A Unión Europea conta con varias ferramentas para controlar e reforzar a seguridade dos alimentos que circulan polas súas fronteiras. Unha delas é o Sistema de Alerta Rápida para Alimentos e Pensos (RASFF), que cada ano actualiza os datos e facilita información sobre cales foron os riscos e alertas alimentarios máis notificados. Nos resultados do ano 2015 presentados en datas recentes, algunhas das alertas máis notificadas foron a presenza de mercurio en peixe. Pero houbo máis. O artigo explica cales foron as alertas alimentarias máis importantes durante o ano pasado e como se clasifican os riscos.
Unha das ferramentas crave para garantir o seguimento transfronteirizo dos alimentos na Unión Europea e asegurar que estes son seguros é o Sistema de Alerta Rápida para Alimentos e Pensos (RASFF). Creado en 1979, este método permite que a información se comparta de maneira rápida e eficaz entre os seus membros (28 países da UE, autoridades de seguridade alimentaria nacionais, Comisión Europea, Autoridade Europea de Seguridade Alimentaria, Noruega, Liechtenstein, Islandia e Suíza). O obxectivo principal é asegurarse de que as notificacións de alertas alimentarias envíanse, reciben e contestan con rapidez e eficacia; é dicir, conseguir que os riscos alimentarios mándense e notifiquen antes de que poidan prexudicar aos consumidores europeos. Cada ano actualiza os datos, e agora fixo públicos os resultados do ano 2015, entre os que cita notificacións, perigos e países implicados.
Contaminación biolóxica, o principal risco
Segundo o informe do RASFF, referente ao ano 2015, o número de alertas e notificacións alimentarias chegou ás 3.049, das cales 775 foron alertas, 392 notificacións de información, 495 como información para a atención e 1.387 rexeitamentos en fronteira. A maioría ten como orixe Asia (nun 43% dos casos).
Os riscos biolóxicos foron os máis notificados no sistema RASFF durante o ano 2015
En canto aos riscos, os biolóxicos foron os máis notables. E dentro destes, a Salmonella foi a máis implicada na maioría (nun 58% dos casos notificados), seguida das micotoxinas (aflatoxinas en cacahuetes), os residuos de pesticidas e medicamentos e as fraudes alimentarias (alérgenos non declarados na etiquetaxe). Séguenlles a contaminación química, os metais pesados (en especial mercurio en peixe), a mala hixiene do produto e, por último, a contaminación física. As cifras xerais mostran un aumento global dun 2% en comparación cos datos de 2014.
Cando un país membro ten algunha información acerca dun grave risco para a saúde, informa de maneira rápida á Comisión Europea usando o RASFF. Toda a información é avaliada pola Comisión Europea e remitida aos Estados membros. No informe, a intoxicación alimentaria vai máis aló dun problema provocado por patógenos, bacterias ou virus. Tamén se inclúen produtos químicos ou unha etiquetaxe insuficiente por non mencionar determinadas sustancias, como alérgenos. Un incidente de intoxicación alimentaria denomínase brote cando houbo máis dunha persoa afectada pola mesma fonte. As cifras non inclúen todos os incidentes porque non todos chegan ao sistema RASFF, ben porque tiveron un carácter local ou porque non houbo consecuencias para os outros membros do sistema.
Clasificación dos riscos
O RASFF é un dispositivo da UE que vixía a seguridade dos alimentos que circulan polos seus países membros e reforza os controis para unha maior inocuidad. Un dos seus obxectivos consiste en posibilitar o intercambio de información, en tempo real, sobre as medidas que garanten a seguridade dos alimentos e os pensos. De acordo coa gravidade dos riscos identificados, o RASFF clasifica cada un deles como alerta, información ou notificación.
Unha notificación de alerta ou alerta envíase cando un alimento, penso ou material en contacto con alimentos presenta un grave risco e está no mercado. As alertas actívanse a través da rede, que detecta o problema e inicia as medidas pertinentes, como a retirada do produto. A notificación ten como obxectivo dar a todos os membros da rede a información necesaria para verificar se o produto entrou no seu mercado e poida así tomar as medidas oportunas.
Unha notificación de información refírese a un alimento, penso ou material en contacto con alimentos para os cales xa se identificou o risco pero non require unha acción rápida, ben porque o risco non é grave ou porque o produto non se atopa no mercado.
Unha notificación de rexeitamento en fronteira ten que ver cun envío de alimentos, pensos ou material en contacto con alimentos para os que se prohibe a entrada porque pode supor un risco para a saúde humana e animal ou o medio ambiente.
Estas son, a grandes liñas, algunhas das principais notificacións do RASFF. Noutro apartado atópase o servizo de noticias, que se refire a calquera tipo de información relacionada coa seguridade dos alimentos ou pensos e que non se clasifican como alerta ou notificación de rexeitamento, pero que as autoridades de control de alimentos consideran importante e que debe terse en conta.
Con todos estes datos, o obxectivo é que un consumidor de calquera país europeo poida obter información sobre unha alerta que poida haber con algún alimento no momento no que se detecta un problema químico, físico ou microbiológico. Os datos do RASFF están, por tanto, en constante avaliación.
