Vasectomía

A vasectomía non é una operación complexa e o máis conveniente é que a realice o urólogo. Emprégase anestesia local paira durmir a sensibilidade da pel do escroto e consiste en seccionar e coagular os dous condutos deferentes, a través dos cales se transportan os espermatozoides desde os testículos até a uretra. Practícanse una ou dous incisiones (o habitual é que sexa só una) a nivel medio do escroto, lugar polo que se sacan os deferentes.

O tempo da intervención non supera os 20 minutos e una vez realizada non precisa ingreso, polo que o paciente vaise a casa. No tres ou catro días posteriores, recoméndase facer una cura mínima da ferida (unicamente danse un ou dous puntos) e tomar antiinflamatorios ou porse xeo paira evitar que se formen hematomas subcutáneos no escroto ou que haxa una inflamación do testículo.

Mentres que o traballo habitual do home non leve un gran esforzo físico, pódese traballar desde o día seguinte da intervención, tendo soamente un pouco de coidado e evitando calquera golpe, paira o que pode ser conveniente levar uns calzóns que suxeiten ben os testículos, segundo informa o presidente da Clínica Euskalduna de Bilbao e membro da Asociación Española de Andrología (ASESA), Roberto Lertxundi.

Un aspecto importante a ter en conta é que o método non é efectivo ata que teñan lugar unhas 15 eyaculaciones

, de modo que se expulsen aqueles espermatozoides que permanecen nos condutos deferentes. Chegado este momento, o paciente deberá someterse a un estudo do seme paira comprobar que non hai restos espermáticos. Mentres tanto, terá que utilizar outro sistema anticonceptivo posto que, de non facelo, existe a posibilidade de que haxa un embarazo, precisa Lertxundi.

Este método ten una eficacia alta: só falla una vez de cada 2.000 e roza, por tanto, o 100% de éxito (a vasectomía é cinco veces máis segura que a ligadura de trompas). Pode darse algún caso de recanalización tardía, de maneira que o conduto deferente vólvese a xuntar naturalmente, segundo o presidente da Sociedade Española de Contracepción (SEC) e xefe de Servizo de Ginecología e Obstetricia do Hospital de Requena, en Valencia, Ezequiel Pérez Campos, que matiza, con todo, que a taxa de embarazos ante este “estraño” suposto oscila só entre o 0,04 e o 0,1%.

Por ser una intervención sinxela e pola súa alta eficacia, a vasectomía é moito máis frecuente que a ligadura de trompas. Segundo Lertxundi, a proporción é de tres a un. Calcúlase que anualmente en España sométense a esta operación uns 15.000 homes, o que dá un total aproximado de 300.000 homes vasectomizados.

O presidente da Sociedade Española de Contracepción explica que a Seguridade Social cobre a realización da vasectomía, aínda que sinala que a lista de espera é bastante longa. Ademais, paira levar a cabo esta intervención fíxanse uns criterios (número de fillos, idade?) que difiren en función da comunidade autónoma ou, mesmo, da cidade na que se vaia levar a cabo a intervención.

Paira Pérez Campos, “non debería haber criterios, tería que ser una decisión persoal na que os demais non opinasen”. Ao seu xuízo, una vez solicitada a operación, o prazo máximo paira levala a cabo sería de tres meses, xa que “estamos a falar dunha intervención paira a saúde sexual, que é una parte moi importante da saúde xeral”.

Ante esta situación, o máximo representante da SEC asegura que se opta máis pola sanidade privada que pola pública e faise, en primeiro lugar, paira evitar criterios de selección; segundo, paira non facer fronte á demora e, terceiro, paira garantir una maior discreción. Comenta respecto diso que “os homes son moi discretos con estes temas e non os contan”.

A franxa de idade na que máis homes se someten a unha vasectomía é de 40 a 44 anos, seguida pola de 35 a 39 anos. En liñas xerais, trataríase de homes cun nivel de estudos non moi alto, ingresos intermedios, parella estable e una media de dous fillos.

O grupo Daphne realizou en 2003 una enquisa en todo o territorio español sobre a utilización de métodos anticonceptivos, paira o que utilizou una mostra de 2.140 mulleres en idade fértil (de 15 a 49 anos). Deste estudo obtense que as mulleres cuxas parellas se fixeron a vasectomía estaban na súa maioría casadas ou convivindo en parella.

Ademais, o nivel predominante de ingresos da unidade familiar era de 1.800 a 3.000 euros mensuais, segundo o presidente da Sociedade Española de Contracepción, quen agrega que na maior parte dos casos a muller era ama de casa e non tiña estudos.

A sondaxe do grupo Daphne conclúe tamén que do total de mulleres cuxas parellas estaban vasectomizadas (na mostra son 144), o 86,8% mostrouse “moi satisfeito”; o 10,6% “bastante satisfeito”, e só una persoa dixo estar “moi insatisfeita”.

