Os alimentos probióticos non só son recomendables para o ser humano. Varios estudos demostran que as bifidobacterias e os lactobacilos teñen un efecto positivo sobre a saúde dalgúns animais, como o porco recentemente destetado, posto que melloran a súa velocidade de crecemento e reducen os problemas dixestivos derivados do cambio de alimentación. Outras investigacións experimentais suxiren ademais que unha alimentación suplementada con probióticos non só mellora a saúde intestinal, senón que ademais é eficaz na redución da incidencia de salmonela en aves e porcos, un factor para ter en conta dentro do control integral nas cadeas de produción cárnicas.
Un grupo de investigadores de Weybridge do distrito de Surrey, no Reino Unido, divulgou a través da Society for Xeral Microbiology, en Edimburgo, uns estudos realizados a través dun modelo 3D dun intestino de porco. Esta nova técnica, baseada na tecnoloxía da NASA, permitiu aos investigadores recrear o ambiente natural dentro do intestino dun porco a través deste tipo de modelo. Desta maneira poden comprobarse especificamente as vantaxes potenciais da introdución de probióticos na alimentación porcina sen utilizar animais vivos.
Ademais da relevancia destes estudos no control e erradicación de salmonella en porcos, este modelo 3D supón unha excelente alternativa ao uso de animais na investigación científica. Aínda que, segundo os seus responsables, este traballo aínda non estableceu exactamente como traballan os probióticos para reducir os niveis de salmonela, o modelo 3D revelará os seus mecanismos.
Reducir a prevalencia
A Autoridade Europea de Seguridade Alimentaria (EFSA, nas súas siglas inglesas) é consciente da gran importancia sanitaria e económica da presenza de salmonela en carne de porco. De acordo co Grupo Científico de Perigos Biolóxicos deste organismo europeo, o porco é, despois dos ovos e a carne de ave, unha das principais fontes de transmisión alimentaria de salmonelosis ás persoas, aínda que os investigadores coinciden en recoñecer que esta proporción varía segundo os países.
O porco é, despois dos ovos e a carne de ave, unha das principais fontes de tranmisión alimentaria de salmonelosis ás persoas
No relativo á avaliación do risco e opcións de atenuación da salmonela na produción porcina (Opinión adoptada o 16 de Marzo 2006), este Grupo Científico de Perigos Biolóxicos establece que «en xeral, o control da salmonella baséase na aplicación de accións preventivas ao longo de toda a cadea alimentaria. Máis especificamente dirixidas a previr a introdución da salmonela nas cerdadas, previr a transmisión dentro da cerdada e aumentar a resistencia á infección».
Guiados por esta preocupación, a EFSA propuxo crear un consorcio de Institutos da Unión Europea para unir os seus recursos e experiencias e realizar unha avaliación real de risco microbiológico sobre a presenza de salmonella en porcos, co obxectivo común de reducir a súa prevalencia na nosa comunidade.
Alternativa aos antibióticos
A recente prohibición na Unión Europea do uso de antibióticos no penso debe terse en conta como parte dun esforzo de conter o desenvolvemento de resistencia bacteriana aos antibióticos, utilizados para axudar a previr enfermidades nos animais e promover o seu crecemento. Para algúns, esta medida podería afectar á seguridade dos produtos do porco.
Algunhas das estratexias desenvolvidas para mellorar a saúde dos porcos, especialmente de lechones, como alternativa aos antibióticos inclúen a suplementación da súa dieta con ácidos orgánicos, probióticos, prebióticos, elementos traza, nucleótidos, glutamina ou mesmo cos fitoquímicos presentes nalgunhas herbas e especias, así como a combinación dalgúns deles; a opción dos probióticos una das máis prometedoras. Agora este novo método de recreación 3D poderá achegar novos datos sobre o alcance e os mecanismos responsables do control de salmonela en porcos a través da administración de axentes probióticos na súa dieta.
Pola saúde pública
O Regulamento 2160/2003 do Parlamento Europeo e do Consello, de 17 de novembro de 2003, sobre o control da salmonela e outros axentes zoonóticos específicos transmitidos polos alimentos, dispón que se teñen que establecer uns obxectivos comunitarios de redución nas cerdadas da prevalencia de serovares (serotipos) de salmonella con relevancia para a saúde pública. Segundo o Regulamento, nos obxectivos tense que incluír un límite máximo de tempo para conseguir os obxectivos, a definición de unidade epidemiolóxica, a definición dos esquemas analíticos necesarios para verificar a consecución dos obxectivos e, se procede, a definición dos serovares de salmonella con relevancia para a saúde pública. O Regulamento dispón que, antes de propor normas sobre os métodos específicos de control, a Comisión debe consultar á Autoridade Europea de Seguridade Alimentaria (EFSA).
Os alimentos probióticos son os que que conteñen microorganismos vivos que se inxeren ao consumilos e que teñen efectos positivos para os consumidores ao actuar sobre a flora bacteriana do intestino. Un exemplo son os iogures e leites fermentadas que conteñen bacterias lácticas cuxos efectos, beneficiosos para a saúde, son coñecidos desde hai moitos anos e constitúen hoxe un punto de partida para o desenvolvemento de novos alimentos funcionais.
Os alimentos prebióticos conteñen ingredientes alimenticios non digeribles, coa propiedade potencial de mellorar a saúde ao promover o crecemento selectivo de bacterias intestinais beneficiosas (“bifidobacterias” e “lactobacilos”). Un exemplo de alimento prebiótico é o leite enriquecido con fructo-oligosacáridos (FOS). Os FOS están presentes en moitos alimentos vexetais (allo porro, cebola, espárrago, allo, alcachofas e tomates, entre outros). No entanto, a inxesta estimada diaria a través de alimentos é moi baixa, por iso, e considerando que son uns compoñentes saudables, recomendouse aumentar o seu consumo. Unha das formas de conseguilo é introducilos nos alimentos como ingredientes engadidos.
