Por que identificamos o ruído cunha cor?
Cando falamos da cor dun ruído estamos a ter en conta a súa lonxitude de onda. Cada cor ten unha potencia e distribución de frecuencia diferente. Os tons brancos mostran unhas frecuencias vibratorias moi similares. Os azulados e violetas téñenas máis altas, mentres que as gamas cromáticas arroxadas rexistran unhas frecuencias vibratorias máis baixas.
A cor do ruído ten distintos efectos na percepción auditiva das persoas. O ruído branco e o rosa son os máis coñecidos:
📻 Ruído branco
O ruído branco, constante e uniforme (contén todas as frecuencias que o oído humano pode escoitar), é un son que amortece outros que haxa na contorna. Axuda á concentración e a conciliar o soño. Un secador, unha radio mal sincronizada ou un aparello de aire acondicionado son exemplos deste tipo de son.
☔ Ruído rosa
O ruído rosa, con frecuencias de menor amplitude que as do ruído branco, é uniforme e plano. Polas súas características permite enmascarar sons ambientais molestos, o que contribúe a mellorar a produtividade e reducir a ansiedade. Este son é como o que produce a choiva lixeira ao caer ou o que se emite ao pronunciar a letra “f”.
Que é o ruído marrón?
O ruído marrón fíxose moi popular nos últimos meses entre aquelas persoas que buscan relaxarse, abstraerse de ambientes ruidosos ou render máis no traballo ou nos estudos. Redes sociais, como TikTok ou YouTube, ou plataformas de música en streaming, como Spotify, teñen moito que ver con este éxito fulgurante. Nestes lugares é moi fácil atopar vídeos ou listas de reprodución con ruídos marróns: só hai que teclear o hashtag #brownnoise para comprobalo. Un exemplo:
O ruído marrón, tamén chamado vermello, recibe o seu nome do seu descubridor, o científico escocés Robert Brown (brown é marrón en inglés). Este home destacou no campo do medicamento e a botánica, descubrindo o núcleo da célula vexetal.
O seu achado revelou o movemento circulatorio dunhas partículas microscópicas en suspensións acuosas, o que se denominou o “movemento browniano”. Este movemento producía (e produce) un tipo de son envolvente, o que hoxe coñecemos como ruído marrón. O ruído marrón aseméllase ao son dunha corrente dun río, unha fervenza ou unha tormenta con choiva intensa.
⛈️ Os supostos beneficios do ruído marrón
O ruído marrón abarca frecuencias máis baixas e media, á vez que atenúa as máis altas. Comparado co ruído branco, é máis profundo e grave e, ao mesmo tempo, máis intenso.
Aqueles que escoitan ruído marrón aseguran ver diminuída a súa ansiedade, aumentada a súa concentración e mellorada a súa capacidade para conciliar o soño. Con todo, estes notables beneficios non contan con respaldo científico.
Explícao a doutora Rybel Wix, membro do grupo de insomnio da Sociedade Española de Soño (SES) e especialista en medicamento de soño na Unidade de Soño do Hospital Universitario dA Princesa (Madrid). Escoitar ruído marrón “podería favorecer a relaxación mediante o seu efecto de enmascaramiento doutros sons, un proceso psicoacústico polo cal o limiar para escoitar o son elévase pola presenza dun son de enmascaramiento. O mellor estudado neste sentido é o ruído branco, son sons que enmascaran outros sons”, expón a especialista.
Jaime Pérez de Arenaza, da área de Saúde de Fundación Psicoloxía Sen Fronteiras, comparte a mesma opinión. “A teoría máis aceptada é a da resonancia estocástica, que sostén que o ruído branco facilita ao cerebro non escoitar sons molestos como música, voces ou son ambiente que doutra maneira nos desconcentraría. É dicir, actúa de barreira ante ‘sons indeseados’ permitindo ao cerebro alcanzar un estado de concentración maior que sen ese ruído”, asegura.
Este experto aclara que tanto o ruído branco como o marrón “resultan máis beneficiosos, pois teñen a capacidade de estimularnos un pouco o cerebro sen chegar a saturalo, axudando a tranquilizar incluso o dialogo interno que todas as persoas temos; é dicir, enmascararía todo o ruído, o externo e o interno”.
O ruído é útil para durmir…
Tal e como conta a doutora Wix, “o sistema auditivo permanece activo durante o soño e pode reaccionar a sinais percibidos como relevantes”. Por iso, utilizar secuencias sonoras para conciliar o soño pode ser realmente útil. “Hai estudos que afirman que o ruído da choiva (de banda ancha) é eficaz como as cancións de berce para durmir aos nenos, favorece a relaxación e diminúe a frecuencia cardíaca e respiratoria”, apunta a facultativa.
O ruído branco parece ser especialmente favorable. “Enmascara os sons perturbadores do ambiente, inhibe outros sons que tenden a perturbar o soño, mellora a calidade de soño e a recuperación de pacientes nas unidades de coidados intensivos”, explica Wix. “Outros estudos afirman que os sons dos océanos melloran a fragmentación do soño. Podería usarse para favorecer a conciliación dos pacientes con tinnitus”, suxire a doutora.
… pero con moderación
No entanto, abusar destes sons ao irse á cama pode pasar factura. A especialista do SES sinala tese que demostran que a exposición continua ao ruído branco perturba o soño REM. “O sistema auditivo necesita tempo de inactividade durante as horas de soño para recuperarse. Durmir con ruído arroxa resultados discordantes: uns afirman que o ruído continuo reduce a latencia de soño e outros, que a aumenta”, resume Wix.
A experta aconsella utilizar o ruído unicamente para a conciliación do soño, xa que mentres exista un estímulo auditivo haberá dificultade de entrar nunha fase de soño profundo. Para durmir, Wix suxire “os sons que favorecen a relaxación como parte de ritual presueño antes de durmirnos, pero recomendaría os ambientes libres de ruído para conciliar e manter o soño. Introducir un ruído continuo no dormitorio podería ter consecuencias negativas, como enmascarar o son dunha alarma ou o pranto dun bebé”.
O ruído axuda ás persoas con TDAH
Hai varios estudos que atopan evidencias de que o ruído pode ser beneficioso para os nenos e nenas diagnosticados con trastorno por déficit de atención con hiperactividade (TDAH) e dificultade para a lectura. Nestes casos, o ruído branco é máis útil. “Isto débese a que o córtex prefrontal das persoas con TDAH ten máis dificultades para filtrar eses estímulos que tenden a desconcentrarnos (risas, conversacións, etc.) e voilà, o ruído branco actúa en parte como ese filtro que nestas persoas atópase adormentado”, comenta o membro da Fundación Psicoloxía Sen Fronteiras.
“O doutor Yamalis Diaz, psiquiatra infantil do Hospital NYU Langone Health (EE. UU.) especializado en TDAH, explica este efecto cunha metáfora. Nestas persoas o cerebro ten unha carencia de dopamina (hormona implicada na atención e motivación) e o cerebro atópase nun estado de ‘fame de estímulos’, de modo que calquera estímulo externo é ‘comida para os seus cerebros’; isto provoca que se centre en moitos estímulos periféricos e cústelles atender a unha soa tarefa. O ruído marrón daríalle esa ‘comida‘ que o cerebro destas persoas anda buscando, permitindo que se centren na tarefa”, conclúe Pérez de Arenaza.
