A deterioración cognitiva leve, máis coñecido como demencia senil, é un problema común ao 16% da poboación maior de 70 anos. Os afectados sofren pequenas perdas de memoria, trabas coa linguaxe e, en xeral, maior dificultade para razoar. O escaso diagnóstico clínico débese a que, a miúdo, escúsase o trastorno pola idade. No entanto, os datos sinalan que o 50% das persoas diagnosticadas desenvolven Alzheimer durante o seguintes cinco anos. Ademais, os resultados dos últimos estudos revelan que para manter o cerebro en forma hai que exercitalo e que algunhas vitaminas teñen un papel relevante na prevención da deterioración cognitiva.
Imagen: Rubén García / Eroski Consumer
Médicos e científicos de todo o mundo lémbrano: a mellor forma de manter o cerebro en perfecto rendemento é utilizalo. A mente necesita adestramento e convén exercitala. Ler, facer pasatempos, realizar xogos de memoria e manter unha vida social activa. Esta relación entre o exercicio do cerebro e o seu correcto funcionamento é de vital importancia en persoas de idade avanzada, xa que pode resultar clave para combater a deterioración cognitiva leve e, nalgúns casos, a enfermidade de Alzheimer .
Estudos recentes aseguran que adestrar a mente mantén o cerebro en forma e, ao mesmo tempo, evita a súa deterioración, é dicir, frea o proceso de perda de facultades propio do envellecemento.
Sudokus para previr o Alzheimer
Aínda que aínda se descoñece a razón deste fenómeno, unha nova liña de investigación parece desvelar en parte o enigma. Nun estudo levado a cabo por científicos do Instituto Cajal (Madrid), publicado na revista de neurobiología “Neuron”, detectouse que unha proteína coñecida como IGF-1 (Insuline-like growth factor-1) desempeña un papel fundamental no mantemento do cerebro. É un péptido que actúa como unha hormona: excita e promove o desenvolvemento cerebral das zonas que máis se utilizan.
Ao ler, escribir, relacionarse coa contorna ou facer sudokus, o cerebro capta esta hormona do torrente sanguíneo e, de maneira automática, as neuronas empezan un proceso de autoprotección, supervivencia e desenvolvemento que garante o funcionamento adecuado da mente. Os investigadores sinalan que IGF-1 é unha proteína común a case toda a escala evolutiva animal e, en numerosas especies, xoga un papel crucial no desenvolvemento do organismo, a súa renovación e o envellecemento.
A vitamina B6 pode ser clave noutras patoloxías neuropsiquiátricas como hemicrania, convulsións, dor crónica e depresión
Para comprobar os efectos desta hormona, os investigadores utilizaron ratos de laboratorio como modelo experimental e comprobaron as súas respostas neuronais despois de tocarlles un bigote. Confirmaron que tras estimular este e desenvolverse a actividade neuronal correspondente, as neuronas excitadas captaban automaticamente a hormona presente en sangue. En cambio, se se bloqueaba a actividade neuronal e despois tocábase un bigote ao rato, as neuronas non se excitaban e, por tanto, non captaban a hormona do torrente sanguíneo.
O mecanismo molecular deste proceso é complexo, pero explícase pola presenza doutros péptidos que acompañan á hormona, os cales evitan que se una ao seu receptor, é dicir, a inactivan. Por este motivo, a IGF-1 só se activará se hai unha estimulación neuronal que provoque a separación da hormona e os outros péptidos protectores. Deste xeito, o cerebro garante a supervivencia das zonas máis utilizadas e, á súa vez, permite a deterioración das zonas menos excitadas. Para manter o cerebro en rendemento óptimo hai que estimulalo. Así se garante que a hormona chegue de forma correcta ás neuronas.
Vitaminas na prevención da deterioración cognitiva
Un estudo realizado na Universidade de Oxford e publicado na revista “PLoS One” (Public Library of Sciences One) demostra que o consumo de elevadas doses de vitamina B6 reduce á metade a velocidade de avance da deterioración cognitiva leve (DCL). Este é un descubrimento importante e beneficioso, sobre todo, para persoas de idade avanzada con problemas leves de memoria, xa que o DCL é un factor de risco do Alzheimer. Os investigadores traballaron con 217 voluntarios maiores de 70 anos con problemas de memoria e DCL.
Para o estudo, dividiron de forma aleatoria e mediante técnicas de dobre cego aos voluntarios en dous grupos. Aos compoñentes do primeiro administráronselles unhas pílulas denominadas Trio Be Plus, que contiñan altas doses de vitamina B6, vitamina B12 e acedo fólico. Ao segundo grupo administróuselle placebo. O tratamento durou 24 meses e os resultados demostraron que as persoas tratadas coas pílulas Trio Be Plus reducían á metade a taxa de diminución do volume do seu cerebro, propia do DCL.
Para determinar estes resultados, utilizáronse imaxes de resonancia magnética nuclear e un test cognitivo ao finalizar o período de tratamento. No cuestionario tamén se comprobou unha correlación entre unha maior velocidade de redución do volume cerebral e unha puntuación inferior na proba. Aínda que non todos os voluntarios terminaron o tratamento, non se detectaron diferenzas significativas entre os efectos secundarios do grupo placebo e o grupo tratado.
Estudos realizados con anterioridade xa relacionaban a vitamina B6 cos niveis plasmáticos dun aminoácido coñecido como homocisteína. Esta vitamina é un controlador da concentración do aminoácido en sangue. Cando está en concentracións elevadas, considérase un factor de risco do Alzheimer, de modo que unha deficiencia de B6 na dieta podería estar relacionada co risco de padecer a enfermidade.
Doutra banda, unha revisión de varios estudos publicada pola Colaboración Cochrane Plus apunta que a vitamina B6, ademais de estar relacionada co DCL e o Alzheimer, podería xogar un papel crave noutras patoloxías neuropsiquiátricas como hemicrania, convulsións, dor crónica e depresión. Son uns resultados relevantes, se se ten en conta que os estudos epidemiolóxicos apuntan que nas dietas dos anciáns, en xeral, hai déficit de vitamina B6.
