O deporte é beneficioso para calquera ser humano. Segundo a Organización Mundial da Saúde (OMS), a inactividade física considérase o cuarto factor de risco no que respecta á mortalidade mundial. E advirte que un 27,5 % da poboación adulta de todo o planeta é fisicamente inactiva (en España, o 26,8 %). En concreto, o organismo de Nacións Unidas identifica ao colectivo feminino como un sector poboacional de alto risco.
A equidad de xénero na práctica deportiva é unha cuestión importante. A ‘Carta Internacional da Educación Física, a Actividade Física e o Deporte‘, aprobada pola 38ª Conferencia Xeral da UNESCO (2015), recolle que “a igualdade de oportunidades para participar e involucrarse en todos os niveis de supervisión e adopción de decisións en materia de educación física, actividade física e deporte, xa sexa con fins de recreación, promoción da saúde ou alto rendemento, é un dereito de todas as nenas e todas as mulleres, que debe ser respectado activamente”. Conseguir romper a brecha de xénero no ámbito deportivo implica o compromiso de toda a sociedade.
Deportistas femininas: cara ao pódium da igualdade
As mulleres non o tiveron fácil no ámbito deportivo (como noutros tantos). Até 1900, en París, non participaron nuns Xogos Olímpicos; fixérono de maneira testemuñal e extraoficial. Competiron só 22 mulleres en dúas disciplinas: tenis e golf. E todo moi a pesar de Pierre de Coubertin, o fundador dos JJ. OO. modernos, que opinaba “que a presenza da muller nun estadio resultaba antiestética, pouco interesante e incorrecta”.
Houbo que esperar até os Xogos de 1928, celebrados en Ámsterdam, para ver a mulleres disputando unha medalla. Eran case 300 (un exiguo 10 % do total dos participantes) baténdose en esgrima, ximnasia, natación, saltos e atletismo. A desigualdade era tal que Alice Melliat, pioneira do deporte feminino, decidiu realizar os Xogos Mundiais Femininos en Praga en 1930 e en Londres en 1934.
Non foi até 1976 cando as mulleres empezaron a ter unha presenza máis significativa nos deportes olímpicos. Na cita de Montreal, en 1976, o 20 % dos atletas eran mulleres. En 1988, en Calgary, a porcentaxe ascendeu ao 25 %, e en 1996, en Atlanta, chegou ao 35 %. Os últimos Xogos de Tokio, disputados en 2021, e non en 2020 debido á pandemia, rexistraron marca de mulleres participantes, un 48 %.
Deportes con maior presenza feminina
Segundo a ‘I radiografía do deporte feminino en España‘, o 83 % das nenas e adolescentes españolas non fai deporte de forma habitual. O informe, elaborado pola Universidade Francisco de Vitoria (UFV) e Women’s Sports Institute, movemento que impulsa o deporte practicado por mulleres, tamén destaca como esta situación se repite, aínda que menos acusadamente, no ámbito profesional: do total de licenzas deportivas existentes no noso país en 2020, só o 23,5 % (algo máis de 900.000) eran de mulleres.
Dese 23,5 %, as licenzas corresponden maioritariamente a ximnasia (90 %), voleibol (75,3 %), hípica (69,2 %) e patinaxe (61,9 %). Ademais, natación (46,4 %), atletismo (44,7 %), surf (43,8 %), bádminton (39,4 %), balonmán (36 %), pádel (36 %), baloncesto (34,5 %) e montaña e escalada (33,9 %) son as disciplinas máis elixidas polas mulleres federadas.
Impulso á práctica deportiva feminina
Co obxectivo de promocionar e incrementar a participación feminina en todos os ámbitos deportivos, o Consello Superior de Deportes (CSD) conta co programa Universo Muller III. Con esta iniciativa pretenden alcanzar unha sociedade máis igualitaria, onde a muller e o deporte sexan parte esencial do crecemento do país.
O programa Universo Muller III desenvólvese nestas liñas de actuación:
- A formación de mulleres deportistas.
- Un plan de desenvolvemento deportivo desde a base até a elite. Entre outros asuntos, o plan trata de conseguir a máxima difusión e práctica do deporte en nenas e en mulleres.
- Visibilización e promoción do deporte (campionatos, ligas e torneos) e das deportistas femininas españolas.
- Liderado en organizacións deportivas.
- Muller, saúde e deporte. O obxectivo é destacar os beneficios da actividade físico-deportiva e os estilos de vida saudables a calquera idade. Tamén pon en valor o deporte como unha oportunidade para a prevención da violencia de xénero.
Que achega o deporte á saúde da muller?
A práctica regular de actividade física nas mulleres é moi beneficiosa para o seu benestar físico e mental. Tal e como destaca a Oficina para a Saúde da Muller (OASH), pode axudar a reducir o risco de moitas enfermidades, como as cardiopatías e os accidentes cerebrovasculares. Así mesmo, tamén pode aliviar os síntomas de depresión, a diabetes tipo 2 e a hipertensión.
A OASH recomenda ás mulleres realizar cada semana, polo menos, 150 minutos de actividade física aeróbica de intensidade moderada e 75 minutos de actividade aeróbica de intensidade vigorosa. Ademais, aconsella exercicios de fortalecemento muscular dous ou máis días á semana.
Conforme se van cumprindo anos, especialmente a partir da menopausa, na OASH avogan por incrementar o tempo e a intensidade dos adestramentos. Ademais, os exercicios de equilibrio son especialmente relevantes ao alcanzar unha idade madura xa que diminúen o risco de caída.
O deporte na muller senior axuda a:
- Manter os ósos fortes.
- Previr roturas de cadeira.
- Atenuar a dor provocada pola artrite.
- Reducir as posibilidades de sufrir enfermidades mentais.
