Algúns estudos sostiñan que nadar en piscinas podía constituír un risco para o desenvolvemento de asma infantil. Con todo, o traballo máis amplo realizado ata o momento, levado a cabo entre o Centro de Investigación en Epidemiología Ambiental (CREAL) de Barcelona e a Universidade de Bristol (Reino Unido), conclúe que, lonxe de aumentar o risco de asma en nenos, este deporte podería mellorar a función pulmonar e, mesmo, protexer fronte ao desenvolvemento desta enfermidade respiratoria. Neste artigo descríbese cales foron os achados do estudo e por que o binomio asma-natación xera tanta controversia.
A natación é unha das actividades lúdicas e deportivas máis recomendables para manter unha boa forma física e a saúde. Os resultados do estudo máis recente sobre este asunto non detectaron unha asociación directa entre o feito de nadar en piscinas durante a infancia e o desenvolvemento de asma. A conclusión valorouse porque esta análise é o máis amplo realizado ata agora, cunha mostra de 5.738 nenos británicos, a quen se seguiu desde o seu nacemento ata os 10 anos.
O Centro de Investigación en Epidemiología Ambiental (CREAL) de Barcelona e a Universidade de Bristol, en Reino Unido, encargáronse de levar a cabo este traballo publicado en American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine. Ata a data, é o estudo máis importante sobre natación e asma en menores e as súas conclusións evidencian que a asistencia a piscinas non aumenta o risco de padecer asma infantil. Afirma que os pequenos que practican natación teñen o mesmo risco de desenvolvelo que quen non o fan. É máis, defende que nadar podería mellorar a función pulmonar e diminuír o risco de que os nenos sufran asma.
Practicar natación non é nocivo para a saúde
Os nenos que practican natación teñen o mesmo risco de desenvolver asma que quen non o fan
Entre os case 6.000 participantes na investigación, preto do 50% nadaban en piscinas, polo menos, unha vez á semana entre o catro e o sete anos, mentres que o 20% non o facía nunca ou case nunca. Ao comparar os síntomas de quen practicaran natación cos de quen non o fixeron, o estudo desvelou que os casos de asma non eran máis frecuentes entre os nenos que acudían máis a miúdo á piscina.
Para comprobar se esta sondaxe era consistente, analizáronse varios grupos de idades e non se obtiveron diferenzas entre os nenos de 7 a 10 anos. Constatouse que entre o grupo de sete anos, un de cada cinco padecera asma algunha vez. En cambio, quen nadaban con máis frecuencia durante a infancia non tiñan máis risco de sufrir esta enfermidade dos 7 aos 10 anos, fronte a quen nadaran pouco ou nada. Os pequenos que practicaran natación tampouco rexistraban síntomas respiratorios nin alérxicos, como sibilancias, febre do heno, dermatitis atópica ou eczema.
A pesar de que estes bos resultados apontoan a teoría de que a natación non é nociva para a saúde respiratoria, deberán comprobarse coa realización de máis estudos do mesmo tipo noutros países. En España xa hai iniciativas similares, aínda que o seguimento aínda é menor e, por tanto, hai que esperar a ter os resultados, informa Cristina Villanueva, investigadora do CREAL e unha das autoras do traballo citado.
Natación e asma: a controversia está servida
A relación entre natación e asma é un tema cuestionado, no que os científicos non se pon de acordo. “A controversia é importante e persiste”, afirma Villanueva. A actividade física é beneficiosa, aínda que asegura que, por agora, non se chegou a un acordo nin se ten información sólida para recomendar nadar. Aínda que estudos anteriores foran moi “derrotistas” co feito de nadar na piscina e sinalaban que “era fonte de mala saúde”, agora púxose en dúbida e recoñécese que é bo. Por iso, considérase que “este é un asunto aberto” e que aínda “non se concluíu un resultado nin nun sentido nin noutro”.
A natación forma parte dun estilo de vida saudable, para o benestar en xeral e para a saúde respiratoria
Durante os últimos anos, entre os traballos desfavorables á natación en piscinas destacaron algúns belgas, segundo os cales manter esta práctica durante a infancia podía ser un factor de risco para desenvolver asma e outras enfermidades alérxicas. Os culpables eran os compostos derivados dos produtos químicos que se utilizan para desinfectar a auga das piscinas, é dicir, subproductos da cloración considerados irritantes.
En Cataluña, o mesmo CREAL realizou outro estudo onde se detectaron certos efectos nocivos para a saúde respiratoria dos subproductos da cloración ou DBP, ben por contacto dérmico con estes compostos químicos ou ben por vía inhalada. Con todo, o impacto mediuse a moi curto prazo: 40 minutos despois de que os participantes na investigación nadasen, polo que os seus resultados son complementarios aos da última sondaxe con nenos británicos.
Pola contra, nin este último traballo do CREAL e a Universidade de Bristol nin outros de Alemaña, Italia e Cataluña acharon ningunha relación entre a asistencia a piscinas e un risco máis elevado de asma entre a poboación infantil. Posto que as dúbidas respecto das bondades ou prexuízos das piscinas para a saúde respiratoria están aí, os expertos afirman que continuarán co estudo para concluír se os subproductos da cloración elevan o risco de padecer outras enfermidades menos frecuentes ou se poderían afectar á saúde das persoas que pasan moitas horas cada día nas piscinas, como os seus traballadores.
Mentres tanto, debe imperar o principio de precaución e recomendan controlar e reducir os niveis dos compostos químicos derivados da desinfección da auga das piscinas. O obxectivo desta medida é garantir que estean por baixo duns límites seguros para a saúde e, deste xeito, conseguir que se manteñan os beneficios da natación.
A necesidade de realizar outros estudos para concluír se a natación en piscinas é beneficiosa ou prexudicial para a saúde respiratoria radica en que se deben comprobar que non haxa factores que poidan influír nos resultados, segundo a investigadora Cristina Villanueva. No último estudo realizado polo CREAL e a Universidade de Bristol, cabería a posibilidade de que os nenos incluídos non tivesen asma nin se detectase un risco aumentado de desenvolvelo polo feito de nadar porque, precisamente, quen acoden á piscina con regularidade son quen gozan de máis saúde e practican a natación como parte dun estilo de vida saudable.
“Debemos descartar que o noso resultado sexa porque vaian nadar os nenos máis sans e que quen teñen síntomas dunha saúde máis delicada non realicen nin leste nin outro tipo de deporte. Por esta razón, debemos replicar o estudo, para confirmar o resultado e descartar a posibilidade de que se deba en parte a un efecto non real, senón a un ‘artefacto’ dese tipo”, segundo Villanueva.
A natación forma parte dun estilo de vida saudable, non só para o benestar en xeral, senón tamén para a saúde respiratoria. Aínda é necesaria unha explicación biolóxica para saber que ocorre e “poder responder a moitas preguntas”, engade.
