Como almacenar os alimentos para a corentena

Hai uns días, tras o peche dos colexios e a recomendación de traballar desde casa, moitas persoas temeron un desabastecemento nos supermercados e lanzáronse en masa a comprar alimentos en grandes cantidades. O fenómeno, que se estendeu por todo o país, levou á Asociación Española de Distribuidores, Autoservizos e Supermercados (ASEDAS) a emitir un comunicado para tranquilizar á poboación.

Nel infórmase de que España ten unha das redes de distribución máis eficaces de Europa, cuns 400 centros loxísticos repartidos por todo o territorio nacional, que abastecen a 24.300 supermercados e hipermercados e a 30.000 tendas de alimentación de pequeno tamaño. Estímase, por tanto, que existe unha tenda por cada 840 habitantes e insístese en que non hai problemas de desabastecemento polo coronavirus e non é necesario acumular alimentos en casa. Tamén desde a Confederación Española de Transporte de Mercadorías (CETM) garantiuse o transporte e asegurouse que non haberá problemas neste sentido.

Quizá un dos principais temores que levou a moitas persoas á compra masiva de alimentos era a paralización do país e, con iso, o peche dos supermercados, pero xa habemos visto que non foi así, como é lóxico, porque son servizos de primeira necesidade. Así pois, deberiamos ter claro que, no que respecta ao desabastecemento, o perigoso de verdade non é o coronavirus senón o pánico. Facer unha provisión irracional de alimentos si podería supor un problema, ademais de encarecer os prezos. De aí a importancia de manter a serenidade; iso si, sen infravalorar a situación á que nos enfrontamos.

Como prepararse para unha corentena

A pesar de que se insistiu en que non é necesario acumular alimentos, hai persoas que o farán ou que xa o fixeron. Neses casos é importante ter en conta algúns aspectos como os seguintes.

1. Planificar a compra na medida do posible

Non ten sentido adquirir oito quilos de garavanzos se non temos pensado que faremos con eles. Por que comprar oito, e non dous ou catorce? Cociñarémolos tan só con auga e sal ou pretendemos utilizalos para algún guiso xunto con outros ingredientes?

Antes de ir á compra, deberiamos planificar os menús a longo prazo (por exemplo, para 15 días) de almorzos, xantares, comidas, merendas e ceas, tendo en conta o número de persoas, para poder facer unha estimación de todos os alimentos que necesitamos (o que inclúe os ingredientes secundarios, como allo, cebola, aceite, etc.) e as cantidades que deberiamos adquirir. Un exemplo: se un dos menús para eses 15 días é unha potaxe de garavanzos para catro persoas, bastaríanos con facernos cun quilo de garavanzos, ademais doutros ingredientes, como un paquete de espinacas ultracongeladas e un pouco de bacallau en salgadura.

2. Elixir alimentos cunha longa vida útil

Resulta obvio, pero hai que remarcar que se facemos unha compra abundante para varios días, resulta fundamental elixir alimentos cunha longa vida útil. Parece que a maioría dos cidadáns teno claro, a xulgar polos ocos que ven estes días nos andeis dalgúns supermercados.

Imaxe: Ulrike Leone

Estes alimentos que duran e dan xogo son os seguintes: hortalizas e tubérculos pouco perecedoiros (cenorias, cebolas, allos, patacas, pementos, allos porros, etc.); froitas pouco perecedoiras (laranxas, mazás, limóns, peras inmaturas, etc.); pasta, arroz, fariña, cereais (por exemplo, copos de avena sen azucres engadidos), nas súas versións integrais; legumes (garavanzos, lentellas, feixóns, etc.); froitos secos e froitas desecadas (sen azucre, sen sal e sen ningún outro engadido); ultracongelados (verduras, froitas, peixe, carne, marisco); conservas e pratos preparados (legumes, verduras, peixe, etc.); queixo curado, pescado en salgadura, ovos, carne e peixe para conxelar en casa, leite, bebidas vexetais, café, infusións, aceite, sal, vinagre, azucre e pan tostado (mellor integral e sen sal nin azucres engadidos).

Moitos destes produtos teñen unha duración de varios meses ou mesmo anos (arroz, pasta, conservas, etc.), así que a elección é relativamente sinxela. Habería que aclarar que, a diferenza do que se adoita pensar, a súa longa vida útil non se debe ao uso de conservantes (que devandito sexa de paso, son seguros), senón á aplicación de métodos físicos, como a desecación ou deshidratación (por exemplo, en froitas desecadas, froitos secos, pasta, etc.), a conxelación (en ultracongelados), a esterilización (en conservas, pratos preparados, leite, etc.), a salgadura (en peixes como o bacallau salgado), etc.

