Todos os alimentos deterióranse nalgún momento ou outro. Pero non todos o fan á mesma velocidade. Os alimentos frescos, como a carne picada, o peixe fresco, as froitas, verduras, leite ou ovos, son os máis perecedoiros e os que menos duran; séguenlles os pratos preparados. Os que menos problemas dan son as especias, o mel, o sal, o azucre ou as marmeladas, cuxa composición resulta incómoda para os patógenos, xa que é difícil que poidan sobrevivir neles. O artigo explica cales son os alimentos que duran máis e cales son os máis perecedoiros.
O mel é un alimento cunha longa vida útil grazas ao seu alto contido en azucres
Os alimentos son produtos perecedoiros que, nalgún momento ou outro, acaban deteriorándose, se non se consomen nas datas de consumo propostas polo fabricante. Aínda que isto é aplicable a todos os produtos, o que varía en cada un deles é o tempo que tardan en estragarse. Que sexa máis ou menos longo dependerá da capacidade que teñan de sobrevivir á ameaza de microorganismos patógenos, virus, mohos e fermentos prexudiciais. E tamén das condicións ás que se sometan e de factores como a temperatura, a luz, o osíxeno ou a humidade. Así pois, hai alimentos cunha vida útil moito máis larga que outros porque, polas súas particularidades, son menos vulnerables á deterioración e, por tanto, nas mesmas condicións, durarán máis que outros.
Os alimentos que duran máis
A deterioración e contaminación nos alimentos é unha cuestión, sobre todo, de tempo e temperatura. Canto máis tempo e maior temperatura, máis contaminación. Pero hai algúns que, pola súa composición, duran máis tempo que outros.
Así, as galletas ou o chocolate poden durar ata seis meses, se se conservan nun lugar fresco e seco. Outros produtos, como o arroz, a pasta, o té ou o cacao, tamén poden chegar ao seis meses, se se almacenan nun lugar seco e sen luz, igual que as latas e as conservas. O azucre e a fariña son alimentos máis estables que os froitos secos ou as patacas, que tamén poden permanecer durante longo tempo sen problemas, se se manipulan de forma adecuada.
No caso do mel, trátase dun alimento cun alto contido de azucres, que produce un efecto bactericida por lisis osmótica. É dicir, a súa baixa actividade de auga súmase á súa capacidade de evitar a proliferación de patógenos. Debe terse en conta que o mel que adoita comercializarse preséntase en estado líquido porque se lle engadiron aditivos e, por tanto, perde algunhas das súas propiedades conservantes; por iso é polo que teña data de caducidade.
Os alimentos máis perecedoiros
Os alimentos máis perecedoiros son os frescos, como a carne picada, o peixe fresco, as froitas e as verduras, o leite e os ovos. Para estes produtos, unha das prioridades é coñecer carne picada e o peixe fresco manteranse en óptimas condicións durante un día aproximadamente, a condición de que non se rompeu a cadea de frío. A carne crúa, a cocida e o peixe cocido, de dous a tres días. Para o leite UHT que xa se abriu, as verduras cocidas e embutidos así como as sobremesas caseiras, o tempo máximo será de catro días. Para as conservas abertas, a verdura crúa e os pratos cociñados listos para consumir, cinco días. Os ovos e a manteiga poden conservarse de dúas a tres semanas. Algunhas froitas, como as mazás, as mandarinas ou as laranxas, poden terse a temperatura ambiente.
En 2012, expertos do Centro de Investigación, Desenvolvemento e Enxeñaría para os Soldados de Natick (Massachusetts, EE.UU.) desenvolveron un sándwich un pouco máis pequeno e máis plano que os habituais, cunha vida útil duns dous anos sen necesidade de conservarse a temperaturas de refrixeración. A clave estivo en controlar o pH, a actividade de auga, a humidade e o osíxeno. Para iso, os científicos crearon un medio hostil para os microorganismos co uso de azucre, mel e sal e un envase ao baleiro.
Máis recente foi o desenvolvemento dunha pizza que dura tres anos. Tamén desenvolvido polos mesmos expertos estadounidenses, a pizza é comestible incluso despois de 36 meses, aínda que non se haxa refrigerado nin conxelado. Para conseguilo, tiveron que facer fronte á humidade do queixo e da salsa de tomate e evitar que esta migre á cortiza e impídase así a aparición de moho.
Detrás deste tipo de comidas, a maioría desenvolvidas para cubrir as necesidades de sectores como o militar ou o aeroespacial, destacan procesos como a deshidratación e a liofilización, moi similares e cun claro obxectivo: diminuír o contido de auga. Sopas instantáneas, especias e café son algúns dos alimentos que se deshidratan ou liofilizan.
