Vista cansa, visión borrosa, ineficacia visual e dor de cabeza, dor muscular na zona cervical e das costas e fatiga xeral son algunhas das manifestacións que poden pór en alerta a quen se pasan demasiadas horas diante dunha pantalla de computador. Neste artigo descríbese como a tensión visual, producido por unha gran demanda de visión durante períodos de tempo moi prolongados e por non seguir unhas pautas ergonómicas correctas, pode provocar fatiga visual.
Ver é unha actividade na que se fai necesaria a conxunción de moitos e variados factores. Algunhas veces, aínda que a agudeza visual é correcta, hai sensación de que a visión non é cómoda, sobre todo, en distancias curtas. En certos casos é debido a fatiga visual ou astenopía. A pesar de que este termo significa “visión escasa”, non se refire a a diminución da función visual, senón ás molestias causadas por un esforzo voluntario do aparello visual para acomodar e axustar a vista.
A sensación de cansazo ocular é habitual en quen realizan o seu traballo a curta distancia e durante tempos prolongadosSegundo a Sociedade Ergoftalmológica Española, os síntomas máis habituais da astenopía son: malestar ocular con tensión ocular, visión borrosa, sensación esporádica de diplopía (visión dobre), sensación de cansazo ocular e pesadez nos ollos; enrojecimiento ocular, escozor e aumento da secreción de bágoas; diminución da agudeza visual e percepción borrosa dos obxectos; e dor de cabeza.
Este efecto de cansazo ocular ou incomodidade visual é corrente en persoas que realizan o seu traballo a curta distancia e durante períodos de tempo prolongados, é dicir, que someten o órgano da vista a unha situación de tensión continua. O esforzo ocular que hai que facer para conseguir unha visión adecuada mantida fai que a persoa teña a sensación de que mingua a súa agudeza visual, aínda que sexa de maneira transitoria.
Seis consellos para reducir a tensión visual
Co obxectivo de diminuír a tensión visual na área de traballo, os especialistas recomendan ter en conta unha serie de pautas ergonómicas:
- 1. A cadeira debe ter un respaldo adecuado que facilite sentar nunha postura equilibrada. É importante que poida regularse a altura do asento e a aliñación do respaldo. As costas debe estar recta, cos pés apoiados sobre un soporte e cunha posición do tórax que permita respiracións profundas.
- 2. A inclinación da superficie de traballo debe ser uns 25 graos a partir da superficie horizontal, para reducir a tensión sobre a cabeza, ombreiros, pescozo e ollos.
- 3. Cando se traballe “de preto”, debe realizarse á distancia de Harmon (o cóbado ha de estar no escritorio e os nudillos, no queixo) cunha pequena inclinación da cabeza cara abaixo. Adoita ser de 40 centímetros. É esencial ser conscientes para non reducir esta separación.
- 4. Tan importante é unha adecuada iluminación xeral (preferible que sexa natural) como unha centrada na área de traballo, que debe ser polo menos tres veces máis intensa que a de fondo. Esta luz directa debe entrar polo lado oposto á man que se utilice para evitar sombras. Hai que ter coidado cos reflexos e contrastes do mobiliario que provocan que se tomen posturas incorrectas para sortealos.
- 5. Un bo agarre do bolígrafo ou lapis evita terse que ladear ou achegar en exceso á área de traballo: debe collerse a 2,5 centímetros desde a punta, e usar o índice e pulgar para sostelo e o medio só como apoio.
- 6. Facer descansos para enfocar a vista a distancia. É idóneo tomarse un minuto por cada 15 para axudar a diminuír a fatiga ocular. Durante este tempo pódese aproveitar para mirar pola xanela. Ás veces, en determinadas profesións, os especialistas prescriben lentes para a realización de tarefas de preto.
Os nenos tamén sofren tensión visual. Martina Abel, óptica-optometrista especialista na terapia visual dentro do ámbito educativo, explica que, “a pesar de que a maioría das funcións visuais (acomodación, converxencia e motilidad ocular) son como as dos adultos, a percepción visual non madura ata o sete anos, e é a partir de entón cando o sistema visual está preparado para xestionar as demandas visuais. Con todo, o programa educativo vixente obriga aos menores a forzar a vista antes de que estea por completo desenvolvida“.
Así, aos pequenos presiónaselles para que adianten aprendizaxes. Segundo un estudo da Universidade de Cambridge (Reino Unido), o cinco anos é unha idade demasiado temperá para ensinar a ler. Noutras palabras, os nenos, igual que sucede cos adolescentes e os adultos, cada vez están máis obrigados a forzar a vista co uso frecuente de pantallas de distinto tamaño (computadores, teléfonos móbiles, tabletas, etc.).
Non poder estudar por dor de cabeza, non poder terminar un traballo por lagrimeo constante e, mesmo, non comprender as instrucións escritas dun problema de matemáticas son algunhas das escusas que poden pór en alerta aos proxenitores. Nos escolares é importante, ademais:
- Fomentar a actividade ao aire libre que, non só loita contra o sedentarismo, senón que forza a fixar a vista de lonxe, o que axuda á redución da fatiga visual.
- Limitar o uso da televisión a menos de dúas horas ao día, sentar a máis de dous metros da pantalla e vela coa luz acesa. É fundamental corrixir a postura do neno e ensinarlle a desviar, de cando en vez, a mirada. Tamén habería que restrinxir o uso de videoxogos e computador.
De feito, os resultados do estudo IDEFICS, realizado en máis de 16.000 nenos de oito países europeos e con idades comprendidas entre os dous e o nove anos, demostraban que un de cada cinco menores europeos sofre exceso de peso, cunha maior prevalencia nos países do sur de Europa, como España. Entre os hábitos nocivos máis arraigados están un insuficiente exercicio físico (menos de 60 minutos diarios de exercicio físico de moderado a intenso) e un exceso de horas diante dunha pantalla (máis de 14 horas á semana).
