O benestar animal está cada vez máis relacionado coa saúde dos animais. Trátase dunha realidade que quedou demostrado con numerosas investigacións. Permitir que os animais se críen en condicións óptimas fortaléceos e, en consecuencia, diminúe o risco de que se produzan infeccións por microorganismos patógenos, como E. coli. Unha investigación canadense dá conta destes efectos grazas ao que podería denominarse como «cortellos de praia», nos que se substitúe a palla onde habita o gando vacún por area. Os expertos valoran así a importancia dunhas adecuadas prácticas de produción na redución de patógenos en animais e, en consecuencia, nunha maior seguridade dos alimentos.
Animais máis sans e unha porcentaxe de contaminación por E. coli dun 1,4% son dous das principais vantaxes de crear granxas para gando vacún con area en lugar de palla (fronte ao 3,1% das granxas con outro tipo de chan). É o resultado dun estudo realizado por expertos do Centro de Desenvolvemento e Investigación Agrícola da Universidade de Ohio, que demostra como determinadas prácticas de cría poden chegar a reducir a presenza de patógenos en animais vivos e, en consecuencia, o risco para os consumidores. Os resultados exclúense das 3.600 mostras de feces recollidas e analizadas durante dúas semanas de 20 granxas comerciais do nordés de Ohio, das cales 10 utilizaban area e outras 10 serraduras, segundo publicaba a revista Applied and Environmental Microbiology.
Os efectos beneficiosos deste tipo de «leito» radican ademais no feito de que reducen o tempo no que os patógenos persisten no ambiente. E é que segundo os produtores que xa utilizan este sistema, a incidencia de mastitis clínica provocada por microorganismos como E. coli é menor, o que beneficia enormemente a produción sobre todo tendo en conta que se trata dun dos patógenos máis emerxentes a nivel mundial con risco de infeccións humanas. Unha das explicacións a este feito é que se produce «menos risco para o crecemento bacteriano». A efectividade destas ?camas de area? depende, evidentemente, do bo uso que se faga do método. Cambiar a area con periodicidade, usar material de boa calidade e calcular a cantidade máis idónea para cada espazo son algunhas das principais medidas a ter en conta.
Camas de area, menor contaminación
As «camas orgánicas» feitas con palla ou serraduras constitúen un caldo de cultivo para as bacterias ambientaisEstiércol, terra e outros materiais están relacionados co risco, máis ou menos xeneralizado, de que unha granxa se infecte con microorganismos. O ambiente é pois un dos medios máis proclives ao desenvolvemento de axentes non desexables en toda produción gandeira e, de todos eles, a area apunta maneiras para ser unha das que menos bacterias concentra, polo menos durante menos tempo. No caso do vacún, numerosos estudos suxiren que existe unha estreita relación entre esta presenza bacteriana no ambiente e na pel da mamila das vacas, o que inflúe na produción leiteira e na aparición de mastitis clínica.
Segundo unha investigación estadounidense realizada en Florida, existen diferenzas entre camas de area fresca e camas de area reciclada. Neste último caso, a concentración de bacterias como Bacillus cereus, B. subtilis ou bacterias gram positivas, é maior que na da area fresca. E é que Escherichia coli é un dos patógenos responsables da mastitis coliforme. Segundo unha investigación realizada polo Centro de Diagnóstico Veterinario de Minnesota as bacterias coliformes poden chegar a atoparse no 100% dos tanques leiteiros, polo que utilizar unha «cama inorgánica» con area é unha das mellores opcións. Os resultados da investigación canadense reflicten que o patógeno E. coli Ou157:H7 concéntrase durante máis días (en 22 de 60 días) en leitos de serraduras que en leitos de area (en 13 de 60 días).
Do benestar animal á seguridade alimentaria
Desde fai tres anos, e ata 2009, a Unión Europea mantén o proxecto Welfare Quality, que reforza a importancia de integrar o benestar animal na cadea de calidade alimentaria. Fases como o transporte, as condicións nas que se crían os animais na granxa e o sacrificio son algunhas das que máis atención reciben non só pola comunidade científica senón polos consumidores, cada vez máis preocupados por este tipo de aspecto, segundo unha recente enquisa europea. Desde principios de 2007 a UE xa conta con normas específicas de benestar animal no transporte tanto por vía marítima como terrestre. E a partir do 5 de xaneiro de 2008, os transportistas deberán ter formación neste ámbito, e o denominado «caderno de a bordo» obriga a realizar paradas obrigatorias en lugares autorizados, os chamados «postos de control». Tamén quedan fixadas as condicións que deben reunir os vehículos, como ventilación mecánica, rexistro da temperatura e un sistema de alerta na cabina de condución, así como un sistema permanente de subministración de auga.
Que os animais sofren tensións é algo que xa demostraron distintos estudos. Tamén que este afecta de maneira distinta segundo o animal: unha mesma situación de tensión non a vivirá de igual maneira unha ovella que un porco. Para determinar estas diferenzas é necesario contar con parámetros que permitan diferenciar cales son os factores estresantes e evitar as situacións que as xeran. Segundo unha recente investigación levada a cabo por expertos da Universitat Autònoma de Barcelona (UAB), no gando vacún a tensión por calor inflúe negativamente na fertilidade das vacas leiteiras, sobre todo naquelas zonas nas que se viven veráns calorosos.
Os expertos analizaron o impacto das distintas variables climáticas ao longo de tres anos nos que se practicaron 10.964 inseminacións artificiais en catro granxas de vacas leiteiras. Para iso, tiveron en conta aspectos como a temperatura, as precipitacións e o índice de temperatura-humidade (THI). Este último, aseguran os expertos, utilízase tanto en persoas como en animais para medir a tensión por calor. Canto máis alto foi este índice durante os tres días despois da inseminación, o risco tamén foi máis alto para a fertilidade xa que segundo os expertos a tensión por calor pode afectar espermatozoides e embrións con horas de vida. Para unha produción segura, os expertos apostan por combinar o índice de temperatura e humidade coa temperatura ambiental, o que permitiría identificar cal é a temperatura máis adecuada nas granxas.
