O progresivo envellecemento da poboación e o aumento da esperanza de vida obrigan aos especialistas a exporse novas estratexias para a prevención e tratamento das patoloxías máis frecuentes en persoas de idade avanzada. Sobre todo cando, segundo datos da OMS, o 50% deles presenta dous ou máis enfermidades crónicas. En España representan a metade dos ingresos en servizos hospitalarios de medicamento interno.
Aspectos coma se é preciso tratar todos os factores de risco dos pacientes xeriátricos, a partir de cando e ata que punto, cuestións relacionadas cos tratamentos preventivos e se, en xeral, estes pacientes están infratratados ou, pola contra, trátaselles máis do que sería conveniente, son algunhas das cuestións que se debateron no III Reunión do Paciente Pluripatológico e Idade Avanzada celebrada recentemente.
Tratamento específico
No devandito evento, organizado en Segovia pola Sociedade Española de Medicamento Interno, SEMI, déronse cita máis de de 300 especialistas para debater acerca dos últimos avances científicos sobre os principais factores de risco de enfermidade e responder os interrogantes cotiáns da práctica clínica habitual na atención dos pacientes xeriátricos. Os especialistas precisaron que é necesario dispor de ferramentas específicas para un maior coñecemento da evolución e historia natural destes pacientes.
Desde o Grupo de Idade Avanzada e Paciente Pluripatológico da SEMI mantense que se trata de pacientes cun perfil diferenciado polo seu pluripatología, que representa máis do 50% de todos os ingresos hospitalarios en servizos de Medicamento Interno. Ademais, os expertos sinalan que, nestes momentos, existe certa variabilidade clínica nos tratamentos pola escaseza de evidencias científicas dispoñibles que revelen se un paciente de idade avanzada con pluripatología necesita o mesmo abordaxe terapéutica que un paciente adulto.
PROFUND
Os datos indican que o 50% dos maiores de 65 anos sofre polo menos tres enfermidades crónicas simultaneamente
Aproveitando o acontecemento, deuse a coñecer o ambicioso estudo PROFUND: ‘Desenvolvemento e validación dun modelo prognóstico e de predición funcional para pacientes pluripatológicos en España’. O estudo, iniciado en febreiro deste ano, xa incorporou a 134 pacientes e máis de 30 hospitais, aínda que segue aberto á incorporación de novos centros.
O obxectivo de PROFUND é analizar os factores de risco asociados á mortalidade e á deterioración funcional durante un ano en pacientes pluripatológicos e de idade avanzada de toda España. PROFUND está coordinado por Máximo Bernabeu, do Servizo de Medicamento Interno do Hospital Universitario Virxe do Rocío de Sevilla. Os datos sinalan que este grupo de idade presenta unha elevada morbimortalidad asociada e un gran risco de deterioración funcional, fraxilidade clínica e gran consumo de recursos sanitarios.
Máis idade, máis enfermidades
Os últimos datos facilitados recentemente polo Instituto Nacional de Estatística (INE) revelan que a esperanza de vida ao nacemento dos españois aumentou desde 1995 en máis de dous anos e situouse nos 80,23 anos en 2005. Ademais, os valores sinalan que seguen sendo as mulleres seis anos máis lonxevas que os homes. Con todo, as cifras non reflicten a perspectiva cualitativa; dun informe publicado recentemente pola Oficina Estatística da UE despréndese que, aínda que de aquí ao ano 2050 a esperanza de vida dos españois aumentará aproximadamente catro anos máis, saldarase con multitude de individuos con varias enfermidades crónicas á vez, segundo engaden os especialistas.
A Organización Mundial da Saúde (OMS) sinala que, ao ano, morren en todo o mundo 35 millóns de persoas por unha ou por varias enfermidades crónicas padecidas ao mesmo tempo. E o escenario perfílase peor cando, neste momento, a realidade indica que o 50% dos maiores de 65 anos sofre xa polo menos tres destas enfermidades crónicas á vez. Ou sexa, a máis idade, máis enfermidades.
O paso do tempo adoita verse acompañado de demencias, enfermidades respiratorias (enfermidade pulmonar obstructiva crónica e tromboembolismo pulmonar), infeccións agudas (do tracto urinario, pneumonía), patoloxías do sistema endocrino (diabetes, hipotiroidismo), do tracto gastrointestinal e fígado (hemorraxia dixestiva, hepatopatía crónica), insuficiencia renal e as neoplasias (pulmón e colon) xunto a enfermidades reumatológicas e, sobre todo, de patoloxías cardiovasculares (insuficiencia cardíaca, fibrilación auricular e cardiopatía isquémica), que son as que máis taxa de mortalidade provocan.
Todas estas enfermidades afectan á calidade de vida do enfermo e a súa contorna ao mesmo tempo que consomen cada vez máis recursos sanitarios e, nun futuro, os especialistas prevén que desorbitarán os orzamentos de saúde.
Definida como diminución do nivel de hemoglobina ou do número de hematíes sexa por descenso de produción, perda ou destrución dos glóbulos vermellos, a anemia aumenta coa idade. A pesar de que case un terzo dos maiores de 75 anos descoñece que sofre esta afección, os especialistas sinalan que pode ser determinado nun 85% dos casos e que a súa orixe adoita ser multifactorial. A anemia por déficit de ferro, a asociada a procesos crónicos e a anemia megaloblásticas por déficit de vitamina B12 e acedo fólico, son as que se presentan de forma máis frecuente neste grupo de idade.
A anemia ferropénica é a máis frecuente en xeriatría debido, sobre todo, a procesos inflamatorios crónicos como infeccións urinarias de longa evolución, osteomielitis, artrite reumatoide, insuficiencia renal, alcoholismo, malnutrición proteica, hepatopatías e neoplasias, entre outras. Adoitan ser anemias de mediana intensidade que se traducen en pouca sintomatología polo seu desenvolvemento gradual, excepto naqueles casos que coexistan con problemas cardiopulmonares. Habitualmente, o tratamento da causa subxacente remite o cadro anémico.
