Psicoterapia en liña

A timidez, a distancia á consulta ou as xornadas laborais maratonianas impiden a moitas persoas acudir ao psicólogo. Unhas veces, porque as circunstancias dificúltano, e outras, porque nalgúns ámbitos a visita a este profesional aínda se considera tabú, o cal lles fai desistir de ir velo e prefiren convivir co seu malestar psíquico. Pero xa non hai escusas paira non recorrer a este profesional grazas ás novas opcións que brinda Internet. A psicoterapia en liña, que permite facer consultas a través do e-mail e do chat ao psicólogo, abre o abanico de posibles usuarios da atención psicolóxica.

Este tipo de terapia é a que se establece entre un terapeuta e un paciente a través de una conexión en liña. Practícase a través do e-mail ou chateando e, mesmo, algúns dos profesionais que a exercen sosteñen que, nun sentido amplo, tamén incluiría o uso do teléfono.

Adrián León, psicólogo en exercicio en Valencia, é un deles e comenta o seguinte respecto das súas orixes: “se consideramos as cartas de sobre e selo como una forma primitiva de e-mail, a psicoterapia en liña practícase desde tempos inmemoriais. Na súa forma máis moderna, iniciouse coa consolidación de Internet, aínda que creo que os teléfonos das liñas de pago e o teléfono da Esperanza, que son anteriores á Rede, tamén poderían considerarse una forma de psicoterapia en liña “.

Aínda que nos últimos anos rexistrouse un repunte da demanda deste tipo de terapia, o aumento de usuarios deste servizo é, por agora, moderado, e, en España, aínda poucas persoas recorren a ela en comparación coa presencial. O perfil de quen optan pola modalidade en liña é moi variado, pero una das súas características comúns é que adoitan ter aversión á terapia presencial (por exemplo, a sintomatología agorafóbica). Outros factores que inflúen de maneira frecuente son o difícil acceso aos profesionais da psicoloxía, por vivir afastados dos consultorios, ou ben o gusto polas tecnoloxías dos internautas, informa León. A terapia en liña debería ser útil paira todas estas persoas, sobre todo porque, se non recorresen a ela, non terían outra opción.

A xuízo de León, a psicoterapia en liña e a presencial non son complementarias, senón que se debería optar por unha ou outra, aínda que de maneira preferible pola presencial. No entanto, a modalidade en liña,, e tamén na súa variedade telefónica, pode resultar exitosa. “Una terapia en liña pode ser igual que a presencial, non ten por que ser de curta duración. Aínda que con ela pódense atender todos os problemas, sempre é preferible a atención presencial. Persoalmente, na psicoterapia en liña non atendería problemas delicados”, engade.

A duración das sesións e a súa periodicidade non teñen por que ser distintas da terapia en consulta, aínda que depende de cada profesional. No entanto, hai discusión sobre si pódeselle chamar psicoterapia a esta modalidade. Mesmo dentro da fórmula presencial, tamén hai discusión sobre si a psicanálise é un engano ou o conductismo unha psicoloxía paira cobayas de laboratorio (as outras escolas psicolóxicas tampouco se libran da polémica).

Pero, que garantías de seguridade teñen as persoas que, tras analizar os proles e contras da psicoterapia en liña, decántanse por ela? Como poden cerciorarse de que van recibir un servizo de calidade por parte dun profesional e de que non son vítimas do intrusismo? Una das comprobacións que deben facer os usuarios é fixarse en que os profesionais que exercen en liña publiquen os seus datos colexiais, xa que despois estes pódense confirmar moi facilmente nos colexios de psicólogos.

Outra medida é consultar o Código Deontolóxico que usan os psicólogos na súa práctica profesional, accesible a través das páxinas web dos colexios. Por tanto, a ética pola que se rexen todos os psicólogos, tamén os que exercen en liña, é a que sempre se aplicou á terapia tradicional; o único que varía agora é o medio de comunicación. E, ademais, pódese prestar atención ao deseño da páxina web en si, posto que deben seguir todos os principios éticos establecidos polo HON (de Health on the Net) Código de Conduta (HONcode) paira sitios web de saúde e medicamento.

Facendo referencia ao primeiro destes principios pode lerse: “calquera consello médico ou de saúde suxerido neste sitio web só será proporcionado por médicos ou profesionais da saúde especializados e cualificados, a menos que una clara declaración exprese que una parte da suxestión ofrecida non é dun profesional da saúde cualificado ou organización non médica”. O segundo deles di que “a información proporcionada neste sitio está dirixida a complementar, non a substituír, a relación que existe entre un paciente ou visitante e o seu médico actual”.

E o terceiro sinala que “este sitio web respecta a confidencialidade dos datos relativos a pacientes e visitantes, incluíndo a súa identidade persoal. Os propietarios deste sitio web comprométense a respectar e exceder os requisitos legais de privacidade da información médica ou de saúde que se aplican nos países onde estean localizados tanto o sitio principal como as súas réplicas (mirrors)”.

O resto de principios indican que, cando sexa apropiado, a información que apareza no sitio debe ir acompañada de referencias claras ás fontes dos datos establecendo hipervínculos cando sexa posible; débese apoiar, tamén coas evidencias adecuadas, o rendemento do tratamento específico e incluír datos de contacto e un e-mail ao que poder dirixirse. Por último, o patrocinio e a publicidade do sitio web deberán estar identificados de maneira clara.