Os nenos empezan a deixar de selo durante a puberdade, un período vital no que experimentan importantes cambios no seu corpo e a súa psique. Con todo, non todos mostran os primeiros signos desta etapa á mesma idade, o que pode derivar en certas dificultades para quen os experimentan. Neste artigo explícase como a puberdade precoz é unha condición que aumenta o risco de sufrir problemas psicolóxicos como a ansiedade ou a depresión.
Aínda que, por regra xeral, a puberdade comeza nos nenos ao redor dos 12 anos de idade e nas nenas cara aos 11, cada vez hai máis menores que debutan nesta etapa moito antes e cuxos corpos empezan a cambiar moito antes que os dos seus compañeiros. É o que se coñece como “puberdade precoz“, que é a que se inicia aos 8 anos nas nenas e aos 9 anos nos homes. Ademais, dáse con moita máis frecuencia no xénero feminino. Hai varios factores que explican que esta fase se adiante: o exceso de peso (unha condición cada vez máis habitual na infancia), ter baixo peso ao nacer ou ser adoptado.
A puberdade: antesala da adolescencia
Os púberes precoces teñen máis problemas de ansiedade, máis dificultades sociais e renden menos na escola
A puberdade é a antesala da adolescencia, un período vital que pode ser moi complicado. E quen empezan a ser adolescentes antes que os seus compañeiros teñen unha maior vulnerabilidade a sufrir problemas psicolóxicos. Así o asegura un recente estudo realizado polo Instituto de Investigación Infantil Murdoch de Melbourne (Australia) realizado sobre unha mostra de 3.500 nenos.
A quen lles sobrevén a puberdade de maneira precoz deben enfrontarse aos retos da adolescencia cando aínda son demasiado pequenos emocionalmente. Ademais, como sinala a investigación, estes nenos teñen máis problemas de ansiedade, máis dificultades sociais e menor rendemento na escola.
Púberes confundidos
Un dos principais motivos de que a puberdade precoz aumente o risco de sufrir problemas psicolóxicos é “que o corpo do neno cambiará moito antes que o dos seus compañeiros, factor que lle fará sentir distinto e confundido”, comenta Laura Solaina, responsable da área de Psicoloxía Clínica do Centro ITAE. Ademais, as alteracións hormonais tamén causan variacións no estado de ánimo, que se poden traducir en “dificultades a nivel de autoestima e de imaxe corporal“. O afectado empeza a vivir nun corpo que non se axusta á súa idade emocional.
Por iso, como asegura María Jesús Mardomingo, especialista en psiquiatría infantil, “a puberdade temperá caracterízase polo feito de que os nenos e, en especial, as nenas teñen que enfrontarse a retos sociais que non se corresponden nin coa súa idade cronolóxica, nin co seu desenvolvemento cognitivo e emocional. Uns desafíos que se derivan do seu aspecto externo”.
Outra das conclusións do estudo sinalaba que os pequenos con puberdade precoz teñen máis problemas de conduta. “En parte, porque o aspecto físico favorece que se relacionen con adolescentes maiores que eles”, engade Mardomingo.
Puberdade precoz, distinta en nenos e nenas
E, ademais de que a puberdade precoz é máis frecuente nas mulleres que nos nenos, elas viven peor esta condición. Como explica Mardomingo, “as nenas adoitan vivila como un acontecemento negativo, e de aí a tensión que lles produce; mentres que os mozos víveno como algo positivo que reforza a súa imaxe persoal”. As nenas ven con máis peito e cadeira que as súas amigas e cren que están gordas. Por iso, como apunta Solaina, “os estudos indican que os problemas de ansiedade, baixa autoestima e dificultades coa imaxe corporal danse máis nelas”.
Nalgúns casos, é recomendable que estes pequenos acudan ao psicólogo. Laura Solaina sinala que o traballo do psicólogo consiste en “normalizar as emocións do neno, dotarlle de habilidades sociais, fomentar a autoestima e incidir na prevención de futuros problemas, como os trastornos alimentarios ou as adiccións”.
É moi importante que os pais axuden aos seus fillos a adaptarse a esta situación. É fundamental que se ven que o seu fillo debuta na puberdade antes que os seus compañeiros, explíquenlle que é unha situación normal, que non é ningún problema de saúde e que os seus compañeiros tamén pasarán polo mesmo. Ademais, como recomenda a psicóloga Laura Solaina, “hai que axudarlle a soportar as burlas dos seus compañeiros, tratalo de acordo á idade que ten e elevarlle a autoestima mediante o reforzo positivo e unha comunicación aberta”.
