Vivir cen anos é un privilexio reservado a moi poucas persoas. Segundo numerosas investigacións, a lonxevidade depende, sobre todo, dos xenes. Pero hai outros factores cun peso específico. Os resultados de estudos recentes sinalan que algúns factores de personalidade son moi importantes paira alargar a vida, entre eles, o optimismo ou a extroversión, pero tamén o feito de participar en actividades sociais. A continuación descríbese que papel xogan os xenes e a personalidade na lonxevidade, por que razóns os optimistas viven máis anos e como o compromiso social prevén a deterioración cognitiva.
En España viven preto de 10.000 persoas que superan os cen anos de idade. Cal é o seu segredo? Non hai una receita exacta, aínda que é evidente que a xenética é fundamental. Segundo o Estudo de Centenarios de Nova Inglaterra do Centro Médico da Universidade de Boston (EE.UU.), a herdanza xenética determina até nun 75% a posibilidade de cumprir un século de idade. Pero os xenes non só desempeñan un papel nos aspectos físicos do organismo, senón que tamén inflúen na personalidade. E, como apuntan as últimas investigacións, algúns factores de personalidade son moi importantes paira alargar os anos de vida.
Xenes e personalidade, claves paira una vida longa
As persoas optimistas aliméntanse de forma máis adecuada e fan máis exercicio
A relación entre personalidade e lonxevidade é o que se propuxeron investigar científicos da Escola Albert Einstein de Medicamento da Universidade Yeshiva (EE.UU.), quen levan a cabo unha análise coñecida como “Proxecto de Xenes da Lonxevidade”, con máis de 500 voluntarios xudeus ashkenazi de máis de 95 anos de idade, xa que son un grupo de persoas xeneticamente homoxéneas. Paira estudar a relación entre personalidade e lonxevidade, seleccionaron a 243 persoas deste grupo que superaran os cen anos de vida. E observaron que factores de personalidade que dependen en boa parte da xenética, como ser optimista, tolerante ou extrovertido, desempeñan un papel fundamental paira alargar a vida tantos anos.
Esta non é a única investigación científica que mostra a relación entre factores positivos de personalidade e lonxevidade. Nun estudo levado a cabo en Xapón con mulleres de máis de cen anos coas capacidades cognitivas case intactas, viuse que eran máis extrovertidas que as súas homólogas máis novas. Así mesmo, nunha análise realizada en Suecia, os centenarios destacaban por ser persoas relaxadas e de trato fácil.
Por que os optimistas e os activos viven máis anos?
Estudos anteriores xa apuntaban que a metade de quen chegan aos cen anos fano de forma independente e cun bo estado de saúde. Agora sábese que a personalidade tamén é un factor significativo.
En primeiro lugar, explican os autores da observación da Escola Albert Einstein de Medicamento da Universidade Yeshiva, porque ser optimista é a mellor vacina contra a depresión. E, como sinalan numerosas investigacións, ter depresión aumenta o risco de padecer outros problemas de saúde e reduce a esperanza de vida, do mesmo xeito que sufrir ansiedade pode provocar cambios fisiológicos no organismo que incrementan a susceptibilidad a ter enfermidades.
En segundo lugar, as persoas optimistas cóidanse máis e seguen mellores hábitos de saúde, xa que se alimentan de forma máis adecuada e fan máis exercicio.
Por outra banda, hai outro factor fundamental que axuda a vivir moitos anos: o estar comprometido en actividades sociais. Científicos do Centro Médico da Universidade de Rush (EE.UU.) aseguran que a actividade social frecuente axuda a previr ou atrasar o declive cognitivo que acompaña ao envellecemento. Paira chegar a esta conclusión, realizaron un estudo con dous grupos de anciáns. Os expertos observaron que a deterioración das facultades cognitivas, como a memoria, a velocidade de percepción e a capacidade visuoespacial (relacionadacoa localización dos estímulos no espazo), era un 75% máis lento nas persoas máis activas socialmente. Aínda que non se sabe con exactitude por que as relacións sociais logran enlentecer o envellecemento, crese que se debe a que as relacións de certa complexidade estimulan redes neuronais que, en caso de levar una vida social máis pobre, deterioraríanse.
Un proxecto de investigación, financiado polo Imserso (Instituto de Maiores e Servizos Sociais) e realizado polo Centro de Ciencias Humanas e Sociais do Centro Superior de Investigacións Científicas (CSIC), propúxose estudar no ano 2007 as claves que permiten envellecer máis e mellor.
Á parte da importancia de factores como o optimismo, o estudo sinala aspectos como a fortaleza e a autoestima: “En moitos dos entrevistados destaca o seu temperamento enérxico e loitador e a súa fortaleza anímica. Falan con forza e determinación, fan gala dun carácter forte e mostran personalidade e tenacidade. Do seu carácter destacan o sentido do deber e a esixencia, a rectitud e a responsabilidade. Transmiten moita seguridade en si mesmos”.
Así mesmo, tamén se apunta que os centenarios son persoas independentes e con orgullo, “que deron mostras de independencia, son respectuosos da liberdade allea e celosos da súa propia liberdade. Una das entrevistadas quedou viúva con 78 anos e viviu soa na súa casa durante 18 anos; a súa propia filla defínea como ‘independente’. Outra das centenarias que vive soa en ningún momento quéixase da súa soidade; ao contrario, menciona iniciativas propias paira resolvela ou mitigala”.
