Un dos principais retos no momento de prover auga potable é controlar e limitar os riscos que supón a presenza de axentes patógenos, así como de compostos orgánicos, sedimentos ou sustancias químicas que vulneran a súa seguridade. E é que a contaminación bacteriana da auga pode causar enfermidades humanas, se non se aplican as medidas de control e saneamento adecuadas. Debe terse en conta, ademais, que o risco procede non só do consumo de auga en mal estado, senón de alimentos preparados con auga contaminada. Na Unión Europea, e dentro do proxecto AQUALITY, desenvolveuse un novo sistema de detección dos principais patógenos na auga. O artigo explica como se realiza o control da auga en tempo real e cales son os plans para reducir sustancias químicas en augas europeas.
Os microorganismos patógenos que afectan á liposomas, estruturas microscópicas de tipo celular que conteñen un composto que reacciona de forma específica cos patógenos. Estas nanoestructuras encerran no seu interior un preparado acuoso e un cromóforo deseñado para reaccionar coa presenza de bacterias. Unha unidade óptica descobre o cambio de cor da mostra cando interaccionan os liposomas coas bacterias.
O novo sistema supervisa en tempo real a calidade da auga
Este sistema atópase en fase de ensaio en Noruega, e está previsto que teña un importante impacto na calidade da auga nun futuro próximo. Cando se iniciou, un dos obxectivos do proxecto, no que participaron expertos españois da man de ENSATEC, foi o desenvolvemento dun sistema de análise da calidade da auga automatizado.
O novo método caracterízase por ser un dispositivo único integrado capaz de integrarse na liña de produción industrial, e que facilita unha resposta rápida sobre a presenza ou ausencia de bacterias. E centrou a atención en catro bacterias, tendo en conta a súa incidencia e prevalencia nas enfermidades transmitidas polos alimentos: Staphylococcus aureus, E. coli, Salmonella typhi e Campylobacter jejuni.
Plans para reducir sustancias químicas en augas europeas
A Unión Europea ten identificadas, a día de hoxe, un total de 33 sustancias prioritarias en augas superficiais (ríos, lagos e augas costeiras) para as que se requiren medidas específicas de control. Estes compoñentes, que chegan ao auga a través de distintas fontes, como instalacións industriais ou cultivos, contrólanse a través dunha serie de normas de calidade ambiental destinadas a evitar a deterioración e contaminación. Segundo a Dirección Xeral de Medio Ambiente da Comisión Europea, do total das 33 sustancias, 13 están consideradas “sustancias perigosas prioritarias” pola súa persistencia, bioacumulación e toxicidade (PBT). Estas persisten no medio ambiente e poden acumularse nos tecidos animais e vexetais, ascenden na cadea alimentaria e aumentan a súa concentración.
Nos países da Unión Europea, a Directiva Marco da auga (DMA) fixa un marco legal para protexer a auga potable en toda Europa e clasifica a calidade das augas superficiais en cinco categorías: moi boa, boa, aceptable, deficiente e mala.
En España, segundo o Ministerio de Sanidade, Servizos Sociais e Igualdade, aplícanse catro parámetros para a auga de consumo (no seu estado orixinal ou tras un tratamento que se usa para beber, cociñar, preparar alimentos, para a hixiene ou outros usos domésticos):
Microbiológicos: indican a contaminación biolóxica das augas.
Químicos: chegan a través de actividades industriais, agrarias ou gandeiras, así como de augas residuais de orixe urbana.
Indicadores: a presenza ou non das sustancias anteriores están relacionadas co tratamento e o control, ou a percepción das características organolépticas (cheiro, cor, sabor ou gusto).
Radioactividade: segundo o Ministerio, esta contaminación en España débese á radioactividade natural do terreo, e é máis frecuente en augas subterráneas.
