As mans son as grandes aliadas no día a día, unha das partes do corpo que máis se utilizan e á que, paradoxalmente, préstase pouca atención. Ás veces, reséntense de diversos problemas de saúde, que difiren segundo a profesión que se desempeñe e das actividades lúdicas e deportivas que se practiquen. Son, ademais, o espello das emocións e contráense e tensan ante unha carga emocional elevada. As persoas con problemas nas mans deben implicarse no tratamento que lles prescriba o seu fisioterapeuta para que recuperen con éxito a súa función.
Saudar, cociñar, tender a roupa ou escribir no computador. As tarefas domésticas e laborais que se realizan coas mans ao longo do día, a miúdo, sen ser conscientes, son numerosas. Por iso, o impacto dunha lesión ou un problema físico nelas pode comprometer a autonomía na vida cotiá e a actividade profesional, posto que desde o punto de vista traumático é unha das rexións corporais que se relacionan cunha maior patoloxía laboral. Esta prodúcese, sobre todo, por dous mecanismos: por unha posición mantida ou microtraumatismos de repetición.
As mans poden sufrir tres tipos de problemas: afectación do óso, dos ligamentos e tendóns. A afectación ósea refírese a fracturas, como a de escafoides, ou ben a procesos dexenerativos como a artrose do primeiro dedo (o pulgar). Os problemas de ligamentos son habituais entre persoas que practican xogos de pelota, onde con frecuencia se producen escordaduras ou distensións. E, por último, os tendóns, onde son comúns seccións profundas con obxectos cortantes ou atrapamientos dos nervios periféricos, como o túnel carpiano, detalla Rafel Donat, fisioterapeuta de MC Mutual e profesor titular de Fisioterapia da Fundación Universitaria do Bages.
Cada profesión ten o seu risco
Os riscos para a saúde das mans varían en función da profesión ou oficio que se exerza. As fracturas e traumatismos de alto impacto pódense orixinar debido a unha repercusión pola mobilización de grandes pesos ou golpes de pelotas. As seccións tendinosas afectan a quen utilizan elementos cortantes, como os carniceiros e os carpinteiros, mentres que as afeccións dexenerativas, como a sinartrosis, son típicas de oficios onde se require unha gran precisión de forma mantida, como lles sucede ás modistas. As escordaduras dos tendóns son propios de actividades deportivas, como o jogging, o baloncesto ou o voleibol.
Entre as patoloxías que afectan a tendóns figuran as tendinosis, máis coñecida como tendinite crónica -un cúmulo de pequenas lesións no tendón-, a tenosinovitis -inflamación do revestimento da vaina que rodea ao tendón- e as tendinites clásicas, que son unha inflación dun tendón, causa de dor e sensibilidade preto dunha articulación.
O dedo (ou pulgar) do esquiador é outra doenza común en deportistas e accidentes de tráfico. Esta lesión orixínase polo atasco do dedo do bastón (por non levalo ben suxeito) cando este queda atrapado na neve mentres o esquiador segue en movemento ou tras unha caída. Este mal xesto conduce a un estiramento ou racho no ligamento. Tamén se pode producir cando un neno xoga cunha pelota ou colle un obxecto convexo.
Carga emotiva
As mans son unha das partes do corpo coa que o ser humano relaciónase, exprésase e contacta cos seus semellantes. Por iso é polo que a perda da súa funcionalidade poida ter unha repercusión importante na vida cotiá. Mentres se dorme , igual que ocorre cos pés, as mans péchanse e ábrense, e se flexionan os dedos. As persoas cunha carga emotiva alta, tenden a pechalas aínda máis. Esta posición mantida durante a noite provoca que a palma se acurte e comprímase, mentres que forza o dorso das manost.
Como dicía o filósofo Emmanuel Kant, “a man é o cerebro externo do corpo” e termina por expresar as emocións, que se manifestan a través da postura corporal. Esta asociación entre carga emotiva e posición das mans é máis evidente no xénero feminino. As mulleres adoitan ser friorentas de mans e pés e somatizan calquera situación emocional, e interiorizan máis as súas preocupacións. Polas noites, adoptan a posición fetal e se pliegan sobre si mesmas, o que fai que se forcen determinadas articulacións. Isto marca o inicio do túnel carpiano, máis frecuente nas mulleres. A prevalencia desta lesión así o ilustra: padécena 2 de cada 10 mulleres e en homes non chega a 1 de cada 20, é dicir, a metade.
Mentres que na muller a orixe deste problema é, en xeral, a carga emocional pola que se forzan as articulacións, no home adoita ser profesional. Os sectores ocupacionais máis afectados son aqueles en os que levan as mans a unha posición forzada con carga, montaxe ou torsión repetitiva. Nos homes, a causa orixínase, a miúdo, na envoltura dos tecidos brandos (fascia) das mans, que se acurtan.O túnel carpiano é un caso particular nas gestantes. Este especialista expón que as mulleres embarazadas reteñen máis líquido no organismo, o que provoca a compresión do nervio mediano, ao nivel do túnel carpiano da boneca, que se volve máis estreito. Por iso, a prevalencia é maior nelas. Pero xa que se orixina a partir dun atrapamiento pola rotación de líquidos, pódese tratar cunha drenaxe.
As férulas termoplásticas, que levan os patinadores en liña ou skaters para protexer as mans de caídas, tamén se poden utilizar para tratar as posicións demasiado forzadas das mans durante a noite. “Os fisioterapeutas, como moito, dedicamos unha hora ao día a cada paciente. Non é posible resolvelo todo nunha hora, por tanto, o paciente debe participar no tratamento das súas lesións”, engade Rafel Donat. A colocación de férulas termoplásticas durante a noite favorece o descanso da articulación, polo menos durante as horas que se dorme, e fai que se recupere antes.
Ademais, de noite, non se pode controlar a
O segredo para conseguir esta implicación é explicarlles a súa utilidade. Os expertos en biomecánica funcional ofrecen consellos a cada persoa que os necesita, e sitúan a patoloxía no medio no que está situada, xa que non é o mesmo tratar un túnel carpiano nun home de 40 anos que traballa nun matadoiro que nunha muller embarazada de seis meses.
