A presenza de residuos de praguicidas en alimentos é pouco probable que teña un efecto prexudicial, a longo prazo, sobre a saúde dos consumidores. É o que conclúe a Autoridade Europea de Seguridade Alimentaria (EFSA) nun informe recente con datos de 2013. Segundo o estudo, elaborado a partir dunhas 81.000 mostras de alimentos procedentes de 27 Estados membros da UE, Islandia e Noruega, “o 97% das mostras analizadas contén niveis de residuos dentro dos límites legais”. O artigo cita algunhas das conclusións do informe, como que o risco de exposición a residuos de praguicidas a través da alimentación é baixo, e explícase o proceso de revisión que se aplica a estas sustancias.
A utilización de produtos fitosanitarios é un dos principais métodos para protexer plantas e cultivos da presenza de organismos nocivos (sobre todo na loita contra pragas). Pero este uso require que se apliquen estratexias adecuadas que aseguren a eliminación de residuos en cultivos e en animais alimentados con estas plantas. O principal obxectivo de toda medida de vixilancia que se implemente pasa por garantir que os alimentos que chegan ao consumidor estean exentos de cantidades elevadas destas sustancias, que poidan pór en risco a saúde dos consumidores. Dentro destes controis, a EFSA avalía de maneira periódica a presenza destas sustancias a partir de gravames científicos, que son os que permiten concluír se o emprego dunha sustancia específica é seguro para a saúde humana, o medio ambiente e a seguridade alimentaria.
Praguicidas en alimento, baixo risco
No último estudo da EFSA sobre residuos de praguicidas en alimentos analizáronse case 81.000 mostras dunha gran variedade de produtos agrícolas crus non elaborados e elaborados e un total de 685 pesticidas distintos. Entre os produtos, uns 8.000 procedían de terceiros países, que son os que mostraron unha maior prevalencia de residuos que superan o límite máximo de residuos (a 5,7% fronte ao 1,4% de países da UE). Segundo o informe, “o 97,4% das mostras está dentro dos límites legais; o 54,6% está libre de residuos detectables; e o 1,5% supera os límites legais, tendo en conta a incerteza da medición”. Por tanto, os expertos conclúen que a probabilidade de que a exposición a residuos de praguicidas nos alimentos leve problemas é baixa.
A probabilidade de que a exposición a residuos de praguicidas nos alimentos leve problemas é baixa
Na investigación, os expertos avaliaron a exposición a curto prazo de 12 produtos alimenticios e determinaron que, para a maioría dos praguicidas, o risco é “insignificante” ou se atopa nun rango no que é pouco probable que expoña problemas para a saúde dos consumidores. En canto á análise da exposición a longo prazo (crónica), a EFSA conclúe que para todos os praguicidas avaliados áchase por baixo da inxesta diaria admisible (IDA). Este índice úsase para definir “a dose dun produto que pode ser inxerida cada día por un individuo durante toda a súa vida sen risco para a saúde”. Este índice sinala que non existe un risco importante cando o produto químico inxérese a niveis similares ou inferiores a esa IDA.
Neste novo estudo, a EFSA asegura que, “de acordo cos coñecementos científicos actuais, non é probable que (as sustancias analizadas) presenten un risco crónico”. O é así excepto nun caso, cando os expertos mencionan o pesticida diclorvos (utilizado como insecticida no control de pragas), o único que superou lixeiramente o limiar toxicolóxico. A pesar de todo, a EFSA afirma que a exposición alimentaria aos praguicidas que se inclúen no programa de control da UE de 2013 non supón un risco para a saúde a longo prazo.
Proceso de revisión de praguicidas
Antes de que se utilice un produto fitosanitario, deben avaliarse as sustancias activas que contén e determinar un limiar límite por encima do cal a súa concentración en produtos alimenticios pode ter un risco para as persoas ou animais. A EFSA é a que se pronuncia sobre cada novo límite máximo de residuo e cada modificación ou eliminación prevista. Unha das súas tarefas consiste en emitir ditames que inclúen o límite previsto para a combinación praguicida/produto e unha avaliación dos riscos no caso de que se supere a dose diaria admisible. Establécense límites máximos de residuos (LMR) para certos alimentos co fin de permitir só a autorización de sustancias en niveis inferiores.
Os LMR fan referencia aos niveis máis altos de residuos de praguicidas que están legalmente tolerados en alimentos e pensos. Baséanse en boas prácticas agrícolas, que é a cantidade mínima de praguicidas necesaria para protexer os cultivos. Estes límites establécense para unha ampla gama de alimentos, como froitas e verduras, así como para produtos de orixe animal como o leite, e aplícanse unha vez que o produto está listo para consumir. Revísanse de forma periódica a fin de que, no caso de que os novos datos indiquen un posible risco, póidanse baixar para reducir a exposición dos consumidores.
