Nas páxinas das revistas é frecuente atopar os efectos estéticos do bótox nos rostros famosos do cinema, da música ou, en xeral, do ámbito das chamadas celebrities. Pero moito menos coñecidas son as aplicacións que a toxina botulínica ten no ámbito da saúde. Desde a primeira que se achou -para mellorar o estrabismo infantil-, evolucionouse moito e na actualidade utilízase en casos de distonía, tics, tremores, hemicrania, vejiga hiperactiva, hiperdrosis… A continuación coñeceremos, da man dos expertos, estes tratamentos que supuxeron, en moitos casos, unha revolución.
Ao falar de bótox o primeiro que vén á cabeza é o uso estético deste produto e o “adeus” a engúrralas que dixeron moitas caras coñecidas do celuloide. Pero a toxina botulínica ten moitas aplicacións máis aló, que están directamente relacionadas coa saúde. Porque o seu efecto, que é a parálise muscular, supón un paso adiante como tratamento de múltiples patoloxías.
Os primeiros usos clínicos do botox, en nenos
“A súa primeira indicación clínica, nos anos 80, foi para o estrabismo infantil, porque un oftalmólogo ‘agudo’ pensou que esta sustancia, que é a toxina biolóxica máis potente que hai, en doses moi baixas podería conseguir paralizar músculos que estivesen a se contraer en exceso. E funcionou”. Así o explica o vogal do Grupo de Estudo de Trastornos do Movemento da Sociedade Española de Neurología (SEN), Gurutz Linazasoro.
A partir de entón “empezou a utilizarse en trastornos do movemento, sobre todo en formas de distonía, unha enfermidade que provoca espasmos musculares e que pode ser da man, do pé, do tronco, da boca… para paralizar aqueles músculos que se están contraendo en exceso“, engade. Xa logo “abriuse a indicación a calquera situación que tivese un exceso de movemento, por exemplo os tics, as formas de tremor, a espasticidad, etc.”.
En definitiva, “as indicacións son para todo aquilo que está contraído en exceso”; e, por tanto, está contraindicado “naquelas enfermidades con debilidade muscular, como a miastenia gravis, polo risco de empeoralas”. Iso si, advirte que “sempre ten que ser un neurólogo o que ten que dar a orde de aplicar a toxina botulínica e quen o faga efectivo”.
Bótox, un calmante contra a dor de cabeza
O tratamento da hemicrania é outra das aplicacións do bótox. “É relativamente novo e axuda bastante”, apunta a coordinadora do Grupo de Cefaleas da SEN, Patricia Pozo, quen engade que “no canto de por vía oral, inxéctase de forma subcutánea pericranealmente”. A experta informa de que “se o neurólogo decídeo e é adecuado para o caso concreto, a inxección ponse cada tres meses, catro veces ao ano”. Neste sentido subliña que “o que hai que ter claro é que é o médico o que o receita e adminístrao“.
Aliviar a vejiga hiperactiva con bótox
Sufrir de vejiga hiperactiva supón unha serie de problemas para o paciente que tamén poden atopar a súa solución no bótox. Segundo sinala o coordinador do Grupo de Urología Funcional da Asociación Española de Urología (AEU), José María Adot Zurbano, “este problema é provocado porque a vejiga contráese soa, sen que a persoa deséxeo, o que leva a incontinencia urinaria”, de modo que o poden padecer persoas con párkinson, esclerose múltiple ou paraplejia, por exemplo.
Nestes casos, “a toxina botulínica é un fármaco que dá moi bos resultados, polo seu efecto paralizante”. Ademais, “entre un seis e un dez por cento destes pacientes non responde a outros medicamentos, polo que pode ser aconsellable para eles”, di á vez que destaca tamén que “é o urólogo quen o ten que determinar”.
Limitar o exceso de sudoración, outra aplicación do bótox
Entre os casos máis coñecidos está tamén a hiperdrosis, unha patoloxía cuxo efecto é unha sudoración excesiva e que, por iso, ten un gran impacto na calidade de vida das persoas que a padecen. O dermatólogo e profesor na Universidade Rei Juan Carlos, José Luís López Estebaranz, indica que “a toxina botulínica tipo A aplicada de forma local intradérmica revolucionou o manexo destes pacientes”. Neste caso “o tratamento realízase de forma ambulatoria e dura entre 15 e 30 minutos, podendo durar os seus efectos ao redor de sete meses”.
A lista de enfermidades sobre as que o bótox pode actuar non se acaba aquí. O seu emprego dáse tamén en casos de ictus acompañados de espasticidad, fascitis plantar, artrite reumatoide… En definitiva, un abanico de exemplos de enfermidades que pon de manifesto que esta toxina é, sen ningunha dúbida, moito máis que un remedio estético contra os sinais da vellez.