O médico do hospital valenciano recoñece que co paso do tempo “logrouse romper numerosas barreiras” ao redor da vasectomía e vencéronse tópicos como “a min como me van a deixar infértil co macho que eu son”. “O home español foi capaz de vencer os seus prexuízos e entender que non hai ningún problema con esta sinxela operación e que é un bo método paira evitar embarazos cando xa non se desexan”, manifesta.

Por tanto, están equivocados- segundo o coordinador do grupo de Andrología da Asociación Española de Urología (AEU) e médico na Policlínica San Antonio, en Bilbao, Ander Astobieta- quen pensan que a vasectomía ten algunha incidencia en enfermidades como o cancro de testículos ou de próstata.

subliña que tampouco ten ningunha relación con problemas de erección nin coa impotencia.

Dado que non debe entenderse como una solución ‘facilmente substituíble’, a decisión de someterse a unha vasectomía ha de meditarse moi ben. No entanto, confúndese o que pensa que é un método totalmente irreversible: existe a operación inversa, a vasovasostomía, coa que se unen os condutos deferentes que se seccionaron.

O representante da Clínica Euskalduna declara que aínda que non se pode garantir a todo o mundo que se se somete a operación contraria poderase recanalizar o conduto seccionado coa vasectomía, si existe esa posibilidade. De feito, engade que a taxa de éxito é “moi alta, en torno ao 70% destes homes volve ser pai”.

A diferenza da vasectomía, a tamén coñecida como recanalización require o uso de microcirugía, en tanto que hai que traballar con estruturas moi pequenas e fráxiles, e adoita practicarse con anestesia epidural porque dura máis de dúas horas. No que si coinciden ambas as intervencións é en que non se necesitan ingreso hospitalario e en que o seu posoperatorio resulta sinxelo.

Que a reversibilidad sexa máis ou menos posible depende principalmente de que a técnica utilizada na vasectomía fóra coidadosa e non causase desfeita, e de que non pasen máis de 10 anos desde a operación. “A razón é que tras este tempo o tecido perde moita elasticidade e o prognóstico de éxito é máis baixo”, sostén Lertxundi.

Pola súa banda, o coordinador do grupo de Andrología da Asociación Española de Urología indica que do total de homes vasectomizados, apenas un 2% solicitou a recanalización. Entre os motivos prevalecen que o home cambie de parella (una muller nova, que lle convence paira ter descendencia) e a perda dun fillo.

De calquera modo, no caso de que non se consiga deixar embarazada á muller despois de una vasovasostomía, sempre quedará a posibilidade de obter espermatozoides dos testículos e recorrer á fecundación in vitro, porque non hai que esquecer que os testículos seguen fabricando espermatozoides, aínda que nos homes sometidos a unha vasectomía circulan polo sangue até os riles, onde se filtran como sustancias disoltas e sen valor. Co paso dos anos a produción vai diminuíndo, pero sempre hai una presenza.

Precisamente, pensar que a vasectomía afecta á eyaculación é outra falsa crenza. Pode quizá diminuír o volume do seme, ao non contar o seme entre os seus compostos cos espermatozoides, pero a redución é tan insignificante que non se aprecia. “A función reprodutiva continúa -expresa Lertxundi-, o único é que se corta o paso aos espermatozoides, que non se unen ao seme; a función hormonal tamén se mantén e non hai una modificación da produción de testosterona”.

A Seguridade Social non cobre por regra xeral a operación de volta atrás, que na sanidade privada ten un custo medio de 2.000 euros, fronte aos 300 euros que vale una vasectomía nun centro non público, segundo o presidente de Euskalduna. A diferenza de prezo radica sobre todo na utilización dun material máis caro na vasovasostomía.

Por último, hai que ter en conta que, de acordo á investigación que en 2003 elaborou Daphne, da poboación estudada (2.140 mulleres en idade fértil), o 71% utilizaba métodos anticonceptivos (unha porcentaxe superior ao que se daba en 1997, cun 50%), e de aí, o 6,75% decantábase pola vasectomía, mentres que o 32% facíao polo preservativo e o 18,3% pola pílula. Esas cifras, segundo outra enquisa que leste mesmo grupo realizou en 2004 a nivel europeo acerca da utilización dos métodos anticonceptivos, sitúan a España por baixo dos países da súa contorna, como son Alemaña (82%), Francia (76%), Italia (75%) e Reino Unido (74%).

Ben é certo que os métodos cirúrxicos non son os máis empregados nestes países, onde destaca a pílula, especialmente en Francia e Alemaña. En Reino Unido, con todo, si se podería resaltar a súa aplicación, xa que alcanza o 21% de uso, converténdose na segunda opción máis utilizada, segundo asevera o presidente da SEC.