En tempos de coronavirus, os bulos sobre alimentación, saúde e seguridade alimentaria se esparcen a gran velocidade. E nesta corrente de noticias falsas non se salva nin sequera a auga, un elemento básico para a vida e a hixiene das persoas. Hai pouco, tras a detección de COVID-19 na rede de auga non potable de París, as autoridades sanitarias francesas tiveron que desmentir diversas fake news que puñan en dúbida as garantías da auga de billa. Que pasa no noso país? É seguro a subministración de auga? A Asociación Española de Operadores Públicos de Abastecemento e Saneamento (AEOPAS) responde.
A auga de billa é obxecto de diversos bulos, máis ou menos recorrentes, aos que agora se suma un novo: a posible presenza de coronavirus. Hai algo de certo nisto? A Asociación Española de Operadores Públicos de Abastecemento e Saneamento (AEOPAS), que reúne a máis de 60 entidades públicas responsables da subministración de auga, responde claramente que non. “Infelizmente non podemos evitar a difusión de noticias ambiguas que suscitan alarma na poboación; en cambio, en calidade de expertos e profesionais da auga, podemos afirmar que as dúbidas sobre unha posibilidade de contaxio a través da auga de billa son totalmente infundadas”, sinalan.
E ante a dúbida de se podería chegar a ocorrer, insisten en que “a auga de billa é 100 % segura e pode consumirse con total tranquilidade”, xa que “todos os operadores públicos de auga realizan o obrigado control da auga, 24 horas, 7 días da semana, en todos os sectores do sistema de captación, tratamento, distribución e saneamento. Ningunha traza de coronavirus foi detectada en ningún punto da rede de auga potable”, subliñan.
Pero como se potabiliza a auga? Como se determina a súa calidade? A auga dura é prexudicial? A continuación, respondemos a estas cuestións puntuais, aínda que profundamos nelas na nosa revista impresa de abril.
A calidade da auga en España
A pesar da importancia para a vida, unha de cada tres persoas no mundo non ten acceso á auga potable, como alerta a Organización de Nacións Unidas (ONU). En España, temos a sorte de poder beber auga da billa segura e de calidade en practicamente calquera parte do territorio. Con todo, somos o sexto país da Unión Europea –por detrás de Italia, Alemaña, Hungría, Bélxica e Francia– que máis auga envasada consome, cunha media de 134 litros por persoa ao ano. Isto ocorre, sobre todo, nos arquipélagos e na zona do Levante, cuxa auga ten fama de ter un sabor menos agradable.
“Con todo, este factor non debería ser motivo para decantarnos polas botellas de auga, xa que responde a unha condición natural da fonte de subministración”, explica Fernando Morcillo, presidente da Asociación Española de Abastecemento de Auga e Saneamento (AEAS). As zonas con terreo de yeso e calcaria, que se concentran fundamentalmente na costa oriental da península, xeran uns sabores “non tan agradables como naqueles sitios onde as fontes de auga están en terreos graníticos, debido á disolución de elementos como os carbonatos cálcicos”, afirma. É a chamada “dureza da auga”.
Pero este sabor non se pode relacionar con peor calidade, sempre que falemos de augas aptas para o consumo, afirma Morcillo. En España, o 99,5 % o son, segundo o Sistema de Información Nacional de Augas de Consumo (SINAC), que pertence ao Ministerio de Sanidade, salvo algunha incidencia local ou puntual. Isto débese a que o control de calidade da auga é moi exhaustivo. De feito, é o produto de inxesta humana máis controlado. “España cumpre a lexislación a machada e, por tanto, non debemos ter ningún medo a ningunha condición negativa para a saúde”, asegura o presidente de AEAS.
Imaxe: Pixabay
Como se potabiliza a auga
A auga da billa pode provir de diferentes fontes (ríos, encoros, lagos…), pero sempre vai sufrir un proceso de potabilización que consistirá en eliminar calquera sustancia tóxica, xa sexan metais pesados, sedimentos, bacterias ou virus. Para potabilizarla, polo xeral, adóitase seguir o seguinte proceso:
- 1. Pretratamiento. Primeiro fíltranse sólidos de gran tamaño (cunha reixa) e despois engádese un axente oxidante que elimina algunhas sustancias orgánicas.
- 2. Coagulación e floculación. Engádense os chamados axentes coagulantes, que fan precipitar (é dicir, mandar ao fondo) aquelas sustancias en suspensión que non foron eliminadas no pretratamiento.
- 3. Decantación. Sepáranse as partículas precipitadas (sedimentos máis densos) da auga clarificada.
- 4. Filtración. Refúganse os sedimentos menos densos.
- 5. Desinfección. Engádese cloro para eliminar calquera tipo de microorganismo tóxico. Tamén se pode usar ozono ou luz ultravioleta.
A auga dura é prexudicial?
Non, non existe evidencia de que a auga dura sexa prexudicial para a saúde das persoas sas. É máis, a evidencia actual apunta a que valores entre 18,4 e 36,8 °fH (graos hidrométicos franceses) serían os óptimos para a saúde. Varios estudos observacionales atoparon que o magnesio da auga de consumo podería protexer fronte ás enfermidades cardiovasculares. Ademais, en varios informes publicados pola Organización Mundial da Saúde (OMS) tamén se expón a falta de relación entre as augas duras –aquelas con maior contido en minerais– e os problemas renais.
Así, todo parece indicar que as augas duras non resultan prexudiciais para a saúde, polo que, de momento non existe, nin en España nin na Unión Europea, ningunha recomendación nin lexislación oficial respecto diso. Pero a persoas con certas patoloxías –como hipertensión, litiasis (presenza de cálculos nalgún órgano) ou enfermidade renal– recoméndanselles as augas brandas ou con baixo contido de certos minerais.
