Esta bacteria é una das máis abundantes no tubo dixestivo dos mamíferos. En condicións normais, constitúe una parte esencial da flora bacteriana humana, á que se atribúen efectos beneficiosos paira a saúde. Existen, con todo, cepas capaces de provocar alteracións graves en forma de enteritis. Os síntomas poden revestir de forma ocasional gravidade en lactantes.
As cepas responsables de patoloxía describir desde a década dos anos 40 baixo a denominación de Escherichia coli enteropatógena clásica (ECEP clásica). Con posterioridade, engadíronse a este grupo outras cepas igualmente patolóxicas que causan enteritis por un mecanismo invasor rigorosamente idéntico ao das shigelas, o microorganismo responsable da disentería bacilar. A este grupo denominóuselle E. coli enteroinvasora (ECEI).
Non son estes dous os únicos grupos patógenos. Desde finais dos 60 tamén se coñecen outros tipos que producen enteritis por liberación de enterotoxinas de dous tipos, termoestable (ST) e termolábil (LT); este grupo de cepas denomínase E. coli enterotoxigénica (ECET) e son pouco frecuentes no noso medio, pero causan diarrea nos viaxeiros a países exóticos. A lista complétase cun grupo de patógenos que causa enteritis por liberación de verotoxina (VT), paira a que distintos organismos internacionais de saúde recomendan, como obxectivo prioritario, extremar a súa vixilancia.
Causa da enteritis hemorrágica
E. coli forma parte da flora intestinal e só unhas cepas específicas de transmisión feco-oral son as causantes de brotes infecciosos
O descubrimento desta bacteria como causa de enteritis hemorrágica confirmouse en EE.UU e Canadá a principios dos 80. O seu comportamento e difusión, ao ser un microorganismo intestinal, asóciase a Salmonella , polo que as medidas preventivas básicas a tomar son similares paira ambos os casos, é dicir, debe extremarse a hixiene persoal, sobre todo no caso de ser portadores do patógeno, e evitar o consumo de alimentos crus ou pouco ou deficientemente cociñados.
A súa detección, por outra banda, é relativamente simple polos sistemas de control rutineiro de calquera laboratorio. Aínda que a normativa actualmente vixente non o esixa, desde distintos sectores veuse insistindo na necesidade de aplicar estas rutinas co fin de limitar un risco considerado evitable. O control exponse de forma especial paira cos alimentos crus como a carne e os seus derivados, o peixe e os seus derivados, e os vexetais. A simple presenza deste microorganismo, ou un reconto superior a 100 ufc/g ou ml indicará una contaminación fecal co consecuente risco de que existan cepas patógenas.
As vías de infección
Aínda que en xeral as enteritis cursan de forma característica (colitis hemorrágica afebril), a causada pola bacteria verotoxigénica dá lugar a manifestacións variables que van de formas moi leves a formas graves con sangue (colitis hemorrágica). Púidose constatar que a febre é relativamente frecuente nos casos de enteritis causada pola variante O157:H7, así como a complicación coa síndrome hemolítico-urémico. Os mecanismos polos cales se producen non se coñecen con precisión.A infección por E. coli verotoxigénica parece ser de distribución universal, aínda que irregular, pero a súa prevalencia soamente coñécese con certo detalle nos Estados Unidos, Canadá, Arxentina e Europa Occidental, xa que no resto de países non foi estudada sistematicamente. Diversos autores estudaron en España a frecuencia de E. coli O157:H7 como causante de diarrea e púidose demostrar que esta é moi baixa, probablemente entre o 0,1 e 1% das diarreas estudadas. Normalmente detéctanse casos esporádicos aínda que non son raros os brotes epidémicos. En xeral, no entanto, o seu número e extensión son limitados.
A enfermidade transmítese por vía feco-oral e o vehículo máis frecuente de infección humana é a carne de bovino, fundamentalmente as hamburguesas pouco feitas. Tamén se documentou a infección vehiculada por outros alimentos como carne de pavo, salami, leite, iogur, maionesa, ensaladas, vexetais crus e auga. Os brotes epidémicos son frecuentes en diversos países como Estados Unidos, Reino Unido, Australia, Arxentina e Xapón, entre outros. A transmisión de persoa a persoa tamén foi demostrada e a dose infectante mínima estímase ao redor das 100 bacterias. As distintas formas de Escherichia coli adoitan ser resistentes ás temperaturas extremas e aos ácidos débiles.
Os bóvidos parecen constituír o principal reservorio de E. coli O157:H7, atopado con diferentes prevalencias que oscilan, en animais sans, entre o 7% e o 30% dos casos estudados. Parece que estas cepas non son patogénicas paira os animais, aínda que algúns investigadores atópanas con máis frecuencia naqueles que teñen diarrea. A prevalencia doutros serotipos de E. coli verotoxigénicos nos animais descoñécese, aínda que hai informes do seu illamento en bóvidos, óvidos, cabras, cans e gatos. Desde 1986, diversos grupos efectuaron estudos prospectivos no noso país, que mostran una incidencia moi baixa de E. coli verotoxigénica, inferior ao 0,3% dos pacientes estudados. No noso país detectáronse algúns brotes, todos eles cun limitado número de persoas afectadas.
