Os bebés que dormen na mesma cama que os seus pais maman un terzo de tempo máis que o resto. Esta práctica, coñecida como colecho, axuda a desenvolver o vínculo cos proxenitores e, entre outros, é un dos motivos que argüen os seus defensores para promovela. Con todo, ten riscos importantes, como morte súbita, asfixia e dependencia dos pais. Por este motivo, desaconséllase ata que o bebé cumpra seis meses e está contraindicada cando os proxenitores toman alcol e medicación de forma simultánea, se as nais son fumadoras ou se leva a cabo no sofá. Así o lembra Francisco Hijano, pediatra de atención primaria e coordinador do 8º Curso de Actualización en Pediatría 2011, da Asociación Española de Pediatría de Atención Primaria (AEPAP).
Refírese a a práctica dalgúns pais, que dormen co seu fillo na mesma cama. Foi e é frecuente en moitos países do mundo. Aínda que en Europa abandonouse no século XIX, na actualidade se reintroduce por recomendación das asociacións que promoven a lactación materna e que detectan que os nenos que dormen na mesma cama que os seus proxenitores maman un terzo máis que quen dormen separados, na súa propia cama. Tamén defenden que axuda a desenvolver un vínculo entre pais e fillos.
Supón certos riscos e aducen que pode provocar un aumento do risco de morte súbita ou por asfixia, ou ben se asocia con problemas de soño noutras etapas da vida e, mesmo, pode xerar dificultades e dependencia dos pais.
“O colecho pode provocar un aumento do risco de morte súbita e asóciase a problemas de soño noutras etapas da vida”Estano e, posto que este é un tema que preocupa, no curso de Actualización en Pediatría 2011 celebrado recentemente, convidamos a unha pediatra de atención primaria, María Aparicio, que revisou toda a pediatría baseada na evidencia e analizou todos os estudos que abordan a cuestión. A partir desta análise detallada, destacou que o colecho está contraindicado en tres situacións: cando os proxenitores consomen alcol ou medicación que induza a un soño máis profundo e impida ter un nivel de alerta suficiente, cando as nais son fumadoras e en ningún caso debe practicarse no sofá. Neste tres situacións non está indicado. Despois de examinar os estudos que se fixeron respecto diso, non se pode concluír que durmir cos proxenitores sexa seguro, sobre todo, en menores de 20 semanas.
Os estudos fan referencia a que en menores de 20 semanas non estaría indicado o colecho. A partir dos 6 meses si sería seguro, sempre que se eviten o tres situacións citadas antes.
O colecho non estaría indicado se nese momento a nai fuma, polo perigo que supón para a saúde do neno.
“O bebé debe durmir boca arriba, no seu berce, sen ningún tipo de almofada nin bonecos”A prohibición de practicalo no sofá está relacionada cunha maior posibilidade de asfixia. No sofá, que non é unha superficie plana como o colchón, hai maior risco de flexión do pescozo e de hiperflexión, que pode provocar asfixia. O feito de que un neno durma nun sofá é unha práctica nada aconsellable.
O nivel de alerta dos pais que dormen cun neno pequeno está mermado baixo os efectos do alcol ou da medicación e poden pór ao bebé en risco de esmagamento. Está claro que non está aconsellado nesta situación.
Consiste en durmir na cama cos proxenitores. O neno pode situarse onde a nai prefira, nunha posición ou outra, pero sempre á beira da nai, que é quen lle dá de mamar.
Nos estudos non se analizou a posición concreta dos pais, aínda que é obvio que deben cerciorar a seguridade do bebé que dorme con eles.
“O lactante de menos de seis meses debe durmir no seu berce, á beira da cama dos seus pais”Non hai ningunha recomendación respecto diso, mentres que na lactación materna, si. A lactación materna, segundo os seus defensores e a propia OMS, recoméndase ata os dous anos de vida, aínda que nunca como alimento exclusivo, si como parte dunha alimentación completa para o lactante. A partir do seis meses, esta alimentación compleméntase coa introdución de distintos alimentos na dieta.
A práctica máis segura, segundo a revisión realizada por esta experta, é que o lactante de menos de seis meses durma nun berce á beira da cama dos seus pais.
Os nenos deben durmir sempre en posición supina (boca arriba) e sen utilizar almofadas. Unha vez que teñan ben desenvolvida a succión (a aprendizaxe da succión pode requirir un tempo), pode aconsellarse o uso do chupete.
“Unha vez que o lactante teña ben desenvolvida a succión, aconséllase o uso do chupete”A posición lateral non é a recomendada por todos os expertos, senón boca arriba e sen ningún tipo de almofada nin bonecos no berce que, nun momento dado, poidan obstruir a vía aérea do neno.
Todas as persoas que promoven esta práctica non fan distinción en canto ao número de persoas que dormen na mesma cama. En principio, aínda que sexa máis complicado, non por iso está contraindicado.
Non deben durmir xuntos. Cada neno debe durmir só no seu berce, xa que teñen un nivel de alerta distinto ao do adulto e tampouco se poden protexer como tal.
Os bebés nacen con distintos xestos e movementos instintivos. Un deles é o instinto de succión. A lactación materna permítelles aprender a succionar de maneira correcta, pero esta aprendizaxe pode levarlles un tempo. No entanto, unha vez que un lactante aprende, é conveniente darlle o chupete. Así o avalan distintas investigacións. Segundo explica Francisco Hijano, “os estudos científicos apuntan a que o chupete podería protexer e ser útil para previr a síndrome da morte súbita do lactante“. Asegura que é unha evidencia recomendada, sempre que o lactante teña ben establecida a succión, é dicir, “cando a nai observa que non lle provoca gretas na mamila e que lle baleira ben o peito. Nese momento, pódese introducir o chupete, xa que non é de esperar que o neno experimente unha confusión entre un tipo de succión ou outro”.
Pero, a pesar da protección evidenciada que confire ao lactante, o mecanismo aínda non se coñece ben. “Ao parecer, deixa a vía aérea permeable e aberta, aínda que non sabemos por que exactamente, aínda non hai datos concluíntes”, afirma Hijano. No entanto, as súas vantaxes non fan do chupete un instrumento aconsellable máis aló de certa idade. “É unha práctica que se fomenta en nenos pequenos e, despois, debe abandonarse aos dous anos para que non se lles deformen os dentes. Ten o seu período de tempo”, aclara este pediatra.
