A irradiación dos alimentos, una necesidade ou unha fraude?

Nos alimentos que existe un risco de presenza de seres vivos (virus, bacterias ou parásitos) con capacidade paira desencadear enfermidades nas persoas ou nos animais, permite asegurar ou mellorar o seu inocuidad. Tal e como sinala a Unión Europea, este tipo de tratamento pode utilizarse paira diferentes fins:

• Prevención da germinación de patacas, cebolas e allos, porque elimina as células responsables da germinación e o envellecemento dos vexetais.
• Desinfestación mediante a destrución dos parásitos presentes en diferentes produtos vexetais.
• Atraso da maduración e/ou envellecemento dos vexetais.
• Prolongación da vida comercial e prevención das enfermidades transmitidas polos alimentos. Reduce o número de microorganismos, por exemplo en carne ou peixe, entre outros.
• Redución do número de microorganismos en especias e herbas.

Na práctica, o emprego desta tecnoloxía está moi limitada á autorización en diferentes países e á súa aceptación por parte dos consumidores. Desde un punto de vista técnico, emprega residuos procedentes das centrais nucleares, que doutra maneira non teñen ningunha función. É una tecnoloxía segura que non implica problemas posteriores de tipo sanitario. Con todo, conta cunha mala imaxe , o que implica un rexeitamento ao seu consumo.

Da lexislación europea á situación actual

No ámbito comunitario o emprego desta tecnoloxía estea regulada por diferentes directivas e queda prohibida a venda de calquera produto que non cumpra coa normativa desde o 20 de marzo de 2001. As directivas europeas indican que o tratamento con radicaciones ionizantes dun alimento só pode ser autorizado si:

• É una necesidade tecnolóxica
• O seu emprego non implica ningún risco paira a saúde
• Supón un beneficio paira os consumidores
• Non é empregado como un sistema sustitutivo de adecuadas prácticas de hixiene.
• Calquera alimento irradiado, ou que conteña compoñentes irradiados, ha de ser etiquetaxe como tal.
• Para que un alimento sexa autorizado a ser irradiado e inclúase na lista de produtos autorizados é necesario que exista un ditame favorable do Comité Científico de Alimentos (SCF) da Comisión.

Desde 1986 até a actualidade o SCF expresou una opinión favorable paira a irradiación de froitas, vexetais, cereais, patacas ou outros tubérculos, condimentos, especias, peixe, marisco, carne fresca, pito, queixo camembert elaborado con leite fresco, ancas de ra, goma arábiga, caseína e caseinatos, clara de ovo, copos de cereais, fariña de arroz e produtos derivados do sangue.

Na situación real temos que ou ben non se está empregando ou se trata dunha información que non está incluída nas etiquetas. Se este segundo apuntamento é o real atopámonos que a desinformación do consumidor é elevada e, en consecuencia, poderiamos estar diante doutra crise como a das vacas tolasxa que aplicarían prácticas aceptadas pero non controladas.

Ante esta situación cabe preguntarse: Están a aplicarse as doses de radiación adecuadas? E, se se aplica esta tecnoloxía só aos alimentos, non houbo diminucións de hixiene? En resumo son varias preguntas que habería que responder paira poder dar confianza ao consumidor sobre este sistema e, en consecuencia, sobre a seguridade alimentaria. Se temos en conta que os alimentos só poden ser irradiados en instalacións aprobadas paira ese fin polos gobernos dos diferentes países membros, o control sería relativamente fácil, a condición de que na etapa previa á irradiación comprobásese que os alimentos están correctamente etiquetaxes.

• Directiva1999/2/EC. Esta directiva cobre os aspectos xerais e técnicos paira realizar o proceso, a etiquetaxe dos produtos e as condicións paira autorizar a irradiación dos alimentos.
• Directiva 1999/3/EC. Normativa pola que se acepta a irradiación dos alimentos paira as herbas aromáticas secas, especias e algúns vexetais.