Cada ano, o ictus afecta cada ano a máis duns 130.000 españois e provoca discapacidade ou falecemento a preto de 80.000. A pesar destas cifras, os avances en atención primaria, detección precoz e tratamento melloraron a taxa de mortalidade e de secuelas nas últimas décadas. No entanto, para seguir avanzando faise imprescindible que os cidadáns coñezan os factores de risco da enfermidade e os síntomas de alerta para, se se dá o caso, avisen sen demora ao teléfono de emerxencias. Este artigo describe que é o protocolo Código Ictus e cales son algunhas dos sinais que poden indicar que se está ante un ictus ou accidente cerebrovascular. Tamén revela que, despois de sufrir un ictus, as mulleres teñen peor calidade de vida.
Código Ictus, que é?
Ante un infarto de miocardio, cada segundo conta. De igual maneira sucede no ictus. Por iso, en 2006 creouse o programa Código Ictus, que coordina os servizos das urxencias extrahospitalarias, as unidades de ictus e o sistema sanitario no seu conxunto, para reducir o tempo de espera ata que se inicia o tratamento. Con iso redúcese o número de vítimas mortais e de secuelas e aumenta o número de persoas que poden recuperar a súa autonomía.
É fundamental que quen chama ao teléfono de emerxencias describa todos os síntomas do ictus da maneira máis precisa posibleCon todo, unha das claves de éxito é a detección temperá, que pasa por que os cidadáns estean informados sobre cales son os factores de risco da enfermidade e saiban recoñecer os sinais de alarma.
A activación do protocolo empeza desde o mesmo momento en que se avisa ao número 112 de emerxencias. Unha ambulancia medicalizada acode ao lugar do suceso onde se valora ao paciente. Se cumpre os criterios diagnósticos, trasládase a un hospital como Código Ictus, onde se lle dá a máxima prioridade. Con iso preténdese que, desde o inicio dos primeiros síntomas ata a chegada ao hospital, non transcorran máis de dúas horas e que, tras próbalas pertinentes, un neurólogo poida instaurar o tratamento correspondente antes de tres horas. Para non retardar todo este protocolo, é fundamental que quen chama ao teléfono de emerxencias describa todos os síntomas da maneira máis precisa que lle sexa posible.
Ictus: sinais de alarma
Para poder actuar con rapidez é importante identificar os síntomas dun ictus, que comparten que son de aparición brusca. Segundo a Sociedade Española de Neurología (SEN) son os seguintes:
- Perda de forza na cara, brazo e/ou perna dun lado do corpo.
- Perda de visión parcial ou total nun ou ambos os ollos.
- Alteración ou perda da sensibilidade, sensación de acorchamiento ou hormigueo na cara, brazo e/ou perna dun lado do corpo.
- Alteración da fala, dificultade para expresarse e ser entendido.
- Dor de cabeza moi intenso, non habitual e sen causa aparente.
- Sensación de vertixe, desequilibrio se se acompaña de calquera síntoma anterior.
Aínda que este cadro repentino parecese reverter (como pode suceder ante un ictus transitorio) aos 5 ou 10 minutos, é unha situación urxente e é necesario actuar de inmediato tamén.
Mulleres con ictus: peor calidade de vida
Despois de sufrir un ictus, as mulleres teñen peor calidade de vida, segundo conclúe un estudo publicado na revista Neurology en 2014. Os investigadores, da Wake Forest Baptist Medical Center, en Carolina do Norte (EE.UU.), compararon a calidade de vida de 1.370 persoas de entre 56 e 77 anos, homes e mulleres, despois de ter un accidente cerebrovascular ou un accidente isquémico transitorio (TIA). Analizárona ao tres meses e ao ano coa avaliación de variables como a mobilidade, o autocuidado, as actividades cotiás, a depresión, a ansiedade e a dor.
Os resultados sinalan que, ao tres meses, as mulleres padecían máis problemas de mobilidade, dor, ansiedade e depresión, sobre todo, nas que tiñan máis de 75 anos. Despois dun ano do episodio cerebrovascular, a diferenza entre homes e mulleres diminuía, aínda que elas seguían tendo unha peor calidade de vida. Ademais, os investigadores acharon tamén que as variables que tiñan maior efecto sobre a calidade de vida ao tres meses foron a idade (a que menos), o grupo étnico e o estado civil (en maior medida).
A Organización Mundial da Saúde (OMS) apunta as enfermidades cerebrovasculares como a terceira causa de morte en todo o mundo occidental e o primeiro motivo de discapacidade en adultos: afecta a máis de 15 millóns de persoas das cales morre un terzo e outro terzo sofre secuelas para o resto da súa vida. Por este motivo, provoca unha perda na calidade de vida do afectado e da súa contorna próxima, ademais de xerar uns custos moi elevados, económicos e sociais.
En España, segundo sinalan desde o Observatorio do Ictus, unha plataforma multidisciplinar que reúne a especialistas de distintos ámbitos, un de cada seis españois sufrirá un ictus ao longo da súa vida e, con todo, moitos non saben que é un accidente cerebrovascular, cales son os seus factores de risco e tampouco saberían identificar os seus síntomas.
A pesar diso, segundo a Guía de Práctica Clínica para o Manexo de Pacientes con Ictus, do Sistema Nacional de Saúde de España, a mortalidade por enfermidades cerebrovasculares diminuíu progresivamente os últimos 30 anos, grazas aos avances que se experimentou na prevención primaria, diagnóstico e tratamento na fase aguda. Con todo, aínda é, na actualidade, a primeira causa de morte entre as mulleres e terceira entre os homes. Considérase que no noso país, afecta cada ano a ao redor de 130.000 persoas, das cales 80.000 falecen ou sofren algunha secuela.
