Acaba de aparecer unha guía interactiva para pacientes con esquizofrenia, destinada a avaliar e compensar a repercusión da enfermidade sobre a vida do paciente. O seu autor, Miquel Bernardo, director do Programa de Esquizofrenia do Hospital Clínic de Barcelona, defende que a confortabilidad da esquizofrenia «depende da actitude coa que se afronte».
Miquel Bernardo, director do Programa de Esquizofrenia do Hospital Clínic, é o coordinador da ‘Guía interactiva para pacientes con enfermidades de longa duración’, destinada a proporcionar información sobre como afrontar a esquizofrenia. A través de textos, vídeos e infografías, a guía interactiva explica en que consiste esta enfermidade psiquiátrica, detalla cales son os seus síntomas, como se diagnostica, cal é a evolución dos pacientes, como se pode tratar e que riscos ou complicacións adoitan presentarse.
Desta maneira, a guía publicada oriéntase ás persoas que padecen esquizofrenia e aos seus familiares para brindarlles unha posta ao día sobre unha enfermidade mental que afecta ao 1% da poboación mundial e que en España acapara preto de 400.000 casos diagnosticados. «A esquizofrenia é unha enfermidade que non pode minimizarse», destaca Bernardo, «aínda que tampouco debe dramatizarse». O especialista asegura que os esquizofrénicos, do mesmo xeito que tantos outros pacientes con enfermidades de longa duración, poden vivir dignamente e realizarse en todos os sentidos, tanto no persoal como no profesional.
Enfermos, non tolos
Bernardo reivindica o carácter patolóxico da esquizofrenia, reclamando unha correcta conciencia de enfermidade e a adecuada utilización de todos os recursos asistenciais dispoñibles, tanto farmacolóxicos como psicoterapéuticos. «O paciente ten dereito a reclamar calidade de vida e información sobre as repercusións da enfermidade, que en certo xeito dependerán da actitude coa que uno afróntea».
«A esquizofrenia é unha enfermidade que non pode minimizarse nin debe dramatizarse»
A actitude positiva cara á enfermidade debe ter o seu máximo expoñente na familia do enfermo, explica Bernardo, «posto que moitas das angustias, temores e distorsiones que provoca maniféstanse nun contexto familiar». Por este motivo, a guía fai un importante fincapé no papel dos familiares e convídalles a coñecer como acometer as situacións máis complicadas que pode expor un paciente esquizofrénico desde a perspectiva dunha rectitud clínica.
Tratamentos eficaces
A guía interactiva difunde sen paliativos a eficacia do tratamento farmacolóxico a base de antipsicóticos. «Nesta enfermidade en concreto os fármacos resultan absolutamente imprescindibles para contar coas máximas garantías de recuperación e para evitar as recaídas». Bernardo non elude que os antipsicóticos clásicos son famosos por efectos adversos que poden chegar a condicionar tanto a saúde física do paciente como o cumprimento terapéutico e, en consecuencia, a eficacia da prescrición.
«Os antipsicóticos de primeira xeración destacaban polos seus efectos sobre o sistema nervioso motor e provocaban alteracións do tipo dunha rixidez ou tremores incontrolados (síntomas denominados, clinicamente, extrapiramidales). Os antipsicóticos de segunda xeración minimizaron estes problemas motores e os seus efectos adversos orientáronse á esfera do metabolismo». O especialista do Clínic recoñece que algúns antipsicóticos de segunda xeración destacáronse por causar un aumento de peso nos pacientes que, á súa vez, deriva en risco de enfermidade cardiovascular.
«Así mesmo, afectan o sistema neuroendocrinológico, especialmente á actividade da hormona prolactina», engade o experto. Unha alteración nos niveis de prolactina pode provocar ginecomastia (aumento do tamaño das glándulas mamarias) e alteración da función sexual. Bernardo tomou partido por aqueles fármacos de segunda xeración que minimizan os efectos metabólicos e cardiovasculares e que abriron a porta a unha terceira xeración de antipsicóticos máis seguros e eficaces.
Imagen: GabrielOutro aspecto importante que a guía subliña é a concienciación social. «Para lograr que o paciente poida levar unha vida normal», subscribe Miquel Bernardo, «é preciso acabar co estigma e a incomprensión que rodean á esquizofrenia». Critica o especialista que os medios de comunicación, cando falan da esquizofrenia, fágano moi a miúdo con noticias ou crónicas de sucesos que contribúen á estigmatización da enfermidade.
«É necesario que entre todos consigamos mellorar o contexto no que teñen que afrontar a enfermidade o paciente e os seus familiares», conclúe o director do Programa de Esquizofrenia do Hospital Clínic. A esquizofrenia é un trastorno mental que interfere na capacidade para pensar e actuar racionalmente, controlar as emocións, relacionarse socialmente e tomar decisións. A esquizofrenia afecta por igual a mulleres e homes de todos os grupos étnicos e niveis sociais.
Aparece habitualmente ao final da adolescencia: nos homes, comeza no transcurso das dúas primeiras décadas de vida, mentres que nas mulleres desenvólvese ata unha década máis tarde.
