A cirurxía bariátrica ou da obesidade é un tipo de intervención que está en auxe en España. Aínda que esta operación está consolidada no noso país, non é menos certo que o risco durante a intervención é superior ao doutras cirurxías e establécese entre un un e un dous por cento.
Os principais problemas están centrados no postoperatorio, onde xoga un importante papel a experiencia do cirurxián. Neste proceso, como recoñece Constancio Marco, do departamento de Cirurxía da Obesidade do Centro Teknon de Barcelona, o índice de complicacións establécese nun 10%, aínda que chega a alcanzar un 20%. As afeccións que poden producirse no postoperatorio van desde a infección intrabdominal -cando as liñas de sutura fallan e a unión entre dous órganos non é óptima- ao trombo embolismo pulmonar. Problemas que se agudizan durante esta fase porque os pacientes sufrían bastantes máis enfermidades que o común da poboación, como diabetes, hipertensión, apnea do soño ou colesterol.
Tipos de operacións
Tres grandes bloques compoñen a cirurxía bariátrica: cirurxía de restrición, de combinación da exclusión do estómago cunha mala absorción dos alimentos, e aquela que une as derivacións biliopancreáticas a unha escasa asimilación da comida.
A cirurxía de restrición supón una redución drástica do tamaño do estómago para que os pacientes non poidan comer. Así, chégase a converter un estómago cunha capacidade de dous litros nunha “bolsita” de 20 mililitros. A técnica máis común é a gastroplastia vertical, situando un anel ou una banda gástrica ao principio do estómago, o que crea un pequeno reservorio que actúa como estómago verdadeiro. Estas bandas, que poden colocarse mediante laparoscopia, están conectadas a unha pequena caixiña situada na pel que permite estreitar o estómago, abríndoo ou pechándoo.
As vantaxes da intervención é a súa sinxeleza se se aplican procedementos laparoscópicos, mentres que os inconvenientes, segundo Constancio Marco, son principalmente dous: non se pode comer e a pequena capacidade de dilatación que ten o reservorio pode deixar de ser eficaz a partir do quinto ano.
O segundo gran bloque da cirurxía bariátrica combina o efecto dun estómago pequeno coa mala absorción dos alimentos, é dicir, cómese moito menos e absórbense os alimentos peor, sobre todo as graxas. A técnica máis frecuente é o “bypass” gástrico. Os inconvenientes deste procedemento, o máis utilizado xunto á gastroplastia, é que se ten que acentuar o control da alimentación durante toda a vida do paciente. Ademais, o estómago, ao quedar máis do 90% illado e sen funcións, non é accesible a probas diagnósticas importantes paira definir úlceras ou procesos microbianos posteriores á operación.
A terceira familia combina a mala absorción dos alimentos con derivacións biliopancreáticas, atrasando ao máximo o contacto entre o alimento coa bilis e os mollos pancreáticos. Desta forma, lógrase que as graxas non sexan absorbidas polo intestino delgado e pasen directamente ao groso. A técnica máis frecuente neste caso é o cruzamento duodenal, polo que se estreita o estómago sen eliminar os seus compoñentes, xunto a un “by pass” intensivo que provoca una deficiente absorción das graxas. Os pacientes poden comer normalmente pero sen chegar a asimilar as graxas, polo que o organismo ten que cubrir as súas necesidades enerxéticas consumindo a graxa do corpo.
As vantaxes desta técnica, segundo o cirurxián do Centro Teknon, é que o paciente pode comer normalmente e rexistra una importante perda de peso, con moi poucas posibilidades de volver engordar. Os inconvenientes residen en que a mala absorción dos alimentos pode provocar trastornos nutricionais por falta de ferro, calcio, proteínas e vitaminas biosolubles.
