Cos probióticos ocorre como cos medicamentos: hai que tomar a cantidade que demostrou ser eficaz paira un problema concreto, nin máis nin menos. Ademais, a cantidade recomendada depende da cepa. Por outra banda, os efectos beneficiosos tampouco dependen da variedade de especies ou cepas que conteña una marca. Paira tratar un determinado problema, en ocasións será necesario un produto con varias cepas e, noutras, só fará falta o que conteña una. Todo depende dos resultados que arroxen as investigacións. Conversamos sobre iso con Guillermo Álvarez Calatayud, presidente da Sociedade Española de Microbiótica, Probióticos e Prebióticos (SEMiPyP).
Por que moitos profesionais son escépticos sobre os efectos dos probióticos?
En primeiro lugar, porque se vinculan con frecuencia á naturopatía, e existe una mala utilización no medicamento alternativo. En segundo lugar, por descoñecemento, tanto dos médicos como dos farmacéuticos. Desde a Sociedade Española de Microbiota, Probióticos e Prebióticos tentamos emendalo organizando cursos paira transmitir a evidencia científica sobre os seus beneficios.
Os seus resultados multiplícanse si empréganse xunto aos prebióticos?
Os probióticos emulan ás bacterias que temos no intestino e os prebióticos son ingredientes nutricionais que melloran esas bacterias. En moitos casos, dáse ese efecto sincrético, pero ás veces non é así, e pode funcionar mellor una cepa soa dun probiótico ou un prebiótico.
Poden ter efectos secundarios?
Son mínimos. Se una persoa toma moita cantidade dun probiótico, pode alterarse a flora intestinal e provocar una diarrea. Pero na maioría dos pacientes, sexan sans ou enfermos, adultos ou anciáns, son seguros. Si, é verdade que pode haber un risco, posto que algunhas persoas presentan un sistema inmunológico moi deteriorado. Por exemplo, os enfermos terminais ou pacientes que foron intervidos do corazón. Sempre hai que individualizar o tratamento.
Os probióticos son igual de eficaces en forma de pastillas que se forman parte dun produto?
Se levan a cepa adecuada, dá igual que se tome nunha pastilla ou nun iogur. O importante é que leven a cantidade precisa e que se demostraron os beneficios desa cepa na saúde.
Son terapéuticos ou tamén preventivos?
Ambas as cousas. Por exemplo, cando se empregan probióticos durante a primeira infancia, pódese previr a aparición de alerxias con posterioridade. Co mesmo obxectivo poden utilizarse paira evitar infeccións. Os nenos, que se enferman tanto nas gardarías, poderían beneficiarse dese efecto preventivo.
Fermentados, probióticos, prebióticos… A miúdo confúndense estes termos. Estas son as súas características (e as súas diferenzas):
- Fermentados. Chámase así aos alimentos cuxas materias primas fermentan pola acción de bacterias e fermentos. É o caso de produtos como o queixo, o iogur, o pan, o kéfir (lácteo parecido ao iogur líquido) ou o viño. As bacterias desempeñan un papel fundamental no noso organismo e este tipo de alimentos pode apoiar, repor e diversificar a nosa flora intestinal. Por iso, resultan saudables, pero non pode dicirse que a cepa do microorganismo concreto que contén cada un teña un efecto concreto na saúde. Si poden establecerse beneficios xenéricos. Por exemplo, sábese que a fermentación lenta que se produce na masa nai do pan facilita a asimilación dos nutrientes.
- Probióticos. Do mesmo xeito que os produtos fermentados, teñen microorganismos vivos, pero se diferencian destes en que está comprobado cientificamente que a cepa da bacteria que contén cada alimento outorga un beneficio á persoa que os toma cando é administrada en cantidades adecuadas. Para que un produto poida ser considerado probiótico debe ter 1.000 millóns de bacterias UFC (unidades formadoras de colonias); ningún dos existentes reúne esta característica. Os alimentos considerados probióticos, como algúns iogures, son en realidade fermentados.
- Prebióticos. Son carbohidratos (óligo e polisacáridos) que estimulan o crecemento selectivo de determinadas especies beneficiosas da microbiota intestinal, principalmente bífidobacterias e lactobacilos, que se encargan de fermentar estes carbohidratos cando chegan ao intestino delgado. Os prebióticos considéranse o alimento das bacterias boas. Están presentes en froitas (como o plátano), verduras (allo porro, alcachofa, espárragos) e cereais (trigo, cebada).
