Científicos do Instituto Vasco de Investigación e Desenvolvemento Agrario, Neiker-Tecnalia, avaliaron o efecto do tratamento antibiótico e da vacinación no control da febre Q en rabaños ovinos. “O control desta enfermidade resulta de gran importancia para o sector gandeiro, xa que se transmite facilmente entre os animais e provoca importantes perdas económicas, e sobre todo porque pode contaxiarse ás persoas que están en contacto co gando infectado”, explicou Neiker.
A febre Q é unha zoonosis -enfermidade dos animais que pode transmitirse aos humanos- estendida por todo o mundo e causada pola bacteria Coxiella burnetii. Nos animais provoca principalmente abortos aínda que tamén pode dar lugar a partos prematuros nas ovellas, así como baixo peso e debilidade dos cordeiros no momento do seu nacemento. Nas persoas, a febre Q pode darse de forma asintomática ou como unha gripe leve; con todo, pode haber algún caso no que se presenta como pneumonía ou hepatite, ou ambas ao mesmo tempo.
A investigación de Neiker-Tecnalia centrouse no gando ovino, debido a que é un dos principais reservorios da infección no País Vasco, sinalou Neiker. O primeiro tratamento investigado foi a aplicación de antibiótico con oxitetraciclina nun rabaño afectado por febre Q. Os investigadores forneceron o antibiótico a ovellas preñadas nos días 100 e 120 de xestación e conseguiuse reducir o número de abortos a niveis inferiores ao 4%. Con todo, no conxunto das ovellas do rabaño, a oxitetraciclina non demostrou ser eficaz para reducir a infección. Por iso é polo que Neiker-Tecnalia propoña un maior esforzo investigador neste campo do medicamento veterinario, xa que existen poucos antibióticos autorizados para a especie ovina que sexan eficaces contra as bacterias intracelulares, como é o caso de Coxiella burnetii.
Vacinación
En canto á aplicación dunha vacina inactivada para o control da enfermidade, “ofreceu resultados máis prometedores”, destacou o instituto vasco de investigación. Os científicos empregaron a vacina Coxevac ® e probouse a súa eficacia a curto (1 ano) e longo prazo (4 anos). No primeiro ano tras a vacinación non se apreciaron efectos inmediatos, debido a que os rabaños analizados presentaban unha porcentaxe moi alta de infección. Con todo, con vacinacións periódicas anuais conseguiuse reducir a infección de maneira progresiva ata lograr a ausencia de infección tras catro anos de vacinación.
A vacina tivo un efecto beneficioso no control dos abortos, que, tras o primeiro ano de vacinación, reducíronse de forma significativa, un 2%. A febre Q provoca unha taxa de abortos no gando ovino en torno ao 6%-10%. Neiker explicou que tras o catro anos de vacinación, a ausencia de infección nos animais non implicou necesariamente a erradicación da bacteria Coxiella burnetii na explotación ovina, xa que esta bacteria é moi persistente no ambiente, e mantívose presente nas instalacións do gando ovino (superficies, chan, aerosois) durante períodos prologados de tempo. Por tanto, en rabaños infectados tras un brote de febre Q, NEIKER-Tecnalia recomenda vacinar polo menos durante un período de cinco anos. Ao vacinar débese prestar especial atención ao grupo de animais novos cando cumpren tres meses de idade, de forma que se inmunicen contra a bacteria canto antes.
