Esta bióloga formada co equipo de Marià Alemany da Universidade de Barcelona recibiu un bo día o encargo de formar a futuros dietistas en torno ao complexo mundo das alerxias alimentarias, na Escola Universitaria de Enfermaría, Fisioterapia e Nutrición Blanquerna, na cidade Condal. «O meu interese polas alerxias deriva da marxinación de que son obxecto moitas persoas alérxicas, ao verse privadas de determinados alimentos e desorientadas sobre como alimentarse debidamente e sen riscos paira a saúde», explica a especialista, cuxo ámbito de investigación abarca tamén a nutrición dos pacientes oncolóxicos.
Non as que aparecen moi cedo na infancia e que poden estar relacionadas cunha inmadurez do paciente alérxico. Hai alerxias ao ovo ou ao leite que, a través dun bo control pediátrico, desaparecen co tempo. Trátase de introducir pequenas cantidades de ovo e/ou leite aos nenos ata que a inmunidade quede desensibilizada e non desencadee una reacción sistémica. Coas alerxias do adulto (ao peixe ou aos mariscos, por exemplo), en cambio, adoita non haber marcha atrás.
Que o organismo non dispón do antígeno adecuado paira identificar a unha determinada proteína e considéraa como un axente invasor, suscitando una cadea de reaccións que abarcan desde náuseas, vómitos ou diarreas, a irritacións da pel ou reaccións inflamatorias sistémicas que poden causar afogo e até a morte en caso de non actuar a tempo. A gravidade da reacción é moi variable. Non hai tratamentos específicos, salvo previr a inxestión desas sustancias ou alimentos alérxicos e tratar as inflamacións producidas por medio de axentes eficaces nesta función.
O vermello que dá cor a moitas lambetadas pode desencadear reaccións alérxicas non mediadas por unha proteínaNun principio pensábase que si, pero ultimamente estanse identificando alerxias alimenticias de natureza pouco estudada que pon en xaque aos alergólogos. Hai nenos que responden alérgicamente a alimentos preparados e que, en cambio, non o fan cando os mesmos alimentos foron cociñados en casa sen conservantes nin aditivos. A frecuencia de alerxias descritas e identificadas polos alergólogos non casa coa clínica comunicada, o que fai pensar que hai alerxias a colorantes ou aditivos que pasan inadvertidas… O vermello utilizado paira dar cor a moitos caramelos ou lambetadas pode desencadear reaccións alérxicas non mediadas por unha proteína.
En ocasións ocorre o contrario. Por exemplo, sabemos que os cacahuetes fritos son máis alergénicos que os crus. Tamén hai produtos cuxos vapores, ao cociñarse, teñen a propiedade de desencadear una alerxia.
Hai moito traballo a facer neste sentido, e o meu labor docente encamíñase precisamente aí. Incluso os alérxicos ao gluten, os celiacos, que son quen levan máis tempo reivindicando una información correcta na etiquetaxe dos alimentos, andan algo perdidos cando fan a compra.
Por lei, as etiquetas dos alimentos deben advertir acerca da presenza do oito compostos máis alérxicos identificados até a data, pero cando se elaboran alimentos e barállanse múltiples compostos, non sempre se pensa en que algún poida desencadear una alerxia e óbviase o trámite. Tampouco en moitos medicamentos que conteñen proteínas de ovo ou leite especifícase claramente o seu risco en pacientes alérxicos. A sociedade debe entender que as alerxias son importantes, que afectan a moitos cidadáns e cidadás (cada vez máis) e que se poden previr perfectamente cunha boa información.
Entre as distintas asociacións de alérxicos, as dos enfermos celíacos é das máis antigas e tamén máis activas. Denuncian que a súa alerxia non se demostrou aínda de natureza inmunológica, ao mesmo tempo que se especula con que poida deberse a encimas implicadas no metabolismo. Os celíacos son alérxicos que, a partir de una predisposición xenética, reaccionan ao gluten contido no pan ou a fariña de determinados cereais con lesións nas vellosidades do intestino delgado que afectan á súa capacidade paira absorber adecuadamente os nutrientes dos alimentos.Estímase que a súa incidencia na poboación xeral é do 1%. Por máis que a propia industria alimentaria elabora alimentos aptos paira estes enfermos, que non supoñen ningún risco paira a súa saúde, non se mostra tan compracente á hora de especificar na oferta de pratos precocinados ou novos alimentos elaborados con distintos produtos, cales resultan aptos paira o consumo de celiacos e cales non.
