Os alimentos representan un dos principais vehículos de transmisión de organismos patógenos e sustancias tóxicas en persoas. Nalgúns casos, os brotes de toxiinfecciones alimentarias non quedan rexistrados e, por tanto, non se investigan. Para facilitar esta tarefa, a Organización Mundial da Saúde (OMS) acaba de presentar pautas destinadas á identificación, investigación e control destes brotes desde unha perspectiva multidisciplinar.
O pasado mes de outubro os mercados estadounidense e canadense retiraban dous lotes de ensaladas frescas preparadas con leituga contaminadas coa bacteria ‘E.coli‘ nunha mostra tomada ao azar nunha tenda de Canadá. A Axencia para a Seguridade Alimentaria deste país iniciaba os traballos para determinar en que punto exacto da cadea alimentaria produciuse a contaminación e se hai outros produtos afectados. Tamén durante o mes de outubro as autoridades sanitarias de Nova York recomendaron aos consumidores que non inxiran hamburguesas elaboradas pola compañía Topps ante o temor de que estean contaminadas tamén por E.coli ‘’.
As investigacións realizadas ata agora dan conta de que se confirmaron sete casos neste estado e 25 en todo o país, segundo datos do Departamento de Saúde de Nova York. Combater a ‘E.coli’ require someter o alimento a un cociñado correcto da carne, manter os alimentos crus separados do resto e lavarse as mans a miúdo. Todos estes resultados son froito dos recursos aos que teñen acceso boa parte das autoridades sanitarias internacional, aínda que nalgúns países, especialmente os que están en desenvolvemento, as ferramentas non son as mesmas. Neste marco, a OMS acaba de presentar pautas destinadas a expertos en saúde pública, inspectores e persoal de laboratorio, entre outros, para fortalecer a investigación en seguridade alimentaria.
Carácter multidisciplinar
A falta de sistemas eficaces de vixilancia pode propiciar un aumento de brotes por toxiinfección alimentariaVixilancia, epidemiología e análise son algúns dos recursos aos que se acode para controlar, cando se confirma, unha toxiinfección alimentaria, aínda que algúns brotes requiran atencións específicas.
Segundo un estudo conxunto da Organización das Nacións Unidas para a Agricultura e a Alimentación (FAO) e a OMS, desde xullo de 2006 a xullo de 2007 investigáronse en todo o mundo unha media mensual de 200 incidentes relacionados coa inocuidad alimentaria para determinar as súas repercusións en seguridade alimentaria. Esta información, á que tiveron acceso os países a través da Rede Internacional de Autoridades en materia de Inocuidad dos Alimentos (INFOSAN), pon en ocasións en evidencia a falta de efectividade dos sistemas de vixilancia de alimentos.
O resultado é un aumento de enfermidades alimentarias causadas por microorganismos como ‘Salmonella‘, ‘E.coli‘ ou ‘Campylobacter‘. Segundo datos da organización sanitaria internacional, as enfermidades diarreicas provocadas polo consumo de alimentos e auga insalubres son a causa de 1,8 millóns de mortes de nenos cada ano. Numerosos incidentes son o reflexo ademais da escaseza de ferramentas capaces de detectar a orixe dunha intoxicación.
Vixilancia complexa
Non é este o caso, con todo, do que ocorría coa bacteria ‘E.coli’, cuxa presencia en vexetais mobilizaba ás autoridades sanitarias estadounidenses a finais de 2006. Entón activáronse os mecanismos de acción previstos para este tipo de incidentes, e determinouse a orixe da infección (a cepa de E.coli ‘’ Ou157:H7), o alimento implicado (espinacas frescas), o alcance (26 estados) e os afectados (204), cifra que podería ser superior polos casos que non foron rexistrados.Neste brote estiveron implicados os Centros para o Control e a Prevención de Enfermidades (CDC) estadounidenses, a Administración de Alimentos e Medicamentos (FDA), a rede INFOSAN, porque moitos dos casos procedían de estados fronteirizos con Canadá e México, así como os organismos responsables da seguridade alimentaria de Taiwan, Islandia e China, desde onde se importou o produto. Así mesmo, a investigación atribuíu como factor de contaminación das espinacas a rega con auga contaminada, o uso de estiércol como fertilizante e a presenza de animais nos campos de cultivo. Todo un mecanismo de accións destinadas a un mesmo fin: detectar e controlar o brote.
Cada vez son máis as persoas que realizan viaxes internacionais, ben sexa por pracer ou por negocios. Estes movementos implican que as persoas estean expostas a un maior número de riscos de carácter sanitario, entre os que se atopan os que fan referencia á seguridade alimentaria e que se materializan na maioría dos casos no que se denomina ‘diarrea do viaxeiro’. Datos de 2006 apuntan que se producen uns 50.000 casos diarios deste tipo de doenza en todo o mundo, especialmente orixinados en países en desenvolvemento. E é que o lugar ao que se viaxa é determinante en canto ao risco alimentario refírese.
A orixe adoita estar no consumo de alimentos que non cumpren coas medidas hixiénicas máis básicas e que están contaminados con bacterias e toxinas. A contaminación bacteriana representa do 60% ao 85% dos casos, e os parásitos do 10% ao 5%. Previla pasa por non usar auga da billa para beber, nin xeo, evitar comer froitas ou verduras crúas con pel, non consumir vexetais de folla crus, como leitugas ou espinacas, non adquirir alimentos en postos rueiros e usar soamente auga fervida.
