A acuicultura constitúe un dos sectores que maior progresión está a experimentar nos últimos anos, nos que mantén un máis que notable crecemento do 10% anual. Ninguén dúbida, ademais, que o ritmo se vai a manter e que o número de especies criadas en catividade tamén irá en aumento. A esta expansión non son alleas as empresas españolas. O Grupo Empresarial Isidro do Cal é testemuño diso.
Un de cada catro pescados, crustáceos ou moluscos que se consumen hoxe no planeta foi criado en catividade. E a proporción vai en aumento: nos próximos anos espérase un incremento do 10% anual, ata que a metade do consumo de especies mariñas cúbrase coa acuicultura. O Grupo Empresarial Isidro do Cal (GEIC), con sede na Coruña, é un dos principais produtores en España, especialmente de troita. Tamén son pioneiros en rodaballo e besugo. O seu director de acuicultura, Antonio Pizarro, asegura que «o consumidor medio é incapaz de distinguir a diferenza entre un peixe cultivado e outro salvaxe». E en canto á calidade, tampouco ten dúbidas: «O peixe cultivado ten bastante máis calidade que o salvaxe».
Hai moitas. En Europa son sobre todo salmón, troita, dourada, robaliza, sargo, rodaballo, anguía, besugo, bacallau… Especies de alto valor. Paira países en desenvolvemento cultívase moita carpa e tilapia.
En mexillóns somos una potencia en Europa, producimos 250.000 toneladas ao ano. E en peixes, pois en troita producimos 30.000 toneladas. Tamén destacan a dourada e a robaliza. En rodaballo somos os maiores produtores do mundo, con 4.000 toneladas anuais. O 80% da produción concéntrase en Galicia; o resto no País Vasco.
«A acuicultura é a industria de produción de proteína que máis rápido crece no mundo»É sen dúbida a industria de produción de proteínas que máis crece, moito máis que a gandaría. Nos últimos anos veñen capturando uns 100 millóns de toneladas de peixe en todo o mundo; a acuicultura produce uns 25 millóns de toneladas, e crece a razón dun 10% anual. O despegamento empezou sobre todo co salmón en Noruega, hai tres décadas. Pero non é algo de agora, a acuicultura practicábase en China e en Exipto fai miles de anos.
Tárdase entre 10 e 15 anos. Hai que sacar os reprodutores do medio, lograr que se adapten a vivir en catividade e pasar as fases de reprodución, larvaria, de pre-engorde, engorde e finalmente a comercialización. E tendo en conta que só hai una posta por ano… As especies mariñas son as máis complicadas, porque as larvas son moi pequenas ao nacer, e a fase larvaria é a máis difícil: hai que filtrar e esterilizar a auga, manter o cultivo en condicións asépticas, coidar a temperatura. Nunha especie nova hai que ir aprendendo as condicións idóneas desde cero. Hai que tentar reproducir as condicións de vida no mar, e moitas veces non se coñecen.
Sobre todo aquí en España a crenza é que o peixe cultivado é de calidade inferior. Pero é una percepción falsa. Demostrouse en catas cegas, en que non se coñece a procedencia do peixe, que o consumidor medio non distingue un doutro. Á hora de comelo, estás influenciado porque a orixe aparece na etiqueta no punto de venda, pero mesmo os catadores especializados moitas veces non distinguen o de piscifactoría do salvaxe.
O que podemos garantir é que o peixe cultivado ten bastante máis calidade que o salvaxe. A frescura está garantida: nós sabemos canto tarda en chegar o peixe ao consumidor, por suposto moitas menos horas que o salvaxe. E a calidade é estable todo o ano, mentres que a do salvaxe fluctúa. O peixe cultivado ademais ten máis acedos grasos, e de máis calidade.
«Nós podemos dar una garantía de seguridade, en cambio do que se pesca, sabe Deus»A seguridade alimentaria é moito maior nos peixes de piscifactoría. Un peixe salvaxe non sabes o que comeu. Un peixe do mar do Norte, por exemplo, co contaminado que está, pois fíxese o que pode estar a comer. Nós si sabemos o que comen os nosos. Non comen ningún material de orixe animal terrestre; toda a alimentación é a base de fariñas e aceites de peixe.
Non, pero esiximos un control analítico dos pensos, e certificados. Son pensos libres de transxénicos e cos niveis de dioxinas e compostos organoclorados debidamente controlados. Tampouco hai posibilidade de que teñan parásitos, como o anisakis, por exemplo, simplemente porque non os comen. E a trazabilidad é total. Nós podemos dar una garantía de seguridade. En cambio, do que se pesca sabe Deus…
Os estudos analizan sobre todo as calidades organolépticas, o que pode distinguir o consumidor.
Non sei… O noso stock proceden de peces salvaxes, e ademais renovamos constantemente aos reprodutores paira evitar a consanguinidad entre outras razóns porque reduce a fertilidade. Deste xeito garántese tamén a variabilidade xenética. Non se se esa cuestión ten moito sentido.
Non, marcamos os reprodutores cun chip na aleta. Os fillos van por lotes.
Si, desde logo.
O Grupo Empresarial Isidro do Cal ten máis de 22 anos de experiencia no cultivo da troita arcoiris (Oncorhyhncus mykiss). Hoxe é un dos maiores produtores de troita de España, con oito piscifactorías dedicadas a este peixe distribuídas por Galicia e Asturias que producen máis de 3.000 toneladas ao ano. O GEIC tamén é una das 28 empresas de todo o mundo produtoras de rodaballo, con 180 toneladas este ano, e é pioneira no mundo en produción industrial de besugo.
Pronto esperan poder dicir o mesmo do abadexo, que ninguén logrou criar aínda. Agora teñen una primeira xeración duns 15.000 alevíns na granxa de engorde, e una segunda que será transferida en agosto. Cando teñan uns 10 ou 12 g pasarán ao mar en granxas de engorde, gaiolas de 16 a 25 metros de diámetro, situadas nas rías. O derrame do Prestige, por certo, non lles afectou «de ningún xeito», di Antonio Pizarro.
O GEIC cultiva especies novas grazas ao seu departamento de I+D. Una das empresas do grupo, Luso-Hispana de Acuicultura, foi recentemente galardoada co «Premio Galicia á Innovación Empresarial 2003» polos seis anos de investigación na diversificación de especies paira o cultivo mariño: especificamente o besugo, o abadexo e o mero.
