diabetes, o especialista remitirá á embarazada ao endocrinólogo, quen se fará cargo do seu tratamento. O primeiro e fundamental é empezar una dieta “normocalórica”, é dicir, non baixa en calorías. As comidas divídense en 5 ó 6 tomas ao día e teñen que incluír un 50% de carbohidratos e o resto de proteínas e graxas. O que se recomenda son azucres de absorción lenta como o pan, as patacas e o arroz. Descártase por completo a bollería.
Ambos os especialistas, o doutor Pallardo e a doutora Mozo coinciden en que, polo xeral, coa dieta é suficiente paira controlar os niveis de glicosa. “Só hai un 10% de pacientes paira os que a dieta non funciona e teñen que inxectarse insulina, entre outras cousas porque as pastillas durante o embarazo están contraindicadas”, asegura a especialista Ana Mozo.
Problemas paira a nai
Una muller á que se lle diagnostica diabetes durante o embarazo debe facerse un exame rigoroso dos seus niveis de glicosa. Ademais dos estudos médicos, deben levar a cabo probas que determinan a cantidade de azucre no sangue. Os endocrinólogos ensínanlles a levar a cabo ese test, que consiste en picarse nun dedo e pór a pinga de sangue nunha máquina especial que mide a glicosa. Este aparello fornéceno nalgúns centros e noutros o prestan co compromiso do retorno. Esta proba debe facerse una hora despois de cada comida. Un só valor por encima do normal supón que a diabetes non se está controlando debidamente. Si é necesario a inxección de insulina, os médicos tamén explican á paciente como debe facelo pola súa propia conta. A aplicación desta hormona non ten ningún efecto secundario paira o bebé.
Os especialistas aseguran que existen máis riscos paira a nai con diabetes gestacional que paira os bebés. De feito, segundo afirma o doutor Pallardo, existen posibilidades de que as nais poidan converterse en diabéticas no futuro, pois nun lapso de entre 10 e 15 anos a enfermidade podería aparecer aínda que non haxa embarazo. Iso ocorre, di este especialista, nun 75% dos casos.
A diabetes gestacional adóitase curar una vez que se acaba o embarazo, pero aínda así é “imprescindible” que a nai se repita as probas paira comprobar que realmente desapareceu a diabetes. Ademais, é necesario ter en conta que se xa se padeceu esta alteración, é bastante probable que durante o embarazo seguinte vólvase a presentar e por iso é moi importante extremar as medidas. Outro dos aspectos nos que insiste o doutor Pallardo é que a nai pode aleitar ao seu fillo despois do parto sen ningún temor.
Os riscos paira o bebé
Aínda que non está demostrado que a diabetes gestacional incrementa o risco de morte intrauterina si está claro que o feto se ve directamente afectado por esta enfermidade. O exceso de glicosa no sangue é absorbido polo bebé a través da placenta. Iso fai que o seu organismo produza máis insulina e fágao engordar máis do normal. É o que se denomina macrosomía ou aumento do peso corporal por encima dos 4 quilos.
Ante unha macrosomía poderíase complicar o parto e por iso algúns especialistas recomendan a cesárea. Despois das primeiras horas do nacemento, segundo explica a doutora, tamén poden existir pequenas complicacións paira o bebé como hipoglucemia (una baixada de azucre) hipocalcemia (baixada de calcio) e una tendencia á ictericia severa. Todos estes trastornos metabólicos prodúcense se a glicosa non foi ben controlada, pero como as probas son indispensables, é pouco frecuente atoparse ante casos así.
Mozo fai énfase en que un bebé de nai diabética gestacional non nace con esta enfermidade. “O recentemente nacido non ten risco de ser diabético”, afirma tajantemente esta especialista. O que pode ocorrer é que ao crecer desenvolva a diabetes tipo II ou que si é una muller, tamén padeza diabetes durante o embarazo.
Durante a diabetes gestacional os especialistas tamén advirten da importancia de que a nai sexa disciplinada no cumprimento das dietas e o tratamento.