Por suposto, en caso de adquirir produtos máis perecedoiros que os anteriores, é moito máis importante consultar a data de duración. Así haberá que facelo en iogures, guacamole refrigerado, queixo fresco, etc.

3. Elixir alimentos saudables e realizar actividade física

Se nos preparamos para pasar unha corentena, é de supor que permaneceremos durante moito tempo en casa (polo menos, é o recomendable). Nesta situación é moi importante tratar de manter uns hábitos saudables, relacionados sobre todo coa alimentación e a actividade física.

Nun peche corremos o risco de caer no aburrimento e a tensión, sensacións indesexables que ás veces tratamos de combater co consumo de produtos insanos (chocolatinas, patacas fritas, xeados, galletas, cervexa, etc.). A mellor forma de eludilo é non dispor deles; é dicir, non compralos. Se queremos picar entre horas, é preferible optar por alimentos saudables (por exemplo, bastóns de cenoria, froita, etc.). De todos os xeitos, para evitar esas sensacións e, sobre todo, para combater o sedentarismo, é conveniente dedicar uns minutos diarios á práctica de exercicio pensado para facer en casa.

4. Xestionar a despensa e evitar o desperdicio de alimentos

Moitas persoas xa compraron grandes cantidades de alimentos, así que o que toca agora é xestionar de forma adecuada toda esa comida para impedir que se estrague. Para iso é fundamental tomar conciencia da importancia que ten o malgasto de alimentos.

A diferenza do que se cre, a maior parte do desperdicio (o 42 %) non se produce en supermercados, restaurantes ou industrias alimentarias, senón nos fogares. Estímase que, en España, cada persoa tira ao lixo medio quilo de comida á semana, o que fai que o malgasto dos fogares ao cabo dun ano sexa de 1,7 millóns de toneladas.

Ademais das cuestións éticas que isto implica, debemos ter en conta que tirar comida é equivalente a tirar diñeiro. E non só iso. Tamén supón un malgaste de todos os recursos que foron necesarios para obter, procesar e transportar eses alimentos: auga, electricidade, combustible, man de obra, etc.

Imaxe: Depositphotos

Algunhas medidas concretas para tratar de evitar ou reducir o desperdicio alimentario son as seguintes:

• A primeira de todas sería non comprar máis do necesario, pero parece claro que esta recomendación saltou polo aire, o cal é comprensible nunha situación excepcional como esta.
• Tamén deberiamos ter en conta outra medida que xa sinalamos: planificar a compra na medida do posible, elaborando unha lista baseada nos menús que previmos e o número de persoas que os consumirán. Nesa organización deberiamos situar en primeiro lugar os pratos elaborados con alimentos de vida útil máis curta para comelos antes e evitar que se estraguen.
• Almacenar os alimentos en lugares adecuados, respectando as indicacións que figuran na etiquetaxe. Cos alimentos refrigerados e conxelados non debería haber dúbida: debemos metelos no frigorífico e no conxelador, respectivamente. Os produtos secos, como legumes, conservas, etc. teremos que colocalos nun lugar fresco e seco, afastados da luz solar, de sustancias perigosas e de cheiros fortes e nunca en contacto directo co chan. Todo isto é moi importante nestes casos de compras masivas, porque ás veces gardamos eses alimentos en trasteiros e lugares similares que non sempre reúnen unhas condicións idóneas para este fin. Por iso deberiamos revisar os envases antes de consumilos para comprobar que manteñen a súa integridade.
• Tentar aplicar o que no mundo da loxística coñécese como regula FEFO, acrónimo das palabras inglesas First Expired, First Out, é dicir, o primeiro que caduca é o primeiro que sae. Isto significa que debemos comprobar a data de duración dos alimentos (dos que xa tiñamos e dos que acabamos de adquirir) para consumir en primeiro lugar os que primeiro se estragan. Tamén debemos aplicar este criterio para ordenar os alimentos nos armarios, o frigorífico e o conxelador; poremos máis a man os produtos que caducan antes.
• O conxelador non só serve para almacenar os ultracongelados. Tamén é unha excelente ferramenta para prolongar a vida útil dos alimentos que doutro xeito se estragarían de forma inminente. Por exemplo, se compramos unha bandexa de carne que caduca en tres días, pero non temos posibilidade de comela, podemos conxelala e gardala en perfecto estado durante varios meses. Ese tempo, que normalmente vén indicado no propio electrodoméstico, dependerá das características do noso conxelador, especialmente da temperatura (cada estrela equivale a -6 ºC, de modo que, se ten catro estrelas, alcanza -24 ºC).