Cada vez máis consumidores saben como manter os alimentos seguros desde que se compran ata o seu consumo no fogar, pero en cuestión de seguridade alimentaria aínda hai certas crenzas falsas. Unha delas fai referencia aos alimentos elaborados de forma artesanal ou a pequena escala, a pesar de ter as mesmas garantías que o resto, así como á información que deben incluír, un requisito indispensable para todos os produtos á venda no mercado, xa sexan envasados ou a granel.
As crenzas falsas en canto á seguridade dos alimentos, xa sexa pola súa conservación ou composición, fomentan a miúdo actitudes e reaccións equivocadas. Por iso, ademais de coñecer de que maneira altéranse os alimentos, como e se isto pode afectar o consumidor, deben despexarse dúbidas sobre a natureza dalgúns dos produtos que se adquiren. Mención especial merecen os artesanais e outros que se venden a granel, asociados en ocasións a unha menor seguridade, unha idea sen fundamento. Pensar que un alimento se contamina cando non é así provoca desconcerto e leva asociado, na maioría dos casos, decisións erróneas.
Seguridade en todas partes
Na maioría dos casos, pénsase que os alimentos colocados segundo o seu tamaño ou cor, como as froitas de formas perfectas e cores intensas, son de maior calidade ou máis seguros. Pero isto é falso. Debe terse en conta que os alimentos que chegan a calquera tenda son inocuos e que, se están expostos, é porque cumpren coas esixencias hixiénico-sanitarias necesarias e, por tanto, non levan ningún risco, estean onde estean.
Todas as empresas alimentarias, grandes e pequenas, sométense ao mesmo sistema de control
Nada ten que ver como se colocan. A seguridade alimentaria non entende de colocación bonita ou ordenada. O máis importante é que todos teñan un aspecto san e manipúlense baixo condicións hixiénicas e de conservación adecuadas.
Son máis seguros os alimentos elaborados de maneira artesanal ou a pequena escala? A diferenza non radica na seguridade, senón na calidade. A maioría destes alimentos elabóranse baixo un minucioso proceso co único fin de que o produto teña máis sabor ou mellor textura, alimentos para os padais máis esixentes. Pero, significa que son máis seguros? Non, xa que todas as empresas alimentarias están sometidas ao mesmo sistema de control dos alimentos que elaboran, xa sexa a pequena ou gran escala. O resultado final sempre será un produto seguro.
Información nos alimentos
As etiquetas non só son un requisito indispensable para os produtos envasados. A información que se inclúe nelas é obrigatoria para todos: envasados e a granel. Sexa no mercado, no supermercado ou nunha tenda pequena, os alimentos deben ir acompañados dunha etiqueta informativa onde se detalle, como mínimo, o nome do produto, a categoría, a variedade, a orixe, o peso neto e o prezo, datos obrigatorios en todos os alimentos que se adquiren.
Outra falsa crenza é pensar que os alimentos poden curar enfermidades. Un alimento non ten esta capacidade. Algúns poden axudar a previr ou tratar enfermidades, pero os alimentos non poden curar as enfermidades. Tomar un iogur cada día non cura o colesterol elevado.
Dúbidas sobre o frío
Un dos exemplos básicos de falsa crenza na conservación de alimentos está relacionado coa refrixeración. As baixas temperaturas non matan os patógenos, só lévaos a un estado de letargia no cal non son capaces de multiplicarse, pero non morren. Cando o alimento volve á temperatura ambiental, os patógenos “espertan”. Débense conxelar os alimentos cando estean en boas condicións e, ao descongelarlos, facelo de forma correcta, é dicir, pasar polo frigorífico e non deixalos a temperatura ambiente.
Nunca deben deixarse os alimentos fose do frigorífico. Se pasadas dúas horas desde a súa preparación non se consumiron, hai que gardalos na neveira, nun recipiente tapado de forma hermética. Nunca deben gardarse máis de cinco días. Se chegado o quinto día non se consumiron, deberán refugarse. Outra falsa crenza é pensar que os alimentos frescos son tan naturais, que se poden consumir sen previo lavado ou preparación. Débense lavar sempre, tanto se se consomen de maneira natural, como crus ou cociñados. Este proceso de lavado ten como obxectivo eliminar restos de bacterias, follas, terra ou restos do envase no que se gardan.
Levar luvas de látex pode ser un problema para a saúde do consumidor, ao dar unha falsa sensación de seguridade. Esta práctica implantouse, sobre todo, nos restaurantes que idearon pór a comida á vista dos consumidores. Quizá o consumidor enténdaa como unha boa práctica de hixiene, pero non é así. Un mal uso das luvas de látex pode levar a unha contaminación cruzada nos alimentos, xa que a miúdo utilízanse para distintas actividades alimentarias. Se ademais o traballo implica tocar diñeiro, trapos sucios ou pratos, o perigo multiplícase e chega a ser causa segura de contaminación. O material non está deseñado para estar en contacto coa auga, con xabóns ou con desinfectantes. Por tanto, o seu uso na cociña provoca unha deterioración das luvas, que desprenden pequenos fragmentos nos alimentos que actúan como perigos físicos.
Outro problema engadido é a reacción alérxica que pode desencadear nos consumidores un manipulador de alimentos que traballe con luvas. É posible que deixe rastros no alimento e provoque unha reacción alérxica no consumidor, se este é alérxico ao látex ou a algún compoñente das luvas. As luvas de látex son un factor de risco engadido e, aínda que non están prohibidos, débense evitar. No caso de que se teña algunha ferida na man ou un problema na pel, hai que cambialos a miúdo e lavarse con frecuencia as mans, aínda que pareza que coas luvas non se ensucian.
